Stanisław Bylczyński

Stanisław Bylczyński

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	26 lipca 1889 Chotiaczów, pow. Włodzimierz Wołyński
Data i miejsce śmierci	21 lutego 1941 Obóz Rothesay
Przebieg służby
Lata służby	1907-1941
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Carskie Siły Powietrzne Lotnictwo Wojska Polskiego Royal Air Force
Jednostki	1 pułk lotniczy Warszawa 6 pułk lotniczy Lwów
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Bylczyński h. Dęboróg (ur. 26 lipca 1889 Chotiaczów, Włodzimierz Wołyński, zm. 21 lutego 1941 w Rothesay na Wyspie Bute w Szkocji) – kapitan lotnictwa Wojska Polskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Grodzieńszczyzny. Był synem Antoniego (carskiego oficera) i Emilii z Wojciechowskich. Jego żoną była Zofia z Lipińskich (1903-1993)^[1].

Stanisław Bylczyński (dawniejszy carski oficer) za pośrednictwem znajomego z lat petersburskich (Teodora Białynickiego-Biruli^[2]) zamówił w firmie portretowej Witkacego kilka pasteli swojej żony, które (pomimo że ich małżeństwo się rozpadło, a Zofia miała jeszcze trzech innych mężów) przeszły do historii prac Witkacego jako portrety „Haliny Bylczyńskiej”. Sanacyjny światek artystyczno-ziemiański mawiał, że żona kapitana była kochanką Witkacego^[3]. Dziś jej portrety^[4] (autorstwa Witkacego) znajdują się w zbiorach prywatnych (m.in. aktorki z nią spokrewnionej – Marty Lipińskiej i w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku^[5].

Halina Bylczyńska

Bylczyński ukończył Kaczyńską Wyższą Wojskową Szkołę Lotniczą dla Pilotów w Sewastopolu (na Krymie).

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego.

W roku 1921 przeniesiony do rezerwy^[6]. Był związany z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPiP), od roku 1925 był również prezesem Towarzystwa Żeglugi Powietrznej "Potavia". Odznaczony Medalem Lotniczym^[7].

We wrześniu 1939 roku uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa cywilnego. Po klęsce kampanii wrześniowej internowany w Rumunii, skąd przedostał się drogą morską do francuskiej Syrii (do portu w Bejrucie), a stamtąd do Francji. Ponieważ rząd francuski przyznawał wizy internowanym w Rumunii ze względu na ich zapatrywania polityczne (dzieląc wojsko na stronników Frontu Morges i sanację) odmówił służenia w lotnictwie francuskim i starał się od razu o przydział w RAF-ie. Dostał się do Wielkiej Brytanii. Służył jako pilot transportowy. Później w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, gdzie zmarł i został pochowany^[8].

Stanisław Bylczyński, Rothesay, Bute, Szkocja 1941, fotografia z r. 2015

Awanse

• w armii carskiej: porucznik lejbgwardii 3 konnej baterii (1907), dowódca kolumny automobilowej w Odessie (1918)
• podporucznik – zweryfikowany w październiku 1918^[9]
• porucznik – 1 pułk. lotn. (w r. 1920 dowódca wojskowego lotniska w Bydgoszczy – Biedaszkowie (obecnie: Port lotniczy Bydgoszcz-Szwederowo))
• kapitan – 3 maja 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919

(stopień RAF: F/Lt (RAF P-0189))^[10]

Przypisy

Bibliografia

• Małgorzata Szejnert, Wyspa Węży, Kraków, S.I.W. Znak, 2018.
• Radosław Golec, Generał i Diuk. Tajemnice rządu Sikorskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Warszawa, "Fronda", 2020.
• Krzysztof Kaczmarski, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Rzeszów-Warszawa, IPN, 2020.
• Rocznik Oficerski 1923.
• Alfabetyczny spis oficerów rezerwy, Warszawa 1922.
• Janusz Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939), Warszawa 2014