Stanisławów (gmina 1870–1954)

Stanisławów
gmina wiejska
1870–1915 i 1919–1954[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1870–1915: gubernia warszawska
1919–1939: województwo warszawskie
1945–1954: województwo warszawskie

Powiat

miński

Siedziba

Stanisławów

Populacja (1921)
• liczba ludności


2078

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

19

brak współrzędnych
Portal Polska

Stanisławów (do 1870 i 1915–1919 miasto Stanisławów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 18701939 w Warszawskiem. Siedzibą władz gminy była osada miejska Stanisławów[2].

Gmina Stanisławów powstała za Królestwa Polskiego – 31 maja 1870[3] w powiecie mińskim w guberni warszawskiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Stanisławów i przekształceniu jego w wiejską gminę Stanisławów w granicach dotychczasowego miasta[4].

W 1915 roku niemieckie władze okupacyjne wprowadziły administrację cywilną i przekształciły gminę Stanisławów w miasto, liczące w 1916 roku 2650 mieszkańców;[5]. Władze polskie nie uznały jednak Stanisławowa za miasto w 1919 roku[6], przez co gmina stała się ponownie jednostką formalnie wiejską.

W okresie międzywojennym gmina Stanisławów wchodziła w skład powiatu mińskiego w woj. warszawskim. Składała się nadal z samego Stanisławowa i liczyła 2078 mieszkańców[7].

1 kwietnia 1939 gmina Stanisławów zmieniła charakter z gminy jednoosadowej na gminę wieloosadową po przyłączeniu do niej większej części zniesionej gminy Ładzyń (gromady Borek, Czarne, Lubomin, Ładzyń, Ładzyń Nowy, Porąb, Rządza, Szymankowszczyzna, Mały Stanisławów, Wólka Wybraniecka, Wólka Piecząca, Wólka Konstancja, Wólka Czarnińska, Zalesie i Sokóle) oraz części gminy Rudzienko w tymże powiecie (gromada Ołdakowizna oraz folwark Poręby Leśne z gromady Poręby Nowe)[8].

Po II wojnie światowej jednostka zachowała przynależność administracyjną. 1 lipca 1952 gminę Stanisławów zwiększono o gromady Papiernia i Retków z gminy Międzyleś w powiecie radzymińskim[9]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się z 19 gromad: Borek, Czarna, Lubomin, Ładzyń, Ładzyń Nowy, Mały Stanisławów, Ołdakowizna, Papiernia, Porąb, Retków, Rządza, Sokóle, Stanisławów, Szymankowszczyzna, Wólka Czarnińska, Wólka-Konstancja, Wólka Piecząca, Wólka Wybraniecka i Zalesie[10].

Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[11]. Powstała wówczas gromada Latowicz[12]. Powstały wówczas gromady: Stanisławów, Ładzyń, Rządza i Pustelnik[12].

1 stycznia 1973 roku powstała obecna gmina Stanisławów obejmująca w przybliżeniu obszar dawnej gminy Stanisławów po zwiększeniu w latach 1939 i 1952[13].

Przypisy

  1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
  2. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
  4. Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 127)
  5. Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
  6. Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 140
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom I – Województwo Warszawskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
  8. Dz.U. z 1939 r. nr 41, poz. 274
  9. Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 177
  10. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  11. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  12. a b Uchwała Nr VI/10/7/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu mińskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
  13. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

Media użyte na tej stronie