Stalag X B

Stalag Sandbostel

Stalag X B

Typ	obóz jeniecki (stalag)
Odpowiedzialny	III Rzesza
Zakończenie działalności	29 kwietnia 1945
Terytorium	III Rzesza
Miejsce	Sandbostel
Pierwotne przeznaczenie	ośrodek internowania
Narodowość więźniów	Francuzi, Rosjanie, Jugosłowianie, Brytyjczycy, Polacy, Belgowie
Liczba ofiar	~ 50 tysięcy (5162 zidentyfikowanych)
Wyzwolony przez	British Army
	29 kwietnia 1945
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stalag Sandbostel
53,3996°N 9,1098°E/53,399600 9,109810

Stalag X B Sandbostel był w czasie II wojny światowej niemieckim obozem jenieckim dla żołnierzy i podoficerów, położonym w pobliżu miasteczka Sandbostel w północno-zachodnich Niemczech, 9 km na południe od Bremervörde, 43 km na północny wschód od Bremy. Położony na bagnistym terenie o wilgotnym, zimnym klimacie, należał do jednego z najgorszych obozów. Pomiędzy 1939 a 1945 rokiem przewinęło się przez to miejsce ponad milion jeńców 46 narodowości. Blisko 50 tysięcy zmarło z głodu, chorób, wycieńczenia, lub też zostało zamordowanych^[1].

Karta wyposażenia polskiego jeńca Stalagu X B Sandbostel

Historia

Obóz powstał w roku 1933 jako miejsce internowania dla osób niewygodnych dla III Rzeszy, ale po wybuchu wojny 1939 przekształcono go w obóz jeniecki dla wziętych do niewoli we wrześniu żołnierzy polskich, z wydzieloną strefą dla internowanych brytyjskich cywilów. Z braku baraków osadzeni mieszkali przeważnie w namiotach.

W czerwcu 1940 r. populację obozu zasilili żołnierze francuscy i belgijscy, a w pobliżu powstały dwa podobozy dla brytyjskiej marynarki wojennej i (osobno) handlowej. W maju 1941 zaczęto zwozić jeńców wziętych podczas kampanii na Bałkanach, głównie brytyjskich i jugosłowiańskich, a w dwa miesiące później zaczęli napływać masowo jeńcy sowieccy, wzięci podczas Operacji Barbarossa; trzymano ich na otwartej, jedynie ogrodzonej, przestrzeni, gdzie wymierali masowo – przede wszystkim z głodu. Stan obozu na dzień 1 grudnia 1941 wynosił: 1664 Polaków, 18 210 Francuzów, 2871 Belgów, 2459 Brytyjczyków, 5361 Jugosłowian i 9271 żołnierzy radzieckich^[2].

We wrześniu 1943 pojawili się Włosi aresztowani po kapitulacji Włoch. Niemcy uznali, że – podobnie jak jeńców radzieckich – nie obejmuje ich konwencja genewska i „zapewnili” im niemal identycznie złe warunki bytowe. Podobóz włoski graniczył z radzieckim.

W październiku 1944 roku, po upadku powstania warszawskiego pojawili się jeńcy-żołnierze AK, w tym ponad tysiącosobowa grupa kobiet-żołnierzy. Te ostatnie rozlokowane zostały w podobozie w Gross-Lübars. Stan obozu na dzień 1 listopada 1944 wynosił: 4895 Polaków, 11 337 Francuzów, 1732 Belgów, 3040 Jugosłowian, 20 169 obywateli ZSRR i 9453 Włochów^[2]. W marcu i kwietniu 1945 około 8 tysięcy więźniów obozu koncentracyjnego Neuengamme rozmieszczono na terenie dawnego (zlikwidowanego w 1942 roku) obozu dla marynarzy.

Obóz został wyzwolony przez wojska brytyjskie 29 kwietnia 1945 roku.

Przypisy

Bibliografia

• Dokumentacja Sandbostel