Stanisław Aleksander Kempner

Stanisław Aleksander Kempner
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1857
Kalisz

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1924
Warszawa

Zawód, zajęcie

ekonomista, dziennikarz

Alma Mater

Cesarski Uniwersytet Warszawski

Stanisław Aleksander Kempner (ur. 3 listopada 1857 w Kaliszu[1], zm. 12 listopada 1924[2] w Warszawie[3]) – polski ekonomista, dziennikarz, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, liberał i wolnomyśliciel.

Życiorys

Urodzony w rodzinie kaliskich przemysłowców pochodzenia żydowskiego[4]. W rodzinnym mieście, razem ze starszym bratem Gabrielem (1855-1916, późniejszym prawnikiem i literatem)[3], uczył się w Męskim Gimnazjum Klasycznym [4][5], następnie podjął studia prawnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył w 1882[1]. Jeszcze w czasach studenckich zaczął parać się dziennikarstwem, by później zostać redaktorem naczelnym „Gazety Handlowej”, którą po kilku latach, w 1906 przekształcił w „Nową Gazetę”. Na jej łamach propagował m.in. koncepcję asymilacji ludności żydowskiej z narodem polskim[3]. W międzyczasie Kempner ożenił się z córką właściciela gazety, Rudolfa Okręta, by po jego śmierci samemu zostać wydawcą „Nowej Gazety”[6].

Działacz Postępowej Demokracji, Towarzystwa Kultury Polskiej, Stronnictwa Niezawisłości Narodowej[7]. Członek Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (VII 1916 - V 1917)[8], a następnie Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych (VI 1917 - XI 1918)[9].

Po I wojnie światowej, z powodu kłopotów finansowych i agresywnych ataków polskiej prasy prawicowej [5][6] „Nowa Gazeta” zmieniła swój profil wydawniczy, a Kempner objął katedrę nauk politycznych i ekonomicznych w Wolnej Wszechnicy Polskiej i dodatkowo wykładał na działającej w ramach tejże Wszechnicy Szkole Dziennikarskiej[3][6].

Był współpracownikiem i redaktorem takich wydawnictw jak „Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana”, „Encyklopedia Handlowa, „Encyklopedia Rolnicza”, był też głównym autorem „Dziejów gospodarczych Polski porozbiorowej”[3][a]. Był także członkiem Rady Finansowej działającej przy rządzie premiera Stanisława Grabskiego oraz współzałożycielem i wiceprezesem Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich[3].

Był członkiem warszawskiej loży wolnomularskiej Odrodzenie[7].

Uwagi

  1. ↑ Wydanie ukazało się „staraniem i nakładem Banku Handlowego w Warszawie”, którego ówczesnym prezesem był Kazimierz Natanson, żonaty z Bronisławą z domu Kempner, prowadzącą w czasie zaborów prywatną pensję dla chłopców i dziewcząt (zob. Dionizja Wawrzykowska-Wierciochowa „Z dziejów tajnych pensji żeńskich w Królestwie Polskim”)

Przypisy

  1. ↑ a b KEMPNER, STANISLAW ALEXANDER. jewishencyclopedia.com. [dostęp 2016-11-04]. (ang.).
  2. ↑ Krystyna Śreniowska: Kempner Stanisław Aleksander. W: Słownik historyków polskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1994, s. 220-221. ISBN 83-214-1051-0.
  3. ↑ a b c d e f Rafał Żebrowski: Kempner Stanisław Aleksander. jhi.pl. [dostęp 2016-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-12)]. (pol.).
  4. ↑ a b Edward Polanowski: SZKOŁA KALISKA. Dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Kaliszu. info.kalisz.pl. [dostęp 2016-11-04]. (pol.).
  5. ↑ a b Zuzanna Kołodziejska: Izraelita (1866-1915): Znaczenie kulturowe i literackie czasopisma. books.google.pl. [dostęp 2016-11-04]. (pol.).
  6. ↑ a b c „Rozwaga. Miesięcznik poświęcony idei zjednoczenia Żydów z narodem polskim”, nr 6/7 z 1924 r.. ebuw.uw.edu.pl. [dostęp 2016-11-04]. (pol.).
  7. ↑ a b Leon Chajn: Polskie wolnomularstwo 1920-1938. Warszawa: Czytelnik, 1984, s. 95.
  8. ↑ Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915-1917), Kielce 2003, s. 246 ISBN 83-7133-208-4.
  9. ↑ Jerzy Holzer, Jan Molenda, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967, s. 354.

Linki zewnętrzne