Stanisław Alberti

Stanisław Alberti
Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1895
Kraków

Data i miejsce śmierci

1940
USRR, ZSRR

Starosta powiatu dąbrowskiego
Okres

od 28 czerwca 1929
do 1930

Poprzednik

Stanisława Szeligowski

Starosta powiatu bialskiego
Okres

od 1930
do 1939

Stanisław Alberti
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1895
Kraków

Data śmierci

1940

Przebieg służby
Lata służby

1914–1918,
1939–1940

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

2 Pułk Piechoty,
2 Pułk Piechoty Legionów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920-1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi

Stanisław Florian Alberti (ur. 27 listopada 1895 w Krakowie, zm. 1940 w ZSRR) – polski prawnik, publicysta, tłumacz, starosta. Legionista, kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Kazimiera i Stanisław Alberti (ok. 1937)
Tablica upamiętniająca małżeństwo Albertich w Bielsku-Białej

Urodził się jako syn Stanisława (1862–1927, inżynier chemik) i Marii z Dobieckich[1][2]. Zdał maturę.

Po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich[2]. Służył w 2 pułku piechoty. 1 kwietnia 1917 awansowany na stopień podporucznika piechoty. Podczas walk utracił prawą rękę.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Awansowany 1 grudnia otrzymał awans na stopień porucznika piechoty. Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[3][4]. W 1923, 1924 był przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów w garnizonie Pińczów[5][6]. Następnie został przeniesiony w stan spoczynku. Jako emerytowany kapitan w 1928 zamieszkiwał w Warszawie[7]. W 1934 był zweryfikowany w korpusie oficerów piechoty z lokatą 175[8]. Wtedy był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Żywiec[9].

Uzyskał trzykrotnie stopień doktora: z dziedzin prawa, filozofii i historii sztuki. Był znawcą i tłumaczem literatury słowiańskiej (w tym czeskiej) i niemieckiej. Był wydawcą Biblioteki Słowiańskiej, w ramach której promował literatów słowiańskich z krajów na południe od Polski. Był publicystą. od połowy lat 20. był autorem artykułów dotyczących Zakopanego i Tatr, zakopiańskiego teatru Stanisława Ignacego Witkiewicza (recenzował jego dramat pt. W małym dworku[10]), twórczości literackiej poety Jana Kasprowicza oraz malarskiej Rafała Malczewskiego.

Jego żoną została Kazimiera Alberti[11] z domu Szymańska, poetka, powieściopisarka, tłumaczka, działaczka kulturalna. Małżeństwo utrzymywało znajomość z Witkacym, który m.in. namalował portrety Stanisława Alberti. Oboje zamieszkiwali w Krakowie, od 1926 w Warszawie.

Stanisław Alberti był pracownikiem kontraktowym w starostwie powiatu włodzimierskiego z siedzibą we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych został mianowany starostą powiatu dąbrowskiego z siedzibą w Dąbrowie Tarnowskiej od 28 czerwca 1929[12]. Od 1930 wraz z żoną mieszkał w Białej Krakowskiej, gdzie objął urząd starosty powiatu bialskiego. Pełnił go w latach 30.[13] do końca II Rzeczypospolitej. W 1935 był w składzie komitetu honorowego ogólnopolskiej akcji nazwanej „Jaar-Piłsudski”, zmierzającego do stworzenia lasu im. Józefa Piłsudskiego w Palestynie[14]. Został członkiem Krajowego Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Budowy Muzeum Narodowego w Krakowie[15].

Po wybuchu II wojny światowej jako emerytowany oficer zgłosił się do Wojska Polskiego podczas kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez sowietów we Lwowie. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/4-90 oznaczony numerem 25)[16][a]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Inną osobą o tożsamości Stanisław Alberti był chemik i wykładowca[17][18].

Upamiętnienie

26 listopada 2009 na budynku pod adresem plac Wojska Polskiego 11 w Bielsku-Białej[19], gdzie od 1930 zamieszkiwali Stanisław i Kazimiera Alberti prowadząc w nim salon literacki, została odsłonięta tablica pamiątkowa honorująca małżeństwo[20][21][22].

Publikacje, przekłady i wydawnictwa

Odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Inne źródła podały, jakoby Stanisław Alberti został zamordowany w Katyniu w ramach zbrodni katyńskiej bądź też był ofiarą zbrodni okupantów niemieckich podczas II wojny światowej.

Przypisy

  1. ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 95. ISBN 83-08-01428-3.
  2. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 7.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 128.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 124.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 903.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 941.
  10. ↑ Agnieszka Pollak-Olszowska: Skandalistka z Białej. bielsko.biala.pl, 18 lutego 2011. [dostęp 2015-01-22].
  11. ↑ Dmytro Wesołowski: Kazimiera Alberti – córka Bolechowa. kuriergalicyjski.com, 14 kwietnia 2014. [dostęp 2015-01-22].
  12. ↑ Czerwcowe zmiany w powiatach
  13. ↑ Stanisław Alberti. historia.beskidia.pl. [dostęp 2015-01-22].
  14. ↑ Między wojnami. oszpicin.pl. [dostęp 2015-01-22].
  15. ↑ Kraków buduje Muzeum Narodowe. Kraków: Komitet Budowy Muzeum Narodowego w Krakowie, 1935, s. 21.
  16. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 1. [dostęp 2015-01-22].
  17. ↑ Kronika. Kursa handlowe dla kobiet. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 208 z 14 września 1898. 
  18. ↑ Stanisław Alberti. books.google.pl. [dostęp 2015-01-22].
  19. ↑ Bielskie Starostwo Powiatowe i Salon Literacki – neorenesansowa kamienica z połowy XIX wieku. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2015-01-22].
  20. ↑ Magda Fritz: Tworzyli historię miasta. radiobielsko.pl, 26 listopada 2009. [dostęp 2015-01-22].
  21. ↑ Kazimiera Alberti. wbielsku.eu. [dostęp 2015-01-22].
  22. ↑ Marta Pollak: Kaz­imiera, która rozruszała Białą. babskiebielsko.pl. [dostęp 2015-01-22].
  23. ↑ Pan i pies: sielanka. books.google.pl. [dostęp 2015-01-22].
  24. ↑ Pan i pies: Sielanka. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  25. ↑ Historja filozofów. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  26. ↑ Piekarz Jan Marhoul. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  27. ↑ Gość w domu. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  28. ↑ Aforyzmy. worldcat.org. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  29. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
  30. ↑ Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, Nr 312 z 13 listopada 1937. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL Epolet kpt.svg
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kazimiera i Stanisław Alberti 1.JPG
Kazimiera i Stanisław Alberti ok. 1937
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Kazimiera i Stanisław Alberti - tablica.JPG
Tablica pamiątkowa odsłonięta 26.11.2009