Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz

Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz
Ilustracja
Autoportret
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1869
Wilno, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

24 maja 1927
Warszawa, Polska

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika

Epoka

szkoła monachijska, symbolizm

Muzeum artysty

prace w Muzeum w Wilnie, Muzeum Mazowieckim w Płocku oraz w Pałacu Herbsta w Łodzi, Muzeum Narodowe w Warszawie - magazyn, Muzeum Narodowe w Poznaniu

Ważne dzieła
  • Gejsza
  • Mały Faun
  • Scena w przedpokoju
  • Taniec
  • Rysunki piórem
Odznaczenia
Medal Srebrny Mały w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu 16 listopada 1893 r.

Stanisław Siestrzeńcewicz (Bohusz-Siestrzeńcewicz) (ur. 26 listopada 1869 w majątku Niemenczynek koło Wilna[1], zm. 24 maja 1927 w Warszawie) – polski malarz, rysownik, ilustrator, wykładowca na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, ewangelicko-reformowany działacz kościelny.

Życie

Siestrzeńcewicz urodził się w rodzinie szlacheckiej jako syn Stanisława (1834-1897) i Konstancji z domu Wolan. Jego starszym bratem był generał Bolesław Bohusz-Sietrzeńcewicz (1868-1940).

Od 1888 roku studiował malarstwo na Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, był uczniem Bogdana Willewalde’a. Studiował również w Paryżu w Académie Julian. Był uczniem Józefa Brandta w jego prywatnej szkole w Monachium.

Siestrzeńcewicz był wprawdzie ewangelikiem, ale 20. czerwca 1899 w katolickiej parafii Św. Krzyża w Warszawie poślubił córkę swego nauczyciela Józefa Brandta, katoliczkę Marię Krystynę (1878–1945). Małżeństwo to nie było udane i wkrótce orzeczono rozwód; Maria Krystyna w 1905 roku wyszła za hr. Józefa Tyszkiewicza (1869–1912).

Siestrzeńcewicz zajmował się głównie malarstwem rodzajowym i pejzażowym. Potrafił wspaniale ukazać za pomocą piórka scenki z życia wsi i małych miasteczek okręgu wileńskiego. Prace te zebrał w wydanej w 1912 roku teczce „Rysunki piórem Stanisława Bohusz Siestrzeńcwicza”. Portrety jego pędzla zdobiły salony wielu dworów na Litwie i Białorusi. Wystawiał swoje prace w „Zachęcie” oraz salonie Aleksandra Krywulta w Warszawie. Jego rysunki ukazywały się w „Tygodniku Illustrowanym” często w dziale „Nasze ryciny”.

Oprócz  dorobku artystycznego Siestrzeńcewicz był też autorem artykułów poświęconych sztuce i architekturze Wilna . Eseje te zostały wydane dzięki wileńskiemu wydawnictwu Znicz w postaci broszur[2][3]. Siestrzeńcewicz jest też twórcą wykładów poświęconych wybitnym polskim malarzom Janowi Matejce[4] i Józefowi Chełmońskiemu[5].

Był współorganizatorem i reżyserem „Achów”, wileńskich sztuk kabaretowych, które odbywały się co roku w okresie karnawału w latach 1904–1914.

Był zaangażowany w życie kościelne Jednoty Litewskiej: w 1918 został wybrany ostatnim prezydentem Kolegium (konsystorza) Jednoty Litewskiej przed jej podziałem na część w Birżach i w Wilnie, a potem w latach 1919-1921 pełnił tę funkcję dla wileńskiej części kościoła[6].

Siestrzeńcewicz chorował na gruźlicę. Zmarł nie zostawiwszy potomstwa 24 maja 1927 roku w Warszawie. Pochowany został 28 maja na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Wilnie. Cmentarz ten został zlikwidowany w roku 1956, jednak nagrobek artysty został przeniesiony na Cmentarz Na Rossie.

Wystawy

  • Wystawa doborowych dzieł malarstwa polskiego ku uczczeniu pamięci Józefa Brandta i Alfreda Wierusz–Kowalskiego, Muzeum im. Mielżyńskich w Poznaniu, 1918.[7]
  • Wystawa malarstwa polskiego XIX wieku, styczeń – marzec 1922, Muzeum Lubelskie[8]
  • Wystawa malarstwa polskiego drugiej połowy XIX wieku, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Czerwiec -Sierpień 1929, Warszawa[9].
  • Wystawa malarstwa polskiego "Koń w malarstwie polskim od połowy XIX do początku XX wieku", 8 czerwca – 15 sierpnia 2006, Muzeum Miasta Pabianic[10]
  • ”Wileńskie ślady" 15 maja – 14 września 2014 r., Muzeum Sztuki Vytautasa Kasiulisa w Wilnie, Litwa [2]
  • „Wileńska szkoła rysunku 1866-1915”, 4 października – 26 listopada 2017, Narodowa Galeria sztuki w Wilnie, Litwa[11]
  • „Mistrz Rysunku. Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz  - 150”, 27 listopada 2019 r. - 12 stycznia 2020, wystawa w 150 leci śmierci malarza Wilno Wileńska Galeria Obrazów w Wilnie, Litwa [3]
  • „Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz 1869 – 1927”, 23 kwietnia – 31 lipca 2021, Muzeum Okręgowe w Suwałkach[12]
  • „Stanisław Bohusz–Siestrzeńcewicz 1869 – 1927”, 14 sierpnia – 10 października 2021, Pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu, Litwa[12]
  • „Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz - Drzeworyty i ilustracje prasowe”, 4 października – 4 grudnia 2021, Muzeum im. Prezydenta Kazimierza Griniausa w Mariampolu, Litwa
  • „Stanisław Bohusz–Siestrzeńcewicz 1869 – 1927”, 28 października – 15 grudnia 2021, Wileńska Galeria Obrazów w Wilnie, Litwa[12]

Galeria

  • olej na płótnie, 52,8x78,5, kolekcja prywatna

    Jarmarczny flirt 1907 r.

  • olej na płótnie, 51x34 cm, kolekcja prywatna

    Scena w przedpokoju, po 1900 r.

  • olej na płotnie, 61x76,5 stała ekspozycja Muzeum Mazowieckiego w Płocku Muzeum Secesji

    Pani płacząca, 1903 r.

  • litografia, 29x35 cm. wykonana do Teki Gerlach Allegorien

    Taniec 1897 r.

  • olej na płotnie, 34x54 cm , w zbiorach Litewskiego Muzeum Narodowego

    Na targu (Dziewczyna na wozie) 1896 r.

  • olej na płótnie, 48x76 cm kolekcja prywatna

    Gejsza 1902 r.

  • akwarela, papier, 36x36 cm. Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki, Wilno

    Portret Aleksandra Oskierki, 1922 r.

  • olej na płotnie, 55x85 cm, kolekcja prywatna

    Zaloty , po 1900 r.

  • olej, płotno, 67x109 cm, kolekcja prywtna

    Na jarmarku, 1897 r.

  • olej, płótno, 64x87 cm, kolekcja prywatna

    Rozmowa (Przy wozie, Przed karczmą) 1897 r.

  • olej, płótno, 100 x 135 cm, kolekcja prywatna

    Przed chatą, 1922 r.

  • 73,5 x 70,5, kolekcja prywatna

    Portret kobiety z pucharkiem, 1915 r.

  • olej, płótno, 110 x 146 cm, własność prywatna

    Wrony przed saniami, po 1900 r.

  • karton, pastel, 54 x 38 cm. kolekcja prywatna

    Portret damy (Lucyna Messal) , 1911 r.

  • olej, płótno, 74 x 93 cm. kolekcja prywatna

    Zaułek, 1912 r.

  • olej, płótno,43 x 59 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa

    Konie w podwórzu, 1902 r.

  • olej, płótno, Muzeum Archidiecezjalne, Wilno

    Portret biskupa Kazimierza Michalkiewicza, 1916 r.

  • olej, płótno, 62.5 x 87.6 cm , kolekcja prywatna

    W miasteczku kresowym, 1900-1910 r.

  • olej, płótno, 267 x 161 cm, kolekcja prywatna

    Ulica w Wilnie (Tania kuchnia dla inteligencji) 1918 r.

  • olej, płótno, 75.5 x 126 cm, kolekcja prywatna

    Targ na kresach, 1900 r.

  • olej, płótno, 38 x 45 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa

    Zbiór siana, około 1900 r.

  • olej, płótno, 33,5 x 51.5 cm, kolekcja prywatna

    W drodze, 1893 r.

  • olej, płótno, 49 x 33 cm, kolekcja prywatna

    Mały faun, po 1900 r.

  • olej, płótno, 82 x 110 cm, Muzeum Sztuki, Łódź

    Studium konia, po 1900 r.

  • akwarela, papier, 63.5 x 47 cm. Litewskie Muzeum Narodowe, Wilno

    Karykatura z salonu Hr. Karaszewskiej 1915 r.

  • olej, płótno, 61.5 x 46.9 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa

    Zaułek wileński (Mijające się wozy) , 1897 r.

  • olej, płótno, 210 x 205 cm, Litewskie Muzeum Narodowe, Wilno

    Wilna nie oddamy (Głód w Winie, Dzieci z przedmieść) 1917 r.

  • olej, tektura, 66 x 95 cm, kolekcja prywatna

    Kogut i kury, około 1900 r.

  • olej, płótno, kolekcja prywatna

    Upadek z konia po 1900 r.

  • olej, płótno, kolekcja prywatna

    Pędzący wóz (Na targ) po 1900 r.

Przypisy

  1. ↑ Genealodzy.PL Genealogia :: Polskie Towarzystwo Genealogiczne (PNphpBB2), genealodzy.pl [dostęp 2020-05-08].
  2. ↑ Pietrek (Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz), Wilno i estetyka, 1916.
  3. ↑ Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz, Wilno i estetyka wyd II, 1919.
  4. ↑ Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz, Jan Matejko (odczyt 1-szy) Kursa Naukowe w Wilnie, 1916.
  5. ↑ Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1915-1918, Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1915-1918 Tom. 6 s.147-168, 1918.
  6. ↑ Ewa Cherner: Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych. Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815–1939, 2017, s. 401, 404.
  7. ↑ Katalog wystawy - Wystawa doborowych dzieł malarstwa polskiego ku uczczeniu pamięci Józefa Brandta i A. Wierusz-Kowalskiego - katalog wystawy wyd. Muzeum im. Mielżyńskich w Poznaniu 1918
  8. ↑ Katalog Wystawy Malarstwa Polskiego XIX w. w Lublinie, Muzeum Lubelskie, styczeń–marzec 1922, Lublin 1922
  9. ↑ Wystawa malarstwa polskiego drugiej połowy XIX wieku. Przewodnik Nr. 45. Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, czerwiec–sierpień 1929, Warszawa
  10. ↑ [1]
  11. ↑ Jolanta Širkaitė, Académie de Vilna : Vilniaus piešimo mokykla 1866-1915 = Vilnius drawing school 1866-1915, Vilnius 2017, ISBN 978-9955-868-93-4, OCLC 1043305409 [dostęp 2022-03-28].
  12. ↑ a b c Eliza Ptaszyńska, Živilė. Wygońska, Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz 1869-1927 = Stanislovas Bohušas Sestšencevičius 1869-1927, Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2021, ISBN 978-83-61494-74-4, OCLC 1288364946 [dostęp 2022-03-28].

Bibliografia

  • Polski Słownik Biograficzny. T. XXXVII/3. s. 154.
  • Rysunki Piórem Stanisława Bohusz – Siestrzeńcewicza. Wilno: 1912.
  • Rysunki Piórem Stanisława Bohusz – Siestrzeńcewicza. Warszawa: Chemiograficzne Zakłady „Helios”, 1928.
  • Stanisław Bohusz – Siestrzeńcewicz: Piękno i estetyka. Wilno: 1912.
  • Bohusz – Siestrzeńcewicz i jego album. „Tygodnik Ilustrowany”. nr 13, 1914. 
  • Wiadomości z Cesarstwa. „Gazeta Warszawska”. nr 311, 23 listopada 1893. 
  • Eliza Ptaszyńska, Bohusz-Siestrzeńcewicz Malarstwo/painting, Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2021.
  • Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz 1869-1927, katalog wystawy, Wydawca Muzeum Okręgowe w Suwałkach 2021.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Cock and Chickens.jpg
Cock and Chickens
Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz - Portret Aleksandra Oskierki.jpg
Portret Aleksandra Oskierki (Litewskie Muzeum Narodowe Sztuki).
Vilnia. Вільня (S. Bohuš-Siestrancevič, 1917).jpg
Вільня (Vilnia). «Дзеці прадмесьцяў», або «Голад у Вільні»
Targ - Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz.jpg
Targ - Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz
Scena w przedpokoju, Siestrzeńcewicz.jpg
Scene in hall Siestrzeńcewicz