Stadniki (województwo małopolskie)

Artykuł

49°53′6″N 20°9′30″E

- błąd

39 m

WD

49°55'N, 20°13'E, 49°53'6.43"N, 20°9'22.10"E

- błąd

19492 m

Odległość

3 m

Stadniki
wieś
Ilustracja
Panorama Stadnik
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

myślenicki

Gmina

Dobczyce

Liczba ludności (2006)

820

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-422[1]

Tablice rejestracyjne

KMY

SIMC

0317033

Położenie na mapie gminy Dobczyce
Mapa konturowa gminy Dobczyce, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stadniki”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stadniki”
Położenie na mapie powiatu myślenickiego
Mapa konturowa powiatu myślenickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Stadniki”
Ziemia49°53′06″N 20°09′30″E/49,885000 20,158333

Stadnikiwieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Dobczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.

Położenie geograficzne

Stadniki leżą na południe od Krakowa (około 30 km), na terenie Pogórza Wiśnickiego, nad rzeką Krzyworzeką i w pobliżu rzeki Raby, na wysokości około 228 m n.p.m.
Wieś leży w namulistej, urodzajnej dolinie.

Szkoła Podstawowa

Integralne części wsi

Integralne części wsi Stadniki[2][3]
SIMCNazwaRodzaj
0317040Brzezinyczęść wsi
0317056Bystrzycaczęść wsi
0317062Gajczęść wsi

Historia

Nazwa wsi pochodzi od hodowli koni, prowadzonej przez starostów dobczyckich dla wojska królewskiego.
Stadniki liczą ponad 800 lat, istniały już za czasów Pełki, biskupa krakowskiego żyjącego na przełomie XII/XIII wieku. Kilkakrotnie wspomina o Stadnikach w swoich kronikach Jan Długosz. Mógł on przebywać na terenie wsi w czasie pobytu na zamku w Dobczycach. Za czasów Długosza wieś należała do szlacheckiej rodziny Stadnickich. Oprócz posiadłości szlacheckiej były tu łany kmiece, zagrody z rolami i karczma, które płaciły dziesięciny wikariuszom katedry krakowskiej. Z posiadłości szlacheckiej dziesięciny pobierał proboszcz gdowski. Z dwóch niw tejże posiadłości pobierał dziesięciny najpierw kościół w Biskupicach, a później na skutek polecenia biskupów krakowskich Pełki i Iwona dziesięciny te pobierał kościół szpitala św. Krzyża w Krakowie.

Według Wacława Solcz z Gliwic miała się w Stadnikach znajdować ruda złota.

W roku 1513 Wojciech Stadnicki sprzedał Stadniki wraz z okolicznymi wioskami Mikołajowi Wielopolskiemu, panu na Gdowie.

W późniejszych czasach wioska przeszła na własność innej rodziny szlacheckiej - Fihauserów. Akta grodzkie z roku 1755 wymieniają Idziego Fihausera jako właściciela dóbr na Krzyworzece, Stadnikach, Fałkowicach, Gdowie i Grzybowej. Potomkowie tej rodziny utrzymywali się tu do końca XIX wieku.

Księga urodzonych sięgająca 1779 roku mówi, iż wioska liczyła wówczas 35 numerów, w roku 1962 było ich 85, a obecnie – około 211. W latach 1779–1800 rodziną najbardziej w Stadnikach rozrośniętą była rodzina Kowalów. Obok tego nazwiska w owych czasach księga urodzonych często wymienia nazwiska Gizów. Już wtedy zauważyć można było istniejące do dziś rodziny: Knapików, Zabdyrów, Szewców, Kominiaków, Wójtowiczów, Kasprzyków, Woźniaków.

Krzyworzeka w Stadnikach

Kultura

Biblioteka

Mieści się w Szkole Podstawowej i jest dostępna dla mieszkańców Stadnik i okolicznych miejscowości. Księgozbiór obejmuje około 14 650 woluminów.

Muzea

W Klasztorze Sercanów znajduje się Izba Muzealna eksponująca pamiątki misyjne (zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu).

Zabytki

  • Zespół dworski rodziny Bednarskich
  • Zespół dworski rodziny Hyży (stadnickich)

Spektakle teatralne

Przez prawie trzydzieści lat (do 2010 r.) w okresie Wielkiego Postu klerycy Seminarium przedstawiali misterium Męki Pańskiej, na które przybywało wielu pielgrzymów. Przedstawienia cieszyły się dużą popularnością i były dawane także w innych miejscowościach (między innymi w kopalni soli w Wieliczce).

Turystyka

Szlaki turystyczne

Szlak rowerowy żółty (17 km)- Gdów, Zręczyce, Styszowa, Stadniki, Dobczyce.

Infrastruktura

W roku 2006 w Stadnikach rozpoczęto szeroko zakrojone prace nad rozbudową infrastruktury turystycznej (fundusze z Unii Europejskiej, programy „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego”, a także „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”).

Sport i rekreacja

Wieś dysponuje halą sportową przystosowaną do masowych imprez (z trybunami). Udostępniana jest między innymi klubom: Dziekanowia, Rokita.

Komunikacja

Stadniki posiadają dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną (dogodne połączenia z Krakowem, pobliskimi Dobczycami, Gdowem, Kędzierzynką, Skrzynką i Zręczycami).

Edukacja

W Stadnikach znajdują się:

Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów

Przyroda

Atutem miejscowości są górskie rzeki, rozległe lasy, punkty widokowe, urozmaicony, górzysty krajobraz, brak poważnego skażenia przemysłowego przy jednoczesnej bliskości Krakowa.

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1189 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  3. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

Bibliografia

  • Księgi metrykalne parafii stadnickiej,
  • Księgi hipoteczne w Myślenicach,
  • Złota Księga Szlachty Polskiej, Teodor Żychliński
  • Herbarz Polski, ks. Kasper Niesiecki
  • Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, Warszawa 1882
  • Kronika Szkoły Podstawowej w Stadnikach

Media użyte na tej stronie