Stanisław Bursa

Stanisław Bursa

prof. Stanisław Bursa (ca. 1980) w swoim gabinecie w budynku „Nowej Chemii” PS (Szczecin, Al. Piastów 42)
Data i miejsce urodzenia	9 listopada 1921 Skierniewice
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1987 Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie
Zawód, zajęcie	chemik (chemia fizyczna), nauczyciel akademicki
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	prof. dr inż.
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Uczelnia	Politechnika Szczecińska (wcześniej – SGGW, PW)
Wydział	Wydział Chemiczny PS
Stanowisko	kierownik Zakładu Chemii Fizycznej PS dziekan Wydziału Chemicznego i prorektor PS ds Nauczania oraz ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową
Rodzice	Helena Bursa de domo Myśliwiec, Jan Bursa
Małżeństwo	Aleksandra de domo Paczkowska
Dzieci	Elżbieta Zdral, ekonomistka Jan Bursa, dr inż. Wydział Elektryczny ZUT
Odznaczenia

Stanisław Bursa (ur. 9 listopada 1921 w Skierniewicach, zm. 7 czerwca 1987 w Szczecinie) – chemik, specjalista w zakresie chemii fizycznej, naukowiec i nauczyciel akademicki^[1][2].

Życiorys

Stanisław Bursa urodził się w 1921 roku w Skierniewicach. Uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Prusa^[3]. Egzamin dojrzałości zdał 25 maja 1939 roku, po czym zapisał się na Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej – wybuch drugiej wojny światowej uniemożliwił rozpoczęcie studiów. W czasie okupacji należał do ZWZ i AK (Obwód Skierniewice AK – kryptonim „Sroka”)^[3]. W latach 1941–1942 uczęszczał do Szkoły Wawelberga i Rotwanda, a następnie studiował na Wydziale Chemicznym warszawskiej PWST.

Po zakończeniu wojny (w kwietniu 1945 r.) rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolnej SGGW, jako młodszy asystent, a na początku 1946 roku wznowił przerwane studia na Politechnice Warszawskiej. W tym samym roku został wysłany z grupą studentów do Danii, gdzie pracował w laboratorium chemii organicznej.

W lutym 1947 roku rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Fizycznej PW – w dziedzinie, której poświęcił resztę życia zawodowego. Był uczniem Wojciecha Świętosławskiego (1947), współpracował też z Witoldem Tomassim^[4][a]. W okresie 1947–1952 zajmował stanowisko asystenta, a następnie starszego asystenta^[1][2]. Pracę magisterską obronił 13 lipca 1949 roku z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując stopień magistra chemii, a 30 listopada 1951 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych^[1][3]. Po przeprowadzce do Szczecina, w grudniu 1952 roku objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej w Szkole Inżynierskiej, przekształconej w 1955 roku w Politechnikę Szczecińską. Stanowisko to zajmował przez kolejne 34 lata. Był również dziekanem Wydziału Chemicznego i prorektorem Politechniki^[1][2]. Przez wiele lat pełnił funkcję opiekuna Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej (obecnie imienia Prof. Jana Szyrockiego)^[5].

Zmarł w Szczecinie w 1987 roku. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w Alei Zasłużonych^[6].

Stanowiska i funkcje w Politechnice Szczecińskiej

Prof. Stanisław Bursa (ok. 1960)
w gabinecie w budynku „Starej Chemii”
(Szczecin, ul. Pułaskiego 10)

Politechnika Szczecińska – budynek Wydziału Technologii Chemicznej („Stara Chemia”), ul. Pułaskiego 10, miejsce pracy prof. Stanisława Bursy w latach 1952–1972

Politechnika Szczecińska – budynek „Nowa Chemia”, do którego w 1972 roku przeniesiono Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, Aleja Piastów 42

Stanisław Bursa został zatrudniony w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie 1 grudnia 1952 roku na etacie samodzielnego pracownika nauki. W kalendarium Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska ZUT są wymienione następujące daty^[7][3]:

• 1950 – powołanie Katedry Chemii Fizycznej pod kierownictwem doc. dr. inż. Kazimierza Kapitańczyka w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie,
• 1952 – powierzenie kierownictwa Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej dr. inż. Stanisławowi Bursie,
• 1955 – przekształcenie Szkoły Inżynierskiej w Politechnikę Szczecińską,
• 1970 – utworzenie Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, do którego włączono Katedrę Chemii Fizycznej jako jeden z zakładów,
• 1987 – przejęcie kierownictwa Zakładu Chemii Fizycznej, po zmarłym prof. dr. inż. Stanisławie Bursie, przez dr. hab. inż. Jerzego Straszko.

St. Bursa zajmował kolejne stanowiska służbowe: zastępcy profesora (od 1954 roku), docenta (od 1959 roku), profesora nadzwyczajnego (od 1968 roku). Pełnił funkcje^[1]:

• dziekana Wydziału Chemicznego w latach 1953–1956 i 1969–1973,
• prorektora Politechniki Szczecińskiej ds Nauczania w latach 1959–1965 i prorektora ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową w latach 1977–1981.

W latach 1970–1977 był dyrektorem Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej^[1].

Kształcenie kadry

Stanisław Bursa prowadził zajęcia dydaktyczne z przedmiotów chemia fizyczna, termodynamika chemiczna i procesowa, fizyczne metody badania związków organicznych. Był promotorem 45 prac dyplomowych. Pełnił funkcję promotora w 11 przewodach doktorskich, m.in. promotora prac własnych asystentów^[7]:

• 1970 – Joanny Kośmider (później – kierownik Zakładu Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska),
• 1976 – Aleksandra Przepiery (później – kierownik Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska),
• 1978 – Marii Kicińskiej i Marii Stanisz-Lewickiej,
• 1983 – Danieli Szaniawskiej (później – kierownik Zakładu Sozologii Wód w Akademii Rolniczej w Szczecinie),
• 1985 – Magdaleny Olszak-Humienik i Andrzeja Wieczorka.

Opiniował 12 prac habilitacyjnych (w tym dwie – własnych wychowanków) i był recenzentem w 43 przewodach doktorskich^[1].

Publikacje

Stanisław Bursa jest autorem lub współautorem 76 artykułów naukowych i 5 wydawnictw książkowych^[1]. Zajmował się przede wszystkim zastosowaniami chemii fizycznej w rozwiązywaniu problemów technologii chemicznej – współpracował w tym zakresie z Józefem Szarawarą, specjalistą w dziedzinie termodynamiki chemicznej. Opracował podręcznik akademicki „Chemia fizyczna”, który był kilkakrotnie wznawiany (kolejne wydania z lat: 1972 – cz. 1^[8], 1975 – cz. 2^[9], 1976^[10], 1979^[11]). Merytoryczny zakres artykułów naukowych ilustrują przykłady^[12]:

• „Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym” (1981)^[13],
• „Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych” (1982)^[14],
• „Dezodoryzacja gazów i ścieków, cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania” (1985)^[15],
• „Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych” (1986)^[16],
• „Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza” (1990, wydano po śmierci St. Bursy)^[17].

Działalność pozauczelniana

Stanisław Bursa był członkiem^[1]:

• Komitetu Nauk Chemicznych PAN,
• Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN,
• Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu,
• Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie,
• Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach,
• Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (członek założyciel),
• Szczecińskiego Towarzystwa Kultury (członek założyciel),
• Warszawskiego Towarzystwa Naukowego,
• Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Pełnił funkcje^[1]:

• wiceprzewodniczącego Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu (1981–1983),
• przewodniczącego Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie (1981–1985).

Odznaczenia, wyróżnienie, upamiętnienie

Stanisław Bursa został odznaczony^[1][3]:

• Złotym Krzyżem Zasługi (1956),
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964),
• Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974),
• Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1980),
• Medalem 40-lecia (1984),
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1985),
• Odznaką Zasłużony Nauczyciel PRL (1987).

Otrzymał również liczne nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz rektora Politechniki^[1].

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w Alei Zasłużonych^[6].

Uwagi

Przypisy