Stal niestopowa

Stal niestopowa (daw. stal węglowa) – typ stali, w których zawartość określonych pierwiastków jest mniejsza od pewnych wartości granicznych. Graniczne stężenia masowe pierwiastków wyrażone są w procentach i zgodnie z obowiązującą normą PN-EN 10020:2003[1] są następujące[2][3]:

Pierwiastek chemicznyStężenie masowe, %
Glin< 0,3
Bor< 0,0008
Bizmut< 0,1
Chrom< 0,3
Inne (oprócz C, P, S, N)< 0,05
Kobalt< 0,3
Krzem< 0,6
Mangan< 1,65
Miedź< 0,4
Pierwiastek chemicznyStężenie masowe, %
Molibden< 0,08
Nikiel< 0,3
Niob< 0,06
Ołów< 0,40
Selen< 0,1
Tellur< 0,1
Tytan< 0,05
Wanad< 0,1
Wolfram< 0,3

Występowanie odmiennych struktur stali, spowodowane jest różną zawartością węgla. Wpływa to na ich własności mechaniczne oraz warunkuje sposób obróbki, dlatego też stal niestopowa stosowana jest powszechnie przy wytwarzaniu konstrukcji oraz części urządzeń mechanicznych, wszędzie tam, gdzie jej charakterystyki są wystarczające do zastosowań.

Podział stali niestopowych

W zależności od zawartości węgla dzielą się na:

  • stale niskowęglowe – o zawartości węgla do około 0,3%
  • stale średniowęglowe – o zawartości od 0,3 do 0,6%
  • stale wysokowęglowe – o zawartości powyżej 0,6%

W zależności od zawartości zanieczyszczeń P i S dzielą się na:

  • stale zwykłej jakości – P + S = 0,10%
  • stale wyższej jakości – P + S = 0,07%
  • stale najwyższej jakości – P + S = 0,03%

W zależności od stopnia odtlenienia stale dzielą się na:

  • stale uspokojone – najczęściej wyższej i najwyższej jakości; odmianą tej stali jest stal uspokojona niestarzejąca się
  • stale półuspokojone
  • stale nieuspokojone

W zależności od zastosowania stale dzielą się na:

W zależności od składu chemicznego dzielą się na:

  • stal przeróbczą (nisko-, wysokofosforowa)
  • odlewniczą (np. Pig-P1, Pig-P3, Pig-P6)
  • inne niestopowe[1]

Przypisy

  1. ↑ a b PN-EN 10020:2003 - Definicja i klasyfikacja gatunków stali. Polski Komitet Normalizacyjny, 8 lipca 2003.
  2. ↑ Ćwiczenie 5. Zakład Inżynierii Spajania Politechniki Warszawskiej, s. 1-2. (pol.)
  3. ↑ Leszek A. Dobrzański: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo. Materiały inżynierski z podstawami projektowania materiałowego.. WNT, 2002, s. 524-528. ISBN 83-204-2793-2. (pol.)

Zobacz też