Stan Mikita

Stan Mikita

Data i miejsce urodzenia	20 maja 1940 w Sokolče
Data i miejsce śmierci	7 sierpnia 2018 Chicago
Obywatelstwo	Kanada
Wzrost	175 cm
Pozycja	środkowy
Uchwyt	prawy
Informacje klubowe
Klub	Chicago Blackhawks
Numer w klubie	21

Stan Mikita, Stanislav Mikita (ur. jako Stanislav Guoth 20 maja 1940 w Sokolčach, zm. 7 sierpnia 2018) – słowacko-kanadyjski hokeista na lodzie. Przez wszystkie 22 sezony w NHL występował w Chicago Blackhawks. Uważany za najlepszego środkowego lat 60.^[1] W sezonach zasadniczych NHL zanotował łącznie 1394 występy.

Życiorys

Młodość

Urodził się we wsi Sokolče w regionie Liptów w czasach Pierwszej Republiki Słowackiej jako Stanislav Guoth. Jako młody chłopiec przeniósł się do St. Catharines, uciekając z kontrolowanej przez komunistów Czechosłowacji. Adoptowany przez ciocię i wujka, którzy nadali mu swoje nazwisko Мikita^[2].

Kariera

Po trzech sezonach w juniorskim zespole St. Catharines Teepees z Ontario Hockey Association, w sezonie 1959–60 został przeniesiony do nadrzędnego Chicago Blackhawks. W drugim pełnym sezonie Mikity w 1961 roku, Jastrzębie wygrały swój trzeci Puchar Stanleya. Prowadził w klasyfikacji strzelców w play-offach z dorobkiem 6 bramek.

Następny sezon był dla niego przełomowy – uzyskał status gwiazdy ligi grając na środku słynnej formacji znanej pod nazwą „Scooter Line”, z Kenem Wharramem na prawym skrzydle oraz Abem McDonaldem, a następnie Dougiem Mohnsem na lewym^[2]. Był uważany za najgroźniejszego środkowego lat 60. Z inną gwiazdą drużyny Bobbym Hullem, Blackhawks posiadali najmocniejszą ofensywę dekady, przeważnie liderując w liczbie strzelonych bramek w lidze. Łącząc umiejętności defensywne i reputację jednego z najlepszych wznawiających z pomocą innowacyjnego, niespotykanie wygiętego kija, Mikita czterokrotnie w ciągu dekady zwyciężał w klasyfikacji punktujących. Wyrównał w sezonie 1966–67 najlepszy w tamtym momencie wynik w historii NHL, zdobywając 97 punktów. Sezon 1967–68 z 87 punktami Mikity był ostatnim, w którym zawodnik Blackhawks został najlepiej punktującym, do czasu rozgrywek 2015–16, gdy Patrick Kane zdobył 106 punktów^[3].

We wcześniejszych latach Mikita był jednym z najczęściej karanych zawodników ligi. Zdecydował zmienić swój styl gry na czystszy, co przyniosło dwukrotne zdobycie Lady Byng Memorial Trophy, trofeum przyznawane zawodnikowi za grę fair play w trakcie sezonu. Nagła zmiana w zachowaniu Mikity miała miejsce po powrocie do domu z jednej z podróży. Jego żona powiedziała mu, że ich córka Meg, w momencie gdy kamera pokazała Мikitę ponownie siedzącego na ławce kar, zapytała się „dlaczego tata tak dużo czasu spędza na ławce?”^[4].

W 1973 roku wspólnie z biznesmenem z Chicago Irvem Tiahnybikiem utworzyli American Hearing Impaired Hockey Association (AHIHA), stowarzyszenie niesłyszących i niedosłyszących hokeistów z całego kraju^[5].

Użycie wygiętego kija

Mikita i jego drużynowy kolega Bobby Hull tworzyli najgroźniejsze ofensywne duo lat 60., znane z użycia kijów z zakrzywionymi łopatkami. Taki rodzaj wygięcia dawał znaczną przewagę strzelcom w pojedynkach z bramkarzami. W wyniku tego w 1970 władze NHL ustaliły limit maksymalnego wygięcia łopatki do pół cala^[6].

Zakończenie kariery

Ostatnie lata kariery zawodowej Mikity zostały przyćmione przez przewlekłe urazy pleców, które doprowadziły do zakończenia jego kariery w trakcie sezonu 1979–80^[2]. W tamtym momencie tylko Gordie Howe i Phil Esposito zdobyli więcej punktów w NHL i tylko sześciu graczy pojawiło w większej liczbie spotkań. Мikita został wprowadzony do Hockey Hall of Fame w 1983 i do słowackiej galerii sław w 2002^[7]. Służył jako ambasador dobrej woli w Chicago Blackhawks^[8]. 24 maja 2011 u Mikity zdiagnozowano raka jamy ustnej. Były zawodnik został poddany radioterapii^[9]. 30 stycznia 2015 pismo The Chicago Tribune wydało oświadczenie, że u Stana zdiagnozowano podejrzenie postępującej choroby otępienia z ciałami Lewy’ego i obecnie znajduje się pod opieką lekarzy^[10]. W czerwcu 2015 podano informację, że z powodu choroby nie pamiętał nic ze swojego dawnego życia^[11].

Zmarł 7 sierpnia 2018 w wieku 78 lat^[12].

Statystyki

Legenda: M – mecze, G – gole, A – asysty, Pkt – punktacja kanadyjska (gole i asysty), Min – karne minuty, PP – gole w przewadze (power play), SH – gole w osłabieniu (short handed), GW – zwycięskie gole (game winning).

Nagrody i osiągnięcia

• 14 miejsce w klasyfikacji wszech czasów punktujących^[13], 18 w ostatnich podaniach^[14], 30 w bramkach^[15] i 38 w rozegranych meczach^[16] (stan na koniec sezonu 2015–16).
• Trofeum Harta dla MVP sezonu zasadniczego w 1967 i 1968^[17].
• Trofeum Arta Rossa dla najlepiej punktującego w sezonie zasadniczym w 1964, 1965, 1967 i 1968^[17].
• Trofeum Lady Byng za fair-play w 1967 i 1968^[17].
• Wybrany do pierwszej drużyny All-Star w 1962, 1963, 1964, 1966, 1967 i 1968^[17].
• Wybrany do drugiej drużyny All-Star w 1965 i 1970^[17].
• Zagrał w NHL All-Star Game w 1964, 1967, 1968, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974 i 1975.
• Trofeum Lestera Patricka w 1976^[17].
• Jedyny zawodnik w historii NHL, który zdobył trofea Harta, Arta Rossa i Lady Byng w jednym sezonie, dwa sezony pod rząd w 1966–67 i 1967–68.
• Tylko Nicklas Lidström, Alex Delvecchio i Steve Yzerman (wszyscy grający dla Detroit Red Wings) mieli dłuższą karierę NHL grając wyłącznie dla jednego zespołu.
• Powołany do Team Canada na Summit Series w 1972, ale ze względu na kontuzję zagrał tylko 2 spotkania^[2].
• Wprowadzony do Galerii Sławy słowackiego hokeja na lodzie w 2002^[7].
• W 1998 znalazł się na 17 miejscu w plebiscycie magazynu The Hockey News 100 największych graczy NHL, stając się najwyżej uplasowanym zawodnikiem urodzonym poza Kanadą, ale trenowanym w Kanadzie (na pozycji 37 znalazł się Jaromír Jágr, który również urodził się w Czechosłowacji, został najwyżej uplasowanym zawodnikiem, który nie rozwijał umiejętności hokeja jako dziecko w Kanadzie)^[18].
• 19 października 1980 Chicago Blackhawks zastrzegli numer 21, z którym występował Mikita. Mikita był pierwszym zawodnikiem Jastrzębi z zastrzeżonym numerem^[19].
• Lodowisko w Rużomberku na Słowacji zostało nazwane jego imieniem^[20].
• W 2011 pomniki Mikity i Bobby’ego Hulla zostały umieszczone przed United Center, gdzie obecnie występują Blackhawks^[21].

Przypisy