Stanisław Augustyński

Stanisław Augustyński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 stycznia 1869
Odporyszów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

26 sierpnia 1949
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

prawnik, urzędnik skarbowy

Narodowość

polska

Edukacja

Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie, III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Wyznanie

rzymskokatolickie

Rodzice

Wojciech, Elżbieta

Małżeństwo

Maria z d. Morawiecka

Dzieci

Stefan, Adam, Stanisław, Zofia, Tadeusz, Juliusz

Krewni i powinowaci

Jan Augustyński, Zygmunt Augustyński, Jędrzej Augustyński, Janina Augustyńska, Andrzej Augustyński, Marcin Augustyński

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Stanisław Augustyński (ur. 18 stycznia 1869 w Odporyszowie, zm. 26 sierpnia 1949 w Sanoku) – polski urzędnik skarbowy, działacz ludowy, społecznik, poseł na Sejm III kadencji II RP, radny Sanoka.

Stanisław Augustyński (oznaczony nr 1) z uczestnikami kursu zorganizowanego przez BBWR w Sanoku (1932)
Stanisław Augustyński (siedzi piąty od lewej) na poświęceniu sztandaru Koła Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku (1933)

Życiorys

Był najstarszym synem Wojciecha Augustyńskiego (powstańca styczniowego i wieloletniego wójta Gminy Odporyszów) i Elżbiety z domu Pytka[1]. Wychował się w rodzinie o wielopokoleniowych tradycjach powstańczych i patriotycznych. Był spokrewniony z Marcinem Augustyńskim, jednym z liderów ruchu ludowego w Galicji, przyjacielem Jakuba Bojki.

Student spiskowiec

Uczęszczał do Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie. Relegowany z powodu działalności konspiracyjnej przeniósł się do III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, gdzie zdał maturę w 1890. Był miłośnikiem przyrody, sympatykiem Krakowskiego Stowarzyszenia Ochrony Zwierząt, prenumeratorem wydawanego przez nie czasopisma "Przyjaciel zwierząt domowych i pożytecznych"[2]. Studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Był członkiem stowarzyszenia „Gwiazda”, Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Towarzystwa Szkoły Ludowej[3] oraz założonej w czerwcu 1890 w Tarnowie tajnej organizacji szkolno-akademickiej pod nazwą Liga Narodowa (wraz z nim m.in. Wacław Borzemski, Bolesław Gawiński, Jan Stapiński), za co został objęty śledztwem władz austriackich i zagrożony aresztowaniem[4]. Po uwięzieniu Stapińskiego, 24 czerwca 1891 został oskarżony przed trybunałem orzekającym we Lwowie o przynależność do Ligi Narodowej. Zarzucono mu pełnienie funkcji naczelnika Stapińskiego oraz kierownictwa sekcji ludowej, czemu Augustyński wraz z towarzyszami zaprzeczył[5]. Po ujawnieniu udziału w tajnej niepodległościowej Organizacji „Orzeł Biały” prokuratura austriacka postawiła jemu oraz innym kolegom z gimnazjum zarzut zdrady stanu[3]. W 1895 ukończył studia prawnicze i przeprowadził się do Sanoka.

Urzędnik skarbowy

Od marca 1895 pracował jako urzędnik państwowy w Sanoku, gdzie w 1900 został naczelnikiem (radcą) Urzędu Skarbowego[3]. W 1912 z rangi sekretarza został mianowany radcą skarbu[6]. Był pierwszym rangą urzędnikiem urzędu podatkowego w urzędzie c. k. starostwa powiatu sanockiego, od około 1904 w charakterze starszego inspektora podatkowego[7], od około 1905 w charakterze sekretarza skarbowego[8][9], a od około 1912 w charakterze radcy skarbowego[10][11][12][3]. Do stycznia 1908 był członkiem zarządu „Towarzystwa kredytowego dla urzędników i sług państwowych dla budowy domów mieszkalnych członkom i dostarczania tymże członkom artykułów spożywczych” w Sanoku[13][14]. Był członkiem Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka[15]. Podczas I wojny światowej, od 15 września 1914 wraz z bliskimi przebywał w Židenicu[16]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, podczas wojen z Ukraińcami i bolszewikami 1918-1921 był organizatorem ochotniczej służby wojskowej oraz propagował pożyczki „Odrodzenia”[3]. W tym czasie trzech jego synów walczyło w tych wojnach[3]. W II Rzeczypospolitej pracował jako inspektor w VI stopniu służby w Urzędzie Skarbowym Podatków i Opłat w Sanoku. 31 marca 1929 został przeniesiony w stan spoczynku[17].

Działacz społeczny

Należał do organizatorów Komunalnej Kasy Oszczędności Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, funkcjonującej w budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 4; był członkiem jej zarządu, wiceprezesem zarządu, prezesem zarządu oraz zasiadał w radzie nadzorczej[18]. W sierpniu 1925 zasiadł w dyrekcji Kasy Zaliczkowej w Sanoku[19] i pozostawał w tym gremium do przełomu 1929/1930[20]. W latach 1918–1930 był sekretarzem Rady Powiatowej. W grudniu 1919 był inicjatorem powstania Komitetu Włościańskiego w Sanoku[21]. Organizował kółka i kursy rolnicze, koła młodzieży i gospodyń wiejskich[3]. Należał do organizatorów spółdzielni rolniczo - handlowej „Rolnik”[3], a od 1925 był jej prezesem. Był przewodniczącym Okręgowego Towarzystwa Rolniczego[22]. Został członkiem wydziału (zarządu) zawiązanego 22 maja 1919 Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku[23][24]. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[25]. Został prezesem zarządu założonego w 1934 komitetu obwodowego w Sanoku Towarzystwa Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych[26]. Do 1939 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[27][28]. Jego nazwisko zostało umieszczone w drzewcu sztandaru TG Sokół w Sanoku, na jednym z 125 gwoździ upamiętniających członków[29]. Pod koniec listopada 1930 został wybrany prezesem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Kresowej[3] i pełnił tę funkcję do 1933.

Działacz ludowy

W latach 20. był aktywnym działaczem PSL „Piast”[30][31] [32], w 1930 z ramienia BBWR uzyskał mandat posła Sejmu RP III kadencji w okręgu 48 (Przemyśl, Dobromil, Sanok, Brzozów, Krosno)[33]. Jego mandat wygasł 5 października 1931 na mocy orzeczenia Sądu Najwyższego o unieważnieniu wyborów[34]. W ponownie zarządzonych wyborach 22 listopada 1931[35] został wybrany powtórnie[36] i złożył ślubowanie 10 grudnia 1931. W Sejmie należał do klubu BBWR, działał w komisjach: administracji, prawniczej i skarbowej. Mandat posła pełnił do końca kadencji 10 lipca 1935.

W marcu 1931 wszedł w skład Tymczasowego Zarządu, powołanego w związku z połączeniem gminy Sanok i gminy Posada Olchowska, a w 1932 został członkiem połączonej rady[37]. W wyborach do rady miejskiej 1932 był na liście Komitetu Gospodarczego wystawionego z BBWR (wraz z nim m.in. burmistrz Tadeusz Malawski)[38]. Był także przewodniczącym Towarzystwa Popierania Szkół Powszechnych i Towarzystwa Oświaty Zawodowej. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[39]. Został radnym Sanoka w 1934[40][41], a w 1935 sekretarzem Wydziału Powiatowego.

Życie prywatne

Miał cztery siostry: Maria (1866-1952), Kunegunda (1870-1873), Antonina (1875-1898, po mężu Kożuch), Aniela (1885-1969, po mężu Luszowska) oraz pięciu braci: Jan (1878-1943, nauczyciel, wiceprezes Zarządu Gdańskiej Macierzy Szkolnej, dyrektor Gimnazjum Polskiego w Gdańsku), Władysław (1880-1939, sędzia i adwokat w Katowicach), Marcin (1882-1965, właściciel gospodarstwa w Odporyszowie), Józef (1887-1969, rolnik, sybirak), Zygmunt (1890-1959, prawnik, dziennikarz, członek Delegatury Rządu na Kraj i RGO, działacz antykomunistyczny, więzień polityczny).

Przyszłą żonę Marię z domu Morawiecką[1] (ur. 1874, krewną Kornela Morawieckiego, zm. 20 stycznia 1945 w Sanoku) poznał jako pensjonariuszkę gimnazjum w Tarnowie. Zauroczony jej pięknym, długim warkoczem poprzysiągł, że zostanie jego żoną[42]. Jako małżonkowie wydali na świat sześcioro dzieci:

  • Stefan Maria (ur. 4 lipca 1897 w Tarnopolu[43], słuchacz praw, ochotnik Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, zm. 20 lutego 1920 w Sanoku wskutek gruźlicy[44][45])
  • Adam Maria Jan (ur. 9 kwietnia 1900 we Lwowie, uczestnik obrony Lwowa, więziony w niewoli Ukraińskiej w Kosaczowie, zm. 8 maja 1965 w Warszawie[3])
  • Stanisław Maria (ur. 1904 we Lwowie, ochotnik Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, powstaniec górnośląski, inwalida wojskowy, zm. 17 lipca 1924 w Sanoku)[46]
  • Zofia (ur. 3 czerwca 1909 we Lwowie, zm. 21 kwietnia 1911)[47]
  • Tadeusz Maria (ur. 8 czerwca 1912 w Sanoku, żonaty z Romaną Łuczak, zm. 17 stycznia 1969 w Sanoku)
  • Juliusz Maria (ur. 1 listopada 1914 w Limanowej, urzędnik, od 1944 żonaty z Kazimierą Skórką – siostrą Tadeusza, zm. 3 marca 1954 w Warszawie)[48]

Według doniesienia prasowego z 1924 synowie Stefan i Stanisław zmarli w wyniku ran odniesionych w zmaganiach wojennych[3].

Grobowiec rodziny Augustyńskich w Sanoku po przebudowie w 2020

Stanisław Augustyński do końca życia zamieszkiwał przy ul. Ignacego Daszyńskiego 23 w Sanoku[1][49]. Zmarł 26 sierpnia 1949[1] i został pochowany 28 sierpnia 1949 w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[1]. W tym miejscu spoczywają również: żona Maria, córka Zofia, synowie Stefan i Stanisław oraz wnuk Andrzej (syn Juliusza i Kazimiery). Obok znajduje się drugi grobowiec rodziny Augustyńskich, w którym spoczywa syn Tadeusz i inni członkowie rodziny.

Odznaczenia

polskie

austro-węgierskie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 301 (poz. 83).
  2. ↑ Krakowskie Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt, Opiekun zwierząt domowych i pożytecznych, „Opiekun zwierząt domowych i pożytecznych” (rok drugi (wtóry)), Drukarnia: A Koziański, 1888.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Nasi kandydaci z okręgu 48. Stanisław Augustyński. „Słowo Polskie”, s. 5, Nr 321 z 23 listopada 1931. 
  4. ↑ Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880-1897. Lwów: 1930, s. 49, 51, 52, 186.
  5. ↑ Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880-1897. Lwów: 1930, s. 56, 58.
  6. ↑ Kronika. Mianowania i przeniesienia. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 31 z 4 sierpnia 1912. 
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 42.
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 50.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 50.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 50.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 49.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 49.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 50.
  9. ↑ a b c Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 51.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 50.
  11. ↑ Szematyzm galicyjskich władz i urzędów skarbowych na rok 1914. Lwów: Prezydyum Krajowej Dyrekcyi Skarbu, 1914, s. 52.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 50.
  13. ↑ Firmy. „Gazeta Lwowska”, s. 11, Nr 71 z 28 marca 1906. 
  14. ↑ Firmy. „Gazeta Lwowska”, s. 10, Nr 87 z 15 kwietnia 1908. 
  15. ↑ Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 67, Nr 7 z 1912. 
  16. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 136.
  17. ↑ Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 8, s. 102, 20 kwietnia 1929. 
  18. ↑ Do wszystkich zwierzchności gmin w powiecie. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”, s. 1, Nr 44 z 15 kwietnia 1929. 
    •Komunalna Kasa Oszczędności powiatu sanockiego w Sanoku. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”, s. 4, Nr 54 z 1 października 1929. 
    •Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1934, s. Nr 10186.
    •Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1936, s. Nr 409.
    •Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1938, s. Nr 415.
    •Komunalna Kasa Oszczędności M. Sanoka. „Codzienna Gazeta Handlowa”. 270, s. 142, 26 listopada 1938. 
    •Komunalna Kasa Oszczędności Miasta Sanoka. „Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu”. 6, s. 415, 1938. 
  19. ↑ Firmy. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 193 z 35 sierpnia 1925. 
  20. ↑ Ogłoszenia urzędowe. „Gazeta Lwowska”, s. 7, Nr 144 z 26 czerwca 1930. 
  21. ↑ Kronika. „Ziemia Sanocka”. 30, s. 31, 28 grudnia 1919. 
  22. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 608.
  23. ↑ Kronika. Koło przyjaciół harcerstwa w Sanoku. „Ziemia Sanocka”. 14, s. 3, 1 czerwca 1919. 
  24. ↑ Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 34.
  25. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02].
  26. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 311.
  27. ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 39.
  28. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-03-12].
  29. ↑ Sztandar. sokolsanok.pl. [dostęp 2015-06-16].
  30. ↑ Wiadomości Sanockie. Zza kulis pow. komitetu jedynki. P. Augustyński usuwa się w zacisze domowe?. „Ziemia Przemyska”. 10, s. 6, 3 marca 1928. 
  31. ↑ Wojciech Sołtys "Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939", w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 562.
  32. ↑ Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 563.
  33. ↑ Kto zasiada w Sejmie?. „Gazeta Świąteczna”, s. 2, Nr 20 (2624) z 17 maja 1931. 
  34. ↑ Unieważnienie wyborów do Sejmu w okręgu Nr. 48 w Przemyślu. „Ilustrowana Republika”, s. 1, Nr 273 z 6 października 1931. 
  35. ↑ Dziś wybory do Sejmu w okręgu Przemyślu-Sanok-Krosno. „Głos Poranny”, s. 4, Nr 320 z 22 listopada 1931. 
  36. ↑ Ostateczne wyniki wyborów w okręgu przemyskim. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 325 z 27 listopada 1931. 
  37. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 41, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  38. ↑ Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 517.
  39. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 33.
  40. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 84. ISBN 83-909787-8-4.
  41. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 43, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  42. ↑ Maria Cisowska (córka Zygmunta Augustyńskiego), Wspomnienia (zapiski ręczne), 2005.
  43. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 559.
  44. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 245 (poz. 43).
  45. ↑ Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 161 (poz. 2403).
  46. ↑ Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 196 (poz. 2916).
  47. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 17, s. 3, 23 kwietnia 1911. 
  48. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 609.
  49. ↑ Numer domu wpisany w roku jego śmierci (1939). W roku śmierci jego żony (1945) wpisano numer domu 33. Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 231 (poz. 3426).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Tomb of Augustyński family 1 at Central Cemetery in Sanok (2021)a.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec Augustyńskich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
Stanisław Augustyński s. Wojciecha.jpg
Autor: Augustyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie portretowe Stanisława Augustyńskiego, archiwum rodzinne
3 1 0 6 10 226909 Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem w Sanoku.jpg
Fotografia grupowa uczestników kursu. Widoczni m.in.: poseł Stanisław Augustyński (1), starosta tarnowski dr Stanisław [Bolesław !] Skwarczyński (2), poseł Władysław Wójtowicz (3), referent Trznadel (4), burmistrz Sanoka Tadeusz Malawski (5), kierownik sekretariatu BBWR prof. J. Rolski (6).
Poświęcenie sztandaru Koła Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku w 1933.JPG
Poświęcenie sztandaru Koła Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku w 1933. Na zdjęciu m.in. zastępca starosty sanockiego Józef Trznadel, ppłk Józef Giza z małżonką, burmistrz Tadeusz Malawski, poseł Stanisław Augustyński, inspektor szkolny Antoni Szemelowski, naczelnik sądu grodzkiego Antoni Czerny.