Stanisław Bryła (prawnik)

Stanisław Feliks Bryła
Ilustracja
Stanisław Feliks Bryła, ok. 1914 r.
Data i miejsce urodzenia17 maja 1888
Kraków
Data i miejsce śmierci23 grudnia 1939
Lublin
Zawód, zajęcieprawnik
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal 3 Maja Odznaka Honorowa PCK I stopnia Order Estońskiego Czerwonego Krzyża II Klasy

Stanisław Feliks Bryła (ur. 17 maja 1888 w Krakowie[1], zm. 23 grudnia 1939 w Lublinie) – prawnik, działacz społeczny, starosta przasnyski, wicewojewoda lubelski.

Życiorys

Syn Pawła, nauczyciela, późniejszego dyrektora gimnazjum w Stanisławowie i Eligii Marii z Chrzanowskich. Kształcił się początkowo w Stanisławowie. W 1906 r. ukończył C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[2]. Wstąpił na Wydział Prawny Uniwersytetu Jana Kazimierza, który ukończył w roku 1910. Tam też w 1912 r. uzyskał stopień doktora praw. Od 1908 r. do 1911 odbywał praktykę adwokacką we Lwowie. Po ukończeniu studiów od 1912 do 1914 r. odbywał aplikację sądową we Lwowie i w Wiedniu, a od 1914 do 1915 r. – adwokacką we Lwowie.

Był członkiem Ligi Narodowej[3]. W latach 1910–1914 był członkiem Rady Naczelnej Drużyn Bartoszowych we Lwowie. Od połowy 1915 r. działał w Lwowskim Komitecie Ratunkowym. 1 października 1915 r. został mianowany pełnomocnikiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji na gubernię jekaterynosławską i taurydzką. Opiekował się ludnością polską ewakuowaną z Królestwa, od września 1918 do stycznia 1919 r. organizował jej powrót do kraju. Od maja 1918 r. działał w POW.

W 1919 r. pracował krótko w charakterze komisarza rządowego w Hrubieszowie, a od 1 marca 1919 r. do lutego 1923 r. był starostą w Przasnyszu. Okres jego urzędowania w Przasnyszu przypadł na szczególnie trudny okres odbudowy ze zniszczeń wojennych. W lipcu 1920 r. Stanisław Bryła wszedł do Rady Powiatowego Komitetu Obrony Państwa. Miasta Przasnysz i Chorzele w uznaniu zasług w dziedzinie rozwoju gospodarki komunalnej, a także rolnictwa i oświaty, nadały mu obywatelstwo honorowe.

23 lutego 1923 r. mianowany został naczelnikiem Wydziału Prezydialnego w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, a 12 maja tegoż roku jednocześnie wicewojewodą lubelskim. Urząd ten sprawował do końca 1926 r. Od czerwca 1923 do kwietnia 1926 r. pełnił czasowo obowiązki wojewody lubelskiego. Jego praca na tych stanowiskach uzyskała wysoką ocenę władz rządowych.

W grudniu 1926 r. przeszedł na własną prośbę do pracy w sądownictwie na terenie Lublina. Przez kolejne lata zajmował stanowiska: sędziego pokoju Okręgu III m. Lublina (1927–1929), sędziego Sądu Okręgowego w Lublinie (1929–1932), wiceprezesa Sądu Okręgowego w Radomiu (1932–1936) oraz prezesa Sądu Okręgowego w Lublinie (1937–1939). Pełnił też wiele innych funkcji w sądownictwie. Od kwietnia 1932 r. był przedstawicielem Ministra Sprawiedliwości w Komitecie Wojewódzkim do Spraw Finansowo-Rolnych w Lublinie.

Od 1927 do 1929 r. był radnym miejskim, od marca 1929 r. wchodził w skład Rady Przybocznej, działającej przy urzędzie komisarza rządowego m. Lublina. W 1937 r. został prezesem Lwowskiego Związku Pracy Kulturalnej, przekształconego następnie w Lubelski Instytut Kultury. Pracował społecznie w Związku Harcerstwa Polskiego (w 1938 r. został wybrany wiceprezesem zarządu Lubelskiego Okręgu ZHP). Był wieloletnim prezesem okręgu PCK i LOPP[4]. Od 1927 r. prowadził wykłady z prawa administracyjnego na KUL. Politycznie związany był z endecją, od 1929 r. – z ChD.

Od 21 czerwca 1913 r. był mężem Hanny z Biernackich[4].

Po wybuchu wojny w 1939 r. wszedł w skład Komitetu Obrony Lublina, przyczynił się do uratowania przewiezionych z Warszawy do Lublina obrazów Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem i Kazanie Skargi. Aresztowany przez gestapo 9 września 1939 r. w ramach tzw. Sonderaktion Lublin. Był więziony na Zamku Lubelskim. W noc wigilijną 23 grudnia 1939 r. został rozstrzelany z grupą zakładników, reprezentujących elity lubelskie, na terenie starego cmentarza żydowskiego w Lublinie.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 42.
  2. ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 101.
  3. ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 571.
  4. ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 29. [dostęp 2021-07-03].
  5. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 22.
  6. ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
  7. ↑ M.P. z 1939 r. nr 28, poz. 48 „za zasługi na polu pracy w sądownictwie”
  8. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

EST Estonian Red Cross Order 2Class BAR.svg
Baretka: Order Estońskiego Czerwonego Krzyża (Eesti Punase Risti teenetemärk) II Klasy – Estonia.
POL Brązowa Odznaka Za Zasługi dla OHP BAR.png
Baretka Brązowej Odznaki "Za Zasługi dla OHP"
POL Honorowa Odznaka PCK I klasy BAR.png
Baretka Honorowej Odznaki PCK I klasy
Stanisław Feliks Bryła.jpg
Stanisław Feliks Bryła, ok. 1914 r.