Stan Borys

Stan Borys
Ilustracja
Stan Borys (2016)
Imię i nazwisko

Stanisław Guzek

Data i miejsce urodzenia

3 września 1941
Załęże

Typ głosu

tenor

Gatunki

jazz, rock, bigbit, pop

Zawód

piosenkarz, autor tekstów, kompozytor

Aktywność

od 1958

Wydawnictwo

Polskie Nagrania „Muza”
Warner Music Poland

Powiązania

Bogdan Loebl

Zespoły
Bizony
Blackout
Odyssey
Family Tress
Strange Romance
Imię Jego 44
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Stan Borys, właśc. Stanisław Guzek[1] (ur. 3 września 1941 w Załężu[1]) – polski muzyk, piosenkarz, kompozytor, aktor i poeta.

Życiorys

Był uczniem różnych szkół, m.in. technikum rolniczego (TMR Łańcut) i budowlanego. Uczył się grać na skrzypcach, klarnecie i gitarze. Profesjonalną działalność artystyczną rozpoczął w 1958, występując w teatrach rzeszowskich. Zaczynał od pracy statysty i rekwizytora, potem grał w przedstawieniach.

Stan Borys w 2007

W 1965 zadebiutował jako poeta, a jego dzieła opublikowano w „Nowinach Rzeszowskich”. Otrzymał też nagrodę w Turnieju Jednego Wiersza. Również w 1965 powstał zespół Blackout, którego był współzałożycielem. Od 1968 był związany z formacją Bizony.

W 1969 rozpoczął karierę solową, wydając swój pierwszy album. W 1972 wystąpił gościnnie w filmie Uciec jak najbliżej. W 1973 za wykonanie utworu „Jaskółka uwięziona” otrzymał nagrodę dziennikarzy na 11. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[2]. W sezonie 1974/1975 występował w Teatrze Syrena w Warszawie. Po odejściu z teatru wyjechał z kraju i mieszkał w USA i Kanadzie.

W 2001 przetworzony fragment jego utworu „Chmurami zatańczy sen” został wykorzystany w refrenie piosenki „Głucha noc” rapera Pei. Borys oskarżył rapera o kradzież własności intelektualnej. 1 września 2011 doszło do zawarcia ugody i wygłoszenia wspólnego oświadczenia, w którym zaznaczono, że to nie Peja umyślnie użył bez zgody autora fragmentu tekstu piosenki „Chmurami zatańczy sen”, wskazując, że raper poprosił swojego wydawcę o dopilnowanie formalności w związku z użyciem tekstu i poinformowania o tym Borysa[3].

W 2004 był gwiazdą festiwalu w Syracuse, największego polskiego festiwalu w północno-wschodniej części USA[4]. W 2006 zaczął występować z zespołem Imię Jego 44 z Wrocławia, a 5 listopada 2006 w Filharmonii w Rzeszowie obchodził 45-lecie pracy artystycznej. We wrześniu 2009 ukazał się zbiór jego wierszy o tytule Co jest urokiem tego życia.

W 2014 wystąpił z utworem „Jaskółka uwięziona” w koncercie „25 lat! Wolność kocham i rozumiem” podczas 51. KFPP w Opolu[2]. Piosenkę wykonał także w trakcie 54. edycji festiwalu w 2017[2].

Życie prywatne

Trzykrotnie się żenił; jego żoną była m.in. Agata Pilitowska. Partnerką wokalisty jest Anna Maleady. W latach 1975–2004 mieszkał za granicą, najpierw w USA (Chicago), potem w Toronto w Kanadzie i w Las Vegas. Wraz z partnerką od marca 2020 ponownie mieszka w USA[5].

W lutym 2019 przeszedł rozległy udar mózgu, po którym został częściowo sparaliżowany. W październiku 2021 miał także zawał serca[6][7].

Wyznaje taoizm[8]. Regularnie praktykuje jogę[9].

Dyskografia

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[10].

Albumy

  • 1967 Blackout (Blackout)
  • 1969 To ziemia (Bizony)
  • 1970 Krzyczę przez sen
  • 1971 Naga (Niebiesko-Czarni)
  • 1972 Piosenki z filmu „Uciec jak najbliżej”
  • 1974 Stan Borys
  • 1974 Szukam przyjaciela
  • 1988 Piszę pamiętnik artysty - hańba temu, kto o tym źle myśli! Wiersze C.K. Norwida
  • 1996 Niczyj
  • 1998 Portret
  • 2007 Znieczulica (Imię Jego 44)
  • 2014 Ikona

Kompilacje

  • The Best of Stan Borys (1991)
  • Złote przeboje (Platynowa kolekcja) (2000)
  • Idę drogą nieznaną (Złota kolekcja) (2002)
  • Jaskółka uwięziona (Perły polskie) (2003)
  • Spacer dziką plażą (The Best) (2005)
  • Gwiazdy polskiej piosenki (2008)

Filmografia

Nagrody

  • 1960 – I Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim
  • 1968 – nagroda za interpretację piosenki To ziemia na Przeglądzie Zespołów Estradowych w Olsztynie
  • 1968 – Nagroda Jury Dziennikarzy na KFPP w Opolu za interpretację piosenki To ziemia
  • 1971 – Brązowy Gronostaj na festiwalu w Rennes (Francja)
  • 1972 – Złoty Medal Olimpiady Piosenki w Atenach (Grecja) i Złota Płyta dla najlepszego wykonawcy
  • 1973 – Nagroda Dziennikarzy na KFPP w Opolu za Jaskółkę uwięzioną
  • Bursztynowy Słowik na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie za piosenkę Jaskółka uwięziona
  • I nagroda za Jaskółkę uwięzioną na festiwalu jw.
  • 1973 – Nagroda Prasy na festiwalu w Ostendzie (Belgia, Young European Song Festival)
  • 1973 – nagroda za interpretację Lost Love na festiwalu w Castelbar (Irlandia)
  • 1973 – nagroda na festiwalu w Caracas (Wenezuela)
  • 2015 – Honorowy Złoty Mikrofon za „romantyczną duszę niestrudzonego krzewiciela polskiej poezji, twórcze poszukiwania oraz wielką przyjaźń z Polskim Radiem, obecną w jego słowach i muzyce”[11][12].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Jan Kawecki: Encyklopedia polskiej muzyki rockowej Rock 'n' roll, 1959-1973. Rock-Serwis, 1995, s. 40. ISBN 978-83-85335-25-2.
  2. ↑ a b c Sylwia Gawłowska: Festiwalowe podium. Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu 1963–2017 we wspomnieniach artystów. 2018, s. 46–47. ISBN 978-83-938344-7-1.
  3. ↑ Karol Stefańczyk, Peja i Stan Borys pogodzeni, cgm.pl, 29 sierpnia 2011 [dostęp 2011-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-13].
  4. ↑ Polski Festiwal w Syracuse, Nowy Jork. [dostęp 2013-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-29)].
  5. ↑ Stan Borys z nową piosenką "Będę przy tobie". Muzyk utknął w USA przez koronawirusa, muzyka.interia.pl [dostęp 2021-02-23] (pol.).
  6. ↑ Stan Borys miał udar i jest częściowo sparaliżowany, Stan Borys: Muzyk miał udar i jest częściowo sparaliżowany [dostęp 2019-06-14] (pol.).
  7. ↑ Partnerka Stana Borysa ujawniła, że muzyk miał zawał. "Narzekał na ból w klatce piersiowej", naTemat.pl [dostęp 2021-10-25] (pol.).
  8. ↑ Stan Borys: Dzisiaj SHOW BIZNES, to wyłącznie trzęsienie tyłkiem! Mocno o artystach, polityce...
  9. ↑ NDTV 02.15.2013 Piątek (Stan Borys)
  10. ↑ Archiwum Polskiego Rocka. [dostęp 2019-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-16)].
  11. ↑ polskieradio/fc: Złote Mikrofony: najlepsi radiowcy wyróżnieni najważniejszą nagrodą. W: PolskieRadio.pl [on-line]. Polskie Radio S.A., 11 grudnia 2015. [dostęp 2015-12-11].
  12. ↑ Polskie Radio: Marusz Bonaszewski wśród laureatów Złotych Mikrofonów. W: GazetaPrawna.pl [on-line]. Infor PL S.A., 10/11 grudnia 2015. [dostęp 2015-12-11].
  13. ↑ Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2017-01-22].
  14. ↑ Odznaczenia z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
  15. ↑ Odznaka Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego. bip.podkarpackie.pl. [dostęp 2017-12-15].

Bibliografia

  • Ryszard Wolański, Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Borys Stan, s. 21, 22.

Bibliografia przedmiotowa

  • 1970 Lech Terpiłowski – Stan Borys (Wyd. Synkopa)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Stan Borys in 2016.jpg
Autor: Serecki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polski piosenkarz Stan Borys w listopadzie 2016 roku.