Stalag 313 w Witebsku

Stalag 313

Шталаг 313

Typ	obóz jeniecki i koncentracyjny
Odpowiedzialny	III Rzesza 201 Dywizja Bezpieczeństwa
Rozpoczęcie działalności	jesień 1941
Zakończenie działalności	27 maja 1944
Miejsce	Witebsk
Pierwotne przeznaczenie	koszary wojskowe
Liczba więźniów	≈ 150 000
Narodowość więźniów	Rosjanie, Białorusini
Liczba ofiar	≈ 80 000
Wyzwolony przez	Armia Czerwona
	3 czerwca 1944
Upamiętnienie	pomnik
brak współrzędnych

Stalag 313 (w białoruskiej literaturze także pod nazwą Piaty połk, pol. Piąty pułk) – niemiecki nazistowski obóz jeniecki i koncentracyjny na przedmieściach Witebska, działający w latach 1941–1944.

Historia

Obóz został założony przez niemieckie władze okupacyjne we wrześniu 1941 roku. W tym celu przystosowano dawne radzieckie koszary wojskowe 5 pułku kolejowego na północno-zachodnich obrzeżach Witebska, m.in. otaczając je drutem kolczastym. Ze względu na lokalizację, obóz zyskał potoczną nazwę „Piąty pułk”, która funkcjonuje do chwili obecnej, m.in. w białoruskiej literaturze. Jego początkową funkcją była masowa eksterminacja radzieckich jeńców wojennych. Jednocześnie w obozie przebywało do 40 tysięcy więźniów. W okresie od marca do kwietnia 1943 roku znalazło się w nim 20 tysięcy mieszkańców miasta i okolicznych wsi, schwytanych w czasie obław. Po zakończeniu eksterminacji jeńców wojennych do lutego 1944 roku placówka pełniła funkcję obozu przesyłowego, a następnie obozu dla ludności cywilnej. Więźniowie byli głodzeni, torturowani, osłabionych zabijano. Razem przez obóz przeszło ponad 150 tysięcy ludzi, z których 80 tysięcy zginęło, w tym 12 tysięcy ludności cywilnej. 27 maja 1944 roku więźniowie obozu zostali przetransportowani na pierwszą linię niemieckiej obrony na stację kolejową Krynki, gdzie przetrzymywano dzieci z witebskich sierocińców oraz chorych na dur brzuszny. 3 czerwca tego samego roku wojska radzieckie uwolniły ok. 8 tysięcy ocalałych więźniów^[1].

W 1964 roku władze radzieckie postawiły w miejscu obozu pomnik ku czci ofiar nazizmu^[1].

Przypisy

Bibliografia

• HienadźH. Paszkou HienadźH., Encykłapiedyja historyi Biełarusi u 6 tamach, t. 6 Księga 1, Mińsk: „Biełaruskaja encykłapiedyja” imia Pietrusia Brouki, 2001, s. 592, ISBN 985-11-0214-8  (biał.).