Stanisław Brukalski
 Stanisław Brukalski ok. 1960 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 maja 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 stycznia 1967 |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
_2r_BAR.svg){kind=small}  | |
Stanisław Tadeusz Brukalski (ur. 8 maja 1894 w Warszawie[1], zm. 21 stycznia 1967 tamże) – polski architekt, przedstawiciel funkcjonalizmu, profesor Politechniki Warszawskiej, członek grupy Praesens; mąż Barbary Brukalskiej[1].
Życiorys
Syn Stanisława i Adeli z Mareniczów[1]. Studiował na Politechnice w Mediolanie i na Politechnice Warszawskiej[1]. Od 1926 członek grupy Praesens. Współtwórca i pierwszy prezes SARP[1].
W latach 1916–1922 służył w 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich, a następnie 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich[1]. W 1934 jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 22 Pułku Ułanów Podkarpackich w Brodach[2]. Na stopień rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 13. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[3]. Obrońca Warszawy 1939; następnie jeniec niemieckiego oflagu II C w Woldenbergu. Od 1949 profesor Politechniki Warszawskiej.
Do 1939 projektował wspólnie z żoną tanie, funkcjonalne budynki o prostych bryłach i subtelnych elementach plastycznych, zintegrowane z otaczającą je przestrzenią, m.in. dom własny w Warszawie (1927-1928), kolonie WSM na warszawskim Żoliborzu (1927-1939). Wraz z Bohdanem Lachertem, Bohdanem Pniewskim i Józefem Szanajcą projektant pawilonu polskiego na wystawę w Paryżu (1937). Pracował też na rzecz przemysłu stoczniowego (wnętrza statku Batory – w zespole).
Po II wojnie światowej m.in. współprojektant odbudowy warszawskiego Nowego Miasta. Był jednym z twórców koncepcji budownictwa mieszkaniowego spółdzielczego. Pochowany wraz z żoną na cmentarzu zakładowym w Laskach.
W roku 2011 Stowarzyszenie Żoliborzan ufundowało Nagrodę im. Barbary i Stanisława Brukalskich dla najlepszej inwestycji budowlanej Żoliborza.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[1]
- Medal Niepodległości – 4 lutego 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[4]
Wybrane prace
- kolonie IV, VII, IX WSM na Żoliborzu (z żoną Barbarą, 1927−1939)
- dom na ul. Niegolewskiego 8 (z żoną Barbarą, 1927−1928)
- gmach Sztabu Głównego Wojska Polskiego przy ul. Rakowieckiej 6 (1937−1938)[5].
- kolonie WSM XI, XII, XIII (1945−1949)
- zabudowa ul. Andersa (1953)
- Dom Społeczny WSM (obecnie Społeczny Dom Kultury z teatrem Komedia) (1947−1956)
- projekt odbudowy pałacu Czapskich i jego adaptacji na potrzeby ASP (1945−1960).
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 76.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 119, 602.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 610.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 29, poz. 35.
- ↑ Grzegorz Mika. Od przedmieścia do bram przedmieścia. „Skarpa Warszawska”, s. 14, czerwiec 2022.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Encyklopedia Warszawy, Praca zbiorowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
Autor: Bornholm, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pierwsza realizacja architektury awangardowej w Polsce. Powstał w latach 1927-1928. Projektantami byli Stanisław Brukalski i Barbara Brukalska. Budynek nagrodzony brązowym medalem na Exposition Internationale Arts et Techniques dans la Vie Moderne w Paryżu w 1937 roku. Od 1973 roku w rejestrze zabytków. Ulica Niegolewskiego 8
Stanisław Brukalski, polski architekt