Stagira

Pozostałości murów starożytnej Stagiry

Stagira, Stagejra[1] (stgr. Στάγιρα lub Στάγειρα, łac. Stagirus) – niewielkie miasto starożytne na wybrzeżu Tracji, później macedońskie.

Początkowo znane jako Stágejros[2], założone w 655 p.n.e. jako kolonia na Półwyspie Chalcydyckim przez jońskich osadników z Andros[3].

W 480 p.n.e. zajęte przez Kserksesa, później jako jeden z pomniejszych członków dołączyło do Symmachii Delijskiej, z której wystąpiło w 424 p.n.e. W trakcie pierwszej fazy II wojny peloponeskiej poddało się spartańskiemu Brazydasowi, z powodzeniem broniło się przeciwko ateńskim wojskom Kleona[a] i zachowało autonomię. Podczas tzw. wojny olintyjskiej zburzone w 349 p.n.e. przez Filipa II Macedońskiego, lecz potem odbudowane na życzenie Arystotelesa, który w zamian podjął się wychowania jego syna, Aleksandra Wielkiego[4] .

Od starożytności znane jako miejsce urodzenia Arystotelesa, zwanego Stagirytą[5] (a także bliskich z jego rodziny), oraz Nikanora, dowódcy floty Aleksandra i zarządcy Indii.

W źródłach antycznych ośrodek miejski wymieniany jako Stágejros przez Herodota (Dzieje VII, 115), Tukidydesa (Wojna peloponeska IV, 88, 2), Strabona (Geografia VII, 331) i Plutarcha (Żywoty sławnych mężów, Aleksander 7, 3), z poświadczeniem u Diogenesa Laertiosa (Żywoty i poglądy słynnych filozofów V, 4), u Teofrasta (Historia filozofii 102) i Eliana (Różne opowieści III, 17). Znany także (pod nazwą Stá[n]gejra) z pism Ptolemeusza (Geografia III, 13,10 ) i Pliniusza (Historia naturalna IV, 17, XVI, 57)[6].

Obecnie pozostałości murów obronnych antycznej Stagiry usytuowane są ok. 25 km od węzła autostrady Egnatia Odos, poza letniskową miejscowością Olympiada i tuż przy szlaku wiodącym do Jerisos w kierunku Agion Oros (Athos). Współczesna wioska o tej nazwie (ngr. Στάγειρα) odległa jest o kilka kilometrów na południowy zachód od ruin starożytnych.

Uwagi

  1. ↑ W innej wersji tych wydarzeń zostało jednak szturmem zdobyte przez te wojska pod dowództwem demagoga Kleona, który wkrótce potem zginął pod niedalekim Amfipolis (N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji, dz. cyt., s. 445-446).

Przypisy

  1. ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Wyd. VIII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990. ISBN 83-01-03529-3.
  2. ↑ Der Kleine Pauly. T. 5. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 340,27.
  3. ↑ N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994, s. 157, 762. ISBN 83-06-02383-8.
  4. ↑ Der Kleine Pauly, dz. cyt., T. 5, kol. 340,31-36.
  5. ↑ N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji, dz. cyt., s. 684.
  6. ↑ William Smith: Dictionary of Greek and Roman Geography. London: Walton and Maberley, J. Murray, 1854.

Media użyte na tej stronie

Stagira (ancient city), birthplace and grave of Aristotle 1.jpg
Autor: Dimitris Siskopoulos, Licencja: CC BY 2.0
Stagira (/stəˈdʒaɪrə/), Stagirus (/stəˈdʒaɪrəs/), or Stageira (Greek: Στάγειρα or Στάγειρος) was an ancient Greek city, located in central Macedonia, near the eastern coast of the peninsula of Chalkidice, and is chiefly known for being the birthplace of Aristotle, who was a Greek philosopher and polymath, a student of Plato and teacher of Alexander the Great. The city lies approximately 8 kilometres (5.0 mi) north northeast of the present-day village of Stagira, close to the town of Olympiada.


Stagira was founded in 655 BC by Ionian settlers from Andros.[1] Xerxes I of Persia occupied it in 480 BC. The city later joined the Delian League, led by Athens, but left in 424 BC: as a result, the Athenian demagogue Cleon laid siege to it in 422 BC. However, Cleon was a poor strategist and his conduct of the siege was very inefficient: so much so that the ancient Greek comedy writer Aristophanes satirised him in the play The Knights.[2] Cleon died in the same year, in the battle of Amphipolis. Later, during the Peloponnesian War, Stagira sided with Sparta against the Athenians.[1]


In 348 BC, Philip II of Macedon occupied and destroyed the city.[1] In return for Aristotle's tutoring of his son Alexander, Philip later rebuilt the city and resettled the old city's inhabitants, who had been enslaved. Many new structures were built at this time, including an aqueduct, two shrines to Demeter, and many houses.