Stamnos

Attycki czerwonofigurowy stamnos z pokrywką (470-460 p.n.e.)

Stamnos (stgr. στάμνος, lm. stamnoi) – pękate, amforowate naczynie zasobowe o krótkiej szyi, szerokim wylewie i dwóch poziomych imadłach przy korpusie w górnej części brzuśca.

Służyło głównie do przechowywania wina, oliwy i przypuszczalnie innych płynów, lecz zapewne też do ich mieszania. Powstało w okresie archaicznym prawdopodobnie w Lakonii lub w Etrurii. W Atenach pojawiło się ok. 530 p.n.e. i w znacznej części było wytwarzane na eksport.

Jako jedyne naczynie do wina stamnos często wyposażano w nakrycie (pokrywkę). Podobnie jak kantaros, odgrywał rolę w kulcie Dionizosa, ponieważ sceny malarstwa wazowego wskazują, iż korzystano z niego w obrzędach dionizyjskich. Z kontekstu przedstawień wynika, że przypuszczalnie mógł służyć jako naczynie (stągiew) na wino nierozcieńczone^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Maria L. Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław: Ossolineum, 1966, seria: Historia kultury materialnej starożytnej Grecji nr 2, s. 17
• Der Neue Pauly. T. 11. Stuttgart: J.B. Metzler, 2001, kol. 916–917

Ceramika starożytnej Grecji

Naczynia na wino	Amfora Chous Kantaros Kotyle Kyatos (kyathos) Kyliks Lakaina Mastos Ojnochoe (oinochoe) Olpe Pelike Psykter Ryton Skyfos
Naczynia na wodę	Amfora Hydria Hydriskos Kalpis Situla
Naczynia do mieszania	Dejnos (dinos) Krater
Do gotowania	Chytra Lebes
Zastawa stołowa	Talerz rybny
Na perfumy i olejki, weselne	Alabastron Amforiskos Aryballos Askos Eksaleiptron (plemochoe, koton) Lebes gamikos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Lydion Pelike Pyksis
Ceramika rytualna	Kernos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Fiale (patera)
Przechowywanie i inne	Amfora Chytra Kalatos Lebes Lekane Lekanis Pelike Pitos Situla Stamnos
Inne	Amis Epinetron Kaganek (lampka oliwna)
Techniki	Styl czerwonofigurowy Styl czarnofigurowy Styl geometryczny Styl kerczeński Ceramika białogruntowana Ceramika bilingwiczna Ceramika czarnopokostowana
Malarstwo wazowe	Amfora panatenajska Corpus Vasorum Antiquorum Hydrie Hadra Greccy malarze wazowi John D. Beazley Typologia