Stanisław Balbus

Stanisław Balbus
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

8 maja 1942
Sieradz

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia literatury polskiej
Doktorat

1975

Habilitacja

1989

Profesura

11 maja 1993

Polska Akademia Nauk
Status

członek krajowy czynny

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej

Stanisław Balbus (ur. 8 maja 1942 w Sieradzu) – polski teoretyk literatury, badacz języka artystycznego; emerytowany profesor Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego; wykładowca teorii literatury na kierunkach filologii obcych (1969 – 1977) oraz na polonistyce UJ (1978 – 2002). W latach 1994 – 1996 p.o. kierownika Zakładu Teorii Literatury, 1996 – 2003 kierownik Katedry Teorii Literatury. Wykładał na Uniwersytecie w Göteborgu w 1988 r. Tutor Akademii Artes Liberales[1]. Krytyk literacki (w latach 1967 – 1993). Od 2002 członek komitetu redakcyjnego półrocznika „Przestrzenie Teorii” (Wyd. Naukowe UAM, Poznań).

Droga zawodowa

  • 1966 – magisterium z historii literatury polskiej
  • 1975 – doktorat z pogranicza teorii literatury i językoznawstwa
  • 1989 – habilitacja z teorii literatury
  • 1991 – profesor nadzwyczajny UJ
  • 1993 – tytuł profesora
  • 2000 – stanowisko profesora zwyczajnego
  • 2012 – profesor-emeryt

Członkostwo w organizacjach naukowych i literackich

  • Komisja Historycznoliteracka PAN, Oddział w Krakowie (od 1978)
  • Komitet Poetyki i Stylistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (od 1992)
  • Komitet Nauk o Literaturze Polskiej PAN (członek prezydium w latach 2000-2003)
  • Komisja Kultury Słowian PAU (od 2001; do 2003 wiceprzewodniczący)
  • Związek Literatów Polskich (1975 – 1983)
  • Polski PEN Club (od 1988)
  • Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (od 1989, w latach 1991–1994 wiceprezes Oddziału Krakowskiego).

Zainteresowania badawcze i naukowo-dydaktyczne

Prozodia i wersologia; teoria tekstu artystycznego i języka poetyckiego; teorie kontekstów i semantyki kontekstualne, intertekstualność; semiotyka literacka; poetyka historyczna; translatologia; hermeneutyki literackie oraz problemy i strategie interpretacji poezji; metodologia i historia badań literackich.

Zainteresowania poboczne

Religioznawstwo (religie pierwotne, biblistyka, patrystyka, dzieje herezji chrześcijańskich, judaizm).

Publikacje

Około 300 publikacji naukowych, krytyczno-literackich, drobnych literackich oraz opracowań wydawniczych[2]. Publikował (od 1967) w czasopismach naukowych: “Ruch Literacki”, “Pamiętnik Literacki”, „Teksty”, „Teksty Drugie”, „Zeszyty Naukowe UJ”, “Przestrzenie Teorii” oraz literackich: “Życie Literackie”, “Tygodnik Literacki”, “Tygodnik Powszechny”, “Nurt”, “Twórczość”, “Miesięcznik Literacki”, “Arka”, “brulion”, “NaGłos”, “Dekada Literacka”. Sporadyczne przekłady na języki obce (rosyjski, ukraiński, litewski, węgierski, bułgarski, serbski, francuski, angielski).

Publikacje książkowe

  • Lektury obowiązkowe. Szkice na temat lektur szkolnych, (współredakcja W. Maciąg, współaut. tenże i in.), Ossolineum, Wrocław 1976; wyd. 2 1977; wyd. 3 1979
  • Texte littéraire et sa structure acoustique, PWN, Kraków-Warszawa 1981
  • Intertekstualność a proces historycznoliteracki, Wydawnictwo Naukowe UJ 1990
  • Poezja w czasie marnym. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka, Oficyna Literacka, Kraków 1992
  • Między stylami (cz. I: Kompetencje intertekstualne – Dyskusje i propozycje, cz. II: Strategie intertekstualne – Lektury i interpretacje), Wydawnictwo Universitas, Kraków 1993, wyd. 21996
  • Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996
  • Zosia, Księgarnia Akademicka, Kraków 2015

Ważniejsze opracowania edytorskie

Naukowe

  • Michaił Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu (oprac. literacko-naukowe przekładu, wstęp i komentarze), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975
  • Lew Wygotski, Psychologia sztuki (oprac. naukowe przekładu, wstęp i komentarze), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980
  • Henryk Markiewicz, Prace wybrane, t. 1-6, (wybór, wstęp, redakcja naukowa, komentarze edytorskie), seria Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej, Wydawnictwo Universitas, Kraków 1995-1998
  • (z Włodzimierzem Boleckim) Ostrożnie z literaturą! Materiały z XXVII Konferencji Teoretycznoliterackiej Krynica 1997, praca zbiorowa, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2000
  • Maria Dłuska, Prace wybrane (wybór, wstęp, redakcja naukowa), t. 1-3, seria Klasycy Współczesnej Myśli Humanistycznej, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2002
  • (z Edwardem Balcerzanem) Stulecie Przybosia, Zbiór rozpraw, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002
  • (z Andrzejem Hejmejem) Intersemiotyczność. Związki literatury z innymi sztukami, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2004

Literackie

  • Tadeusz Nowak, I co na niebie, i co jest na ziemi. Wiersze z lat 1949-1991 (opracowanie krytyczne tekstów, wybór, układ, posłowie, komentarze edyt.), Oficyna Literacka, Kraków 1995
  • Kornel Filipowicz, Rozstanie i spotkanie. Opowiadania ostatnie (wybór i posłowie), Wydawnictwo Znak, Kraków 1995
  • (z Dorotą Wojdą) Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych z lat 1953-1996, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996
  • Tadeusz Nowak, Jeszcze ich widzę, słyszę jeszcze. – Jak w rozbitym lustrze (opracowanie maszynopisów ze spuścizny pośmiertnej oraz posłowie), Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1999.
  • Tadeusz Nowak, Bramy czułości (wybór, układ i posłowie), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2006.

Nagrody i odznaczenia

Przypisy

  1. Akademia Artes Liberales: Stanislaw Balbus.
  2. Marian Zaczyński, Stanisław Balbus – biobibliografia, w: Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia, pod red. Doroty Wojdy, Magdy Heydel, Andrzeja Hejmeja, Wydawnictwo UJ Kraków 2013, s. 355–416.
  3. Laureaci Nagrody im. Kazimierza Wyki. [dostęp 2014-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].

Bibliografia

  • Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, red. Janusz Kapuścik, Ośrodek Przetwarzania Informacji, Warszawa, t. 1 1998, s. 56-57.
  • Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, PWN, Warszawa 2000, t. 1, s. 18.
  • Wielki leksykon pisarzy polskich, pod red. Jana Pieszczachowicza, Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków, t. 1, 2005, s. 99-101.
  • Lesław M. Bartelski, Polscy pisarze współcześni 1939-1991. Leksykon, PWN Warszawa 1995, s. 8.
  • Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie?, Wydawnictwo Kragin, Kraków 2000, s. 14-15.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Stanisław Balbus.jpg
Autor: Jarek Foltman, Licencja: Attribution
Stanisław Balbus