Stado
Stado – grupa osobników tego samego, rzadziej różnych gatunków zwierząt, żyjąca na określonym terytorium, związana mniej lub bardziej zaawansowaną formą organizacji społecznej. Łączenie się osobników w stada jest najczęściej związane z rozrodem. Do zwierząt stadnych należy wiele gatunków kręgowców, głównie spośród ssaków, ptaków i ryb. U wilków i dzików stado nazywane jest watahą[1]. Duże stado ryb to ławica.
Typy i liczebność stad
Podstawowe stado rodzinne
Podstawowym i najczęściej występującym typem stada jest grupa rodzinna złożona z matki lub kilku matek i ich najmłodszego potomstwa oraz – czasami – samca lub samców. Najmniejsze takie stada składają się z kilku osobników. Samce większości gatunków wiążą się z taką grupą tylko na czas rozrodu. Przewodnikiem stada jest zwykle matka (lub najstarsza z matek).
Luźne stada samców
Młode samce wielu gatunków po osiągnięciu dojrzałości są odganiane ze stada rodzinnego i często łączą się w stada samców-kawalerów. Takie grupy zwykle wędrują wzdłuż granic terytoriów opanowanych przez starsze osobniki. Z czasem poszczególne samce odłączają się, aby podjąć próbę zdobycia własnego terytorium.
Stada wielopokoleniowe
Gatunki o nieco wyższym stopniu organizacji społecznej tworzą stada, w których wytwarzają się silniejsze więzi pomiędzy osobnikami. Powstają wówczas grupy kilkunastu do kilkudziesięciu osobników, wśród których dochodzi do ustalenia hierarchii. Przewodnikiem może być najstarsza samica lub najsilniejszy – zwykle również najstarszy – samiec, tzw. alfa. Dorastająca młodzież nie jest zmuszana do odejścia, dzięki czemu grupa staje się z upływem czasu stadem wielopokoleniowym. Struktura hierarchii stada bywa różna u poszczególnych gatunków. Najbardziej skomplikowane formy takich struktur wytworzyły się wśród naczelnych.
Łączenie się stad
W okresach niesprzyjających warunków zwierzęta stadne mogą łączyć się w znacznie większe społeczności zmniejszając swój areał osobniczy na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa lub – częściej – szans znalezienia pożywienia. Gnu pręgowane tworzą wielotysięczne stada wędrowne.
Korzyści
Przyczyny skłaniające do przebywania w grupie są różne. Zwierzęta łączą się w stada na czas rozrodu, czasami na dłużej. U ssaków podstawowym elementem grupotwórczym jest relacja matka-potomstwo wynikająca z ssania mleka. Okres uzależnienia młodego od matki sprzyja tworzeniu się trwałych więzi, co może skutkować budowaniem coraz bardziej skomplikowanych struktur społecznych. Wspólne wychowywanie potomstwa, wzajemna pomoc w niebezpieczeństwie, wspólne polowania – wszystko to zwiększa szanse każdego z członków stada.
Zootechnika
W zootechnice terminem stado określana jest grupa zwierząt hodowlanych jednej rasy przebywająca na wspólnym terenie (stado owiec, stado krów) lub przeznaczonych do spełnienia określonej roli (stado zarodowe, stado reprodukcyjne, stado użytkowe).
Zobacz też
- hierarchia społeczna
- kasta
- kłąb pszczeli
- kolonia
- społeczność
Przypisy
- ↑ Zobacz: Gwara myśliwska