Stanisław Burhardt-Bukacki

Stanisław Seweryn Burhardt-Bukacki

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	8 stycznia 1890 Cannes, Francja
Data i miejsce śmierci	6 czerwca 1942 Edynburg, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1914–1942
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	8 Dywizja Piechoty Sztab Generalny Ministerstwo Spraw Wojskowych Sztab Główny Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Polska Misja Wojskowa we Francji Dowództwo Obozów i Oddziałów WP w Szkocji
Stanowiska	dowódca dywizji piechoty dowódca grupy operacyjnej szef Oddziału III wiceminister spraw wojskowych zastępca szefa Sztabu Głównego generał do prac przy GISZ inspektor armii szef misji wojskowej dowódca Obozów i Oddziałów WP w Szkocji
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Tablica pamiątkowa w kościele parafialnym na Saskiej Kępie

Stanisław Seweryn Burhardt-Bukacki (ur. 8 stycznia 1890 w Cannes, zm. 6 czerwca 1942 w Edynburgu) – generał dywizji Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 8 stycznia 1890 w Cannes we Francji, w rodzinie Jana Kazimierza, obywatela ziemskiego, powstańca styczniowego, i Salomei Otylli z Dębkowskich^[1]. Był wnukiem powstańca listopadowego. Uczęszczał do Gimnazjum Gustawa Kośmińskiego w Częstochowie, a następnie rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej. Od 1906 brał udział w ruchu niepodległościowym. Należał do „Sokoła”, Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. W PDS dowodził m.in. kompanią podoficerską i II Okręgiem (warszawskim).

Po wybuchu I wojny światowej w Legionach. Dowódca II plutonu I kompanii kadrowej. Służył w 1 i 5 pułku piechoty Legionów Polskich dowodząc kompanią, batalionem i pułkiem. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie.

W październiku 1918 mianowany komendantem POW terenów okupowanych przez armię austriacką.

16 listopada 1918 wyznaczony został na stanowisko szefa Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Lublin”. Tydzień później przeniesiony został do Warszawy na równorzędne stanowisko w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa”.

W 1920 szef sztabu Armii Rezerwowej gen. Sosnkowskiego. 23 czerwca tego roku „został na przeciąg trzech miesięcy oddany do dyspozycji Naczelnego Dowództwa celem objęcia komendy nad 8 Dywizją Piechoty względnie 1 Dywizją Rezerwową”^[2]. Ostatecznie objął dowództwo 8 Dywizji Piechoty, a następnie grupy własnego imienia złożonej z 8 i 10 Dywizji Piechoty. Następnie dowodził grupą operacyjną w 6 Armii na froncie ukraińskim. Od 25 września 1921 dowodził 8 Dywizją Piechoty w Modlinie.

31 marca 1924 Prezydent RP, Stanisław Wojciechowski, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, generała dywizji Władysława Sikorskiego awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 5. lokatą w korpusie generałów^[3]. 31 grudnia 1925 został mianowany szefem Oddziału III Sztabu Generalnego^[4].

W czasie przewrotu majowego 1926 roku był szefem sztabu gen. Gustawa Orlicz-Dreszera, dowódcy wojsk wiernych Józefowi Piłsudskiemu^[5]. Do czerwca 1926 roku pełnił obowiązki szefa Sztabu Generalnego. 19 czerwca 1926 Prezydent RP mianował go II wiceministrem spraw wojskowych^[6]. 14 października 1926 został wyznaczony na stanowisko generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych z siedzibą w Wilnie^[7]. W lutym 1932 był polskim delegatem do komisji: lądowej, powietrznej morskiej, na konferencji rozbrojeniowej w Genewie^[8]. W 1933 został II zastępcą szefa Sztabu Głównego. 23 grudnia 1935 został mianowany inspektorem armii.

27 sierpnia 1939 przeprowadził inspekcję mobilizacji 18 i 41 Dywizji Piechoty. Następnego dnia o godz. 13.00 zameldował się u marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, który wyznaczył go na szefa Misji Wojskowej przy Naczelnym Dowództwie Sprzymierzonych. Tego samego dnia był zmuszony nauczyć się na pamięć tekstu umowy udostępnionej mu przez pułkownika Jaklicza, „ponieważ sztab miał tylko jeden egzemplarz” i nie mógł robić notatek. 1 września około godz. 13.30 został przyjęty przez Naczelnego Wodza, który miał mu oświadczyć, że „jego jedynym żądaniem pomoc lotnicza natychmiast i wypełnienie warunków umowy co do rozpoczęcia działań na froncie francuskim”. 3 września o godz. 11.30 wyjechał na czele misji samochodami do Wilna. Następnego dnia samolotem Lockheed L-14 Super Electra, należącym do Polskich Linii Lotniczych LOT, dotarł do Sztokholmu z międzylądowaniem w Rydze, Tallinie i w Helsinkach. 5 września o godz. 21.00 wyjechał koleją do Oslo, do którego przybył następnego dnia rano. Godzinę później wyjechał koleją do Bergen. 6 września o godz. 21.00 przybył do Bergen skąd samochodami wyjechał do Haugesund. 7 września o godz. 5.00 przybył do Haugesund. Po śniadaniu wypłynął z portu kutrem rybackim. W fiordzie przesiadł się na pokład brytyjskiego niszczyciela. O godz. 17.00 przypłynął do Wick w północnej Szkocji, skąd autobusem wyjechał do Inverness na pociąg do Londynu^[9]. 8 września o godz. 17.00 przybył do Londynu, a następnego dnia o godz. 22.00 przypłynął do Hawru. Noc spędził w wagonie pociągu z powodu braku miejsc w hotelach. 10 września o godz. 10.30 przybył do Paryża. Tego samego dnia o godz. 16.00 zameldował się u generała Maurice Gamelin w École Superieure de Guerre^[10]. 13 września na spotkaniu z generałem Henri Dentz, oficerem łącznikowym do Misji Sprzymierzonych wręczył mu „memoriał o konieczności pomocy lotniczej przez rozpoczęcie bombardowania Niemiec”. Dwa dni później otrzymał „zupełnie wykrętną” odpowiedź na swój memoriał. 27 września „otrzymał od marszałka Śmigłego nominację na dowódcę Armii Polskiej we Francji, ale wobec przyjazdu generała Sikorskiego zameldował się do jego dyspozycji, oddając dowództwo”^[11].

Po ewakuacji Wojska Polskiego z Francji od czerwca do sierpnia 1940 był dowódcą Obozów i Oddziałów WP w Szkocji. Wskutek konfliktu z generałami Paszkiewiczem i Modelskim usunięty ze stanowiska. Zmarł 6 czerwca 1942 w Edynburgu. Został pochowany na tamtejszym Corstophine Hill Cemetery.

Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy z Jadwigą Salkowską, z którą miał córkę Joannę (ur. 1920) i która następnie poślubiła Józefa Becka, a po raz drugi (od 1929) z Matyldą Luizą Milli Ireną z Szulców Kwiatkowską^[12].

Awanse

• podporucznik – 29 września 1914
• kapitan – 5 marca 1915 z pominięciem stopnia porucznika
• major – 16 kwietnia 1916
• podpułkownik – 1918
• pułkownik – 1920, zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
• generał brygady – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 5. lokatą
• generał dywizji – 1 stycznia 1936

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (26 marca 1921)^[13]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1926)^[14]
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[15]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[16]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy 1921)^[17]
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 17 marca 1930^[18], 10 czerwca 1939^[19])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[20]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[20]
• Znak oficerski „Parasol”
• Odznaka „Za wierną służbę”
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”^[21]
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
• Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[20]
• Wielki Oficer Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1929)^[22]
• Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja, 1928)^[23]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, 1922)^[24]
• Krzyż Żelazny II klasy (Prusy, 1916)^[25][26]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Stanisław Burhardt-Bukacki: Sprawozdanie z działalności Polskiej Misji Wojskowej w Londynie w 1939 roku. [w:] Relacje z Kampanii 1939 roku, sygn. B.I.119e [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1939. [dostęp 2017-03-03].
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.