Stała szybkości reakcji

Stała szybkości reakcji – współczynnik proporcjonalności k w równaniu kinetycznym reakcji chemicznej[1][2]:

szybkość reakcji = k[A]n[B]m[C]p[D]q...

Zależność stałej szybkości reakcji od temperatury opisuje równanie Arrheniusa[1][3]:

gdzie A – czynnik przedwykładniczy Arrheniusa, Eaenergia aktywacji Arrheniusa, Rstała gazowa, T – temperatura w kelwinach

Dla wielu prostych reakcji odwracalnych stosunek stałych szybkości reakcji biegnących w prawo (k1) i w lewo (k−1) jest stałą równowagi K tej reakcji[2]:

Symbole i jednostki

Stała szybkości reakcji oznaczana jest zwykle symbolem k lub kn, gdzie n oznacza rząd reakcji. Indeks dolny może też oznaczać numer etapu w przypadku reakcji wieloetapowych[4].

Jednostkę stałej szybkości reakcji determinuje postać równania kinetycznego, tak aby szybkość reakcji wyrażona była w [mol·dm−3·s−1]. Zależność jednostki od zewnętrznego rzędu reakcji chemicznej przedstawia wzór ogólny[5]:

gdzie n – zewnętrzny rząd reakcji

Przykładowe jednostki dla rzędów od 0 do III:

0 rząd:
I rząd:
II rząd:
III rząd:

Przypisy

  1. a b J. Szarawara, J. Skrzypek: Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, rozdziały IV.3.a i IV.3.c. Warszawa: WNT, 1980.
  2. a b Louis P. Hammett: Fizyczna chemia organiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 56-59.
  3. Clive McKee, Michael Mortimer: The effect of temperature on the rate of a chemical reaction. W: Michael Mortimer, Peter Taylor (red.): Chemical Kinetics and Mechanism. Royal Society of Chemistry, 2002, s. 66. DOI: 10.1039/9781847557803-00065. ISBN 978-1-84755-780-3.
  4. Richard A.Y. Jones: Fizyczna chemia organiczna. Mechanizmy reakcji chemicznych. Warszawa: PWN, 1988, s. 24-27.
  5. Klaus Schwetlick: Kinetyczne metody badania mechanizmów reakcji. Warszawa: PWN, 1975.