Stanisław Bylczyński

Stanisław Bylczyński
Ilustracja
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1889
Chotiaczów, pow. Włodzimierz Wołyński

Data i miejsce śmierci

21 lutego 1941
Obóz Rothesay

Przebieg służby
Lata służby

1907-1941

Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Imperial Russian Aviation Roundel.svg Carskie Siły Powietrzne
Roundel of Poland (1921–1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF roundel.svg Royal Air Force

Jednostki

1 pułk lotniczy Warszawa
6 pułk lotniczy Lwów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Medal Lotniczy

Stanisław Bylczyński h. Dęboróg (ur. 26 lipca 1889 Chotiaczów, Włodzimierz Wołyński, zm. 21 lutego 1941 w Rothesay na Wyspie Bute w Szkocji) – kapitan lotnictwa Wojska Polskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Grodzieńszczyzny. Był synem Antoniego (carskiego oficera) i Emilii z Wojciechowskich. Jego żoną była Zofia z Lipińskich (1903-1993)[1].

Stanisław Bylczyński (dawniejszy carski oficer) za pośrednictwem znajomego z lat petersburskich (Teodora Białynickiego-Biruli[2]) zamówił w firmie portretowej Witkacego kilka pasteli swojej żony, które (pomimo że ich małżeństwo się rozpadło, a Zofia miała jeszcze trzech innych mężów) przeszły do historii prac Witkacego jako portrety „Haliny Bylczyńskiej”. Sanacyjny światek artystyczno-ziemiański mawiał, że żona kapitana była kochanką Witkacego[3]. Dziś jej portrety[4] (autorstwa Witkacego) znajdują się w zbiorach prywatnych (m.in. aktorki z nią spokrewnionej – Marty Lipińskiej i w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku[5].

Halina Bylczyńska

Bylczyński ukończył Kaczyńską Wyższą Wojskową Szkołę Lotniczą dla Pilotów w Sewastopolu (na Krymie).

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego.

W roku 1921 przeniesiony do rezerwy[6]. Był związany z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPiP), od roku 1925 był również prezesem Towarzystwa Żeglugi Powietrznej "Potavia". Odznaczony Medalem Lotniczym[7].

We wrześniu 1939 roku uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa cywilnego. Po klęsce kampanii wrześniowej internowany w Rumunii, skąd przedostał się drogą morską do francuskiej Syrii (do portu w Bejrucie), a stamtąd do Francji. Ponieważ rząd francuski przyznawał wizy internowanym w Rumunii ze względu na ich zapatrywania polityczne (dzieląc wojsko na stronników Frontu Morges i sanację) odmówił służenia w lotnictwie francuskim i starał się od razu o przydział w RAF-ie. Dostał się do Wielkiej Brytanii. Służył jako pilot transportowy. Później w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, gdzie zmarł i został pochowany[8].

Stanisław Bylczyński, Rothesay, Bute, Szkocja 1941, fotografia z r. 2015

Awanse

(stopień RAF: F/Lt (RAF P-0189))[10]

Przypisy

  1. Listy do żony. [T. 4], (1936–1939), Stanisław Ignacy Witkiewicz ; appendix Jadwiga Witkiewiczowa ; przygot. do dr. Anna Micińska ; oprac. i przypisami opatrzył Janusz Degler, Warszawa, 2012
  2. http://witkacologia.eu/linki/linki_lista.html Witkacologia: Rozmowa z Maciejem Witkiewiczem, stryjecznym wnukiem Witkacego, w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku pięć portretów Witkacego (luty 2012)
  3. http://kmciesielska.blogspot.com/2015/01/kochannice-witkacego.html Kamila Ciesielska, Kochanice Witkacego, 22.01.2015
  4. AfterMarket.pl :: domena bluecanvas.pl, bluecanvas.pl [dostęp 2019-08-09].
  5. Galeria dzieł, muzeum.slupsk.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-06].
  6. Rocznik Oficerski 1922.
  7. Bylczyński Stanisław. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-20].
  8. http://www.polishforcesinbritain.info/PWGBerwickshiretoDumfriesshire.htm Polish Forces in Britain
  9. Dziennik Rozkazów Wojskowych, 1918, nr 10: http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=12135
  10. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego .

Bibliografia

  • Małgorzata Szejnert, Wyspa Węży, Kraków, S.I.W. Znak, 2018.
  • Radosław Golec, Generał i Diuk. Tajemnice rządu Sikorskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Warszawa, "Fronda", 2020.
  • Krzysztof Kaczmarski, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Rzeszów-Warszawa, IPN, 2020.
  • Rocznik Oficerski 1923.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy, Warszawa 1922.
  • Janusz Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939), Warszawa 2014

Media użyte na tej stronie

Naramiennik Porucznik lotn.svg
Naramiennik porucznika Sił Powietrznych RP (obecnie).
Naramiennik kapitana polskiego lotnictwa wojskowego (II Wojna Światowa).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Imperial Russian Aviation Roundel.svg
Imperial Russian Aviation Roundel during the World War I
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Medal Lotniczy BAR.svg
Baretka Medalu Lotniczego (za Wojnę 1939-45).
Stanislaw-bylczynski-pilot.jpg
porucznik Stanisław Bylczyński, foto ok. 1919
Witkacy-bylczynska.jpg
Stanisław Ignacy Witkiewicz - portret Haliny Bylczyńskiej (właśc. Zofii Haliny Bylczyńskiej, 1903-1956), pastel
Bylczynski-grob.jpg
Autor: Robert Witosławski, "Moja Szkocja", Licencja: CC BY-SA 2.0
Stanisław Bylczyński, Rothesay, Szkocja 1941