Stan wyjątkowy w Polsce (2021)

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego
Ilustracja
Państwo

 Polska

Data wydania

2 września 2021

Miejsce publikacji

Dz.U. z 2021 r. poz. 1612

Data wejścia w życie

2 września 2021

Rodzaj aktu

rozporządzenie

Przedmiot regulacji

stan wyjątkowy

Status

akt jednorazowy

Utrata mocy obowiązującej z dniem

30 listopada 2021

Ostatnio zmieniony przez

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 października 2021 r. w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego

Wejście w życie ostatniej zmiany

1 października 2021

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Stan wyjątkowy w Polsce – stan nadzwyczajny wprowadzony 2 września 2021 roku na wniosek Rady Ministrów przez prezydenta Andrzeja Dudę na części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Objął 115 miejscowości w województwie podlaskim oraz 68 miejscowości w województwie lubelskim[1], wzdłuż całej granicy polsko-białoruskiej[2]. Został wprowadzony na 30 dni[3]. Rozporządzeniem z 1 października 2021 prezydent Andrzej Duda przedłużył stan wyjątkowy na całym wprowadzonym obszarze na kolejne 60 dni[4]. Dzień wcześniej zgodę na przedłużenie stanu wyjątkowego wyraził Sejm[5].

Okoliczności wprowadzenia

31 sierpnia 2021 Rada Ministrów złożyła do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o wprowadzenie stanu wyjątkowego z powodu zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego na części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z kryzysem migracyjnym oraz odbywającymi się przy polskiej granicy ćwiczeniami wojsk rosyjsko-białoruskich o kryptonimie ZAPAD[6][7]. 2 września 2021 prezydent Andrzej Duda podpisał rozporządzenie, które jeszcze tego samego dnia zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw i w tym samym dniu weszło w życie.

6 września 2021 w Sejmie odbyło się głosowanie w sprawie uchylenia rozporządzenia. Wniosek w tej sprawie został odrzucony większością głosów („za” 168 posłów, „przeciw” 247, 20 wstrzymało się od głosu)[8].

Jest to pierwszy przypadek wprowadzenia w Polsce stanu nadzwyczajnego z formalnym powołaniem się na konstytucyjne przepisy o stanach nadzwyczajnych od czasu ogłoszenia stanu wojennego w 1981 roku, a tym samym pierwszy taki przypadek pod rządami obecnej Konstytucji z 1997 roku[9][10].

Obszar obowiązywania[11]

województwoobręby ewidencyjne
województwo podlaskiepowiat siemiatycki: Niemirów, Mętna, Tokary, Wilanowo, Klukowicze, Litwinowicze, Wyczółki; powiat hajnowski: Bobrówka, Zubacze, Piszczatka, Połowce, Stawiszcze, Czeremcha, Wólka Terechowska, Kuzawa, Opaka Duża, Pohulanka, Policzna, Biała Straż, Dubicze Cerkiewne, Wojnówka, Starzyna, Górny Gród, Klakowo, Krugłe, Wygon, Wierzchowskie, Podolany, Białowieża, Zastawa-Krzyże, Gruszki, Stare Masiewo, Masiewo Nowe, Babia Góra; powiat białostocki: Brzezina, Cisówka, Zaleszany, Nowosady, Jałówka, Kondratki, Gonczary, Kituryki, Dublany, Kolonia Mostowlany, Mostowlany, Zielona, Zubry, Świsłoczany, Gobiaty, Narejki, Bobrowniki, Jaryłówka, Chomontowce; powiat sokólski: Rudaki, Łosiniany, Kruszyniany, Ozierany Wielkie, Białogorce, Ozierany Małe, Kundzicze Trejgle, Łapicze, Krynki, Jurowlany, Pierożki, Grzybowszczyzna, Harkawicze, Usnarz Górny, Babiki, Minkowce, Zubrzyca Mała, Miszkieniki, Zubrzyca Wielka, Wojnowce; Nomiki, Zaśpicze, Bilminy i Palestyna, Klimówka, Szymaki, Czepiele, Tołcze, Parczowce, Nowodziel, Czuprynowo, Kuźnica, Kowale Kolonia, Chreptowce, Wojnowce, Kowale, Saczkowce, Kuścińce-Wołyńce, Zajzdra; Pohorany, Krzysztoforowo; Chworościany, Nowy Dwór, Rogacze, Jaginty, Chorużowce; powiat augustowski: Dolinczany, Lipszczany, Rygałówka, Rakowicze, Siółko, Lichosielce, Kopczany, Bartniki, Stare Leśne Bohatery, Nowe Leśne Bohatery, Wołkusz, Lubinowo, Gruszki, Rudawka, Rygol; powiat sejneński: Muły i Dworczysko
województwo lubelskiepowiat włodawski: Sobibór, Orchówek, Włodawa, Suszno, Szuminka, Różanka, Stawki, Pawluki, Dołhobrody, Hanna, Kuzawka, Janówka; powiat bialski: Kuzawka Kolonia, Sławatycze, Mościce Dolne, Liszna, Nowosiółki, Terebiski, Jabłeczna, Parośla Pniski, Szostaki, Zabłocie, Zabłocie Kolonia, Zalewsze, Kodeń, Elżbiecin, Zahacie, Okczyn, Kostomłoty, Murawiec-Żuki, Kołpin Ogrodniki, Dobratycze Kolonia, Lebiedziew, Michalków, Polatycze, Błotków, Terespol, Łobaczew Mały, Lechuty Małe, Samowicze, Kukuryki, Kuzawka, Neple, Starzynka, Krzyczew, Bohukały, Łęgi, Mokrany Stare, Mokrany Nowe, Pratulin, Zaczopki, Derło, Woroblin, Ostrów, Janów Podlaski-Wygoda, Werchliś, Janów Podlaski-Wieś, Stary Pawłów, Stare Buczyce, Bubel Granna, Bubel Łukowiska, Stary Bubel, Konstantynów, Antolin, Gnojno.

Ograniczenia wolności i praw

W obszarze objętym stanem wyjątkowym wprowadzono następujące ograniczenia[12]:

  • zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzana zgromadzeń,
  • zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi,
  • obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość przez osoby przebywające w miejscach publicznych, a w przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 18 lat – legitymacji szkolnej,
  • zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym, obowiązujący całą dobę (od tego zakazu wprowadzono szereg wyjątków, m.in. dla osób stale zamieszkujących lub pracujących na obszarze stanu wyjątkowego),
  • zakaz utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech miejsc, obiektów lub obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną, również w przypadku, gdy miejsca te, obiekty lub obszary stanowią tło dla wizerunku funkcjonariusza Straży Granicznej lub Policji oraz żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
  • ograniczenie dostępu do informacji publicznej przez odmowę udostępnienia informacji dotyczących czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji
  • zakaz noszenia broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni (od tej zasady przewidziano szereg wyjątków, m.in. dla celów ochrony)[13].

Krytyka stanu wyjątkowego

Klaus Bachmann skrytykował wprowadzenie stanu wyjątkowego w Polsce. Jego zdaniem Polska nie wykazała istnienia żadnego zagrożenia dla jej obywateli, porządku publicznego czy bezpieczeństwa narodowego ze strony cudzoziemców próbujących przekroczyć granicę polsko-białoruską, a ich napływ zaraz się skończy (pogląd wyraził we wrześniu 2021)[14].

Przypisy

  1. ↑ § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1612)
  2. ↑ Stan wyjątkowy na granicy z Białorusią. Jest decyzja prezydenta. Polska Agencja Prasowa, 2021-09-02. [dostęp 2021-09-02].
  3. ↑ § 1 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1612)
  4. ↑ § 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 października 2021 r. w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1788)
  5. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 2021 r. w sprawie wyrażenia zgody na przedłużenie stanu wyjątkowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1787)
  6. ↑ Projekt uchwały Rady Ministrów o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego – Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – Portal Gov.pl. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. [dostęp 2021-09-01].
  7. ↑ Stan wyjątkowy przy granicy z Białorusią. Szef MSWiA Mariusz Kamiński o wprowadzeniu stanu wyjątkowego. Podał szczegóły
  8. ↑ Sejm odrzucił wnioski o uchylenie stanu wyjątkowego. Decyzja prezydenta obowiązuje. tvn24.pl, 2021-09-06. [dostęp 2021-09-06].
  9. ↑ Pierwszy od 40 lat. Stan nadzwyczajny wprowadzony, jest publikacja. [dostęp 2021-09-02].
  10. ↑ Pierwszy stan nadzwyczajny w Polsce od 40 lat. Politycy za wszelką cenę unikali takiej decyzji. [dostęp 2021-09-02].
  11. ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1612)
  12. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1613)
  13. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczenia prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni (Dz.U. z 2021 r. poz. 1614)
  14. ↑ Klaus Bachmann: Klaus Bachmann: Po co stan wyjątkowy, skoro Łukaszence zaraz skończą się uchodźcy. wyborcza.pl, 2021-09-03. [dostęp 2021-09-20].

Media użyte na tej stronie

Rada Ministrów wystąpiła do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego.jpg
(c) Gov.pl, CC BY 3.0 pl
Rada Ministrów wystąpiła do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego