Stanisław Ciechanowski (anatomopatolog)

Stanisław Ciechanowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 kwietnia 1869
Kraków

Data i miejsce śmierci

15 sierpnia 1945
Kraków

profesor nauk medycznych
Specjalność: anatomopatolog
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Habilitacja

1897

Profesura

1919

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Okres zatrudn.

1894–1939

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Stanisław Witalis Ciechanowski (ur. 28 kwietnia 1869 w Krakowie[1], zm. 15 sierpnia 1945 tamże) – polski lekarz anatomopatolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Życiorys

Był synem Wiktoryna[1], inżyniera kolejowego, i Florentyny ze Schwarzów[1]. Ukończył w 1886 Gimnazjum św. Anny podejmując studia medyczne na Wydziale Lekarskim UJ. W 1894 uzyskał tytuł doktora nauk lekarskich i rozpoczął pracę jako asystent w Zakładzie Anatomii Patologicznej UJ u profesora Tadeusza Browicza. Habilitował się w 1898 z zakresu anatomii patologicznej. W roku 1900 uzyskał profesurę nadzwyczajną. W roku 1919 Ciechanowski przejął po Browiczu katedrę i zakład, którymi kierował aż do 1939 roku. Był dwukrotnie w latach 1919–1920 oraz 1927–1929 dziekanem Wydziału Lekarskiego oraz w 1927 inicjatorem i organizatorem Studium Wychowania Fizycznego UJ. W latach 1905–1920 pełnił obowiązki redaktora naczelnego „Przeglądu Lekarskiego”, a także w latach 1906–1912 był redaktorem naczelnym „Rocznika Wydziału Lekarskiego”. W 1919 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Również w tym samym roku nie przyjął oferowanej mu teki Ministra Zdrowia Publicznego. Praca O przeroście gruczołu krokowego z 1896 drukowana w kilku językach, zyskała rozgłos światowy. Ciechanowski należał również do pionierów w badaniu mechanizmów i klasyfikacji chorób nowotworowych. W oparciu o blisko 80 000 przypadków sekcyjnych sporządził wielokierunkową i wielopoziomową analizę przyczyn i warunków powstawania nowotworów, proponując ich oryginalną klasyfikację w oparciu o ustalone przez siebie trzy podstawowe grupy. Z nazwiskiem związany jest także wieloletni trud uporządkowania i skodyfikowania poprawnego nazewnictwa medycznego oraz terminologii lekarskiej. Był jednym z inicjatorów i współautorów nowoczesnego słownika lekarskiego, który zawierał ok. 36 000 haseł obcojęzycznych i ok. 12 tysięcy haseł polskojęzycznych. Był między innymi członkiem PAU, Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, Związku Polskich Lekarzy i Przyrodników w Petersburgu, Towarzystwa Lekarzy Czeskich w Pradze, Akademii Nauk Lekarskich, Towarzystwa Walki z Gruźlicą i Polskiego Towarzystwa Higienicznego.

W latach 1931–1934 wykładał patologię ogólną i doświadczalną. W dniu 31 sierpnia 1939 przeszedł na emeryturę. 6 listopada 1939 znalazł się w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego i wraz z innymi pracownikami i profesorami UJ i AGH został aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau. Ze względu na podeszły wiek i zły stan zdrowia uniknął wywiezienia do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Został zwolniony 9 listopada 1939. W czasie okupacji w ograniczony sposób był zaangażowany w tajne nauczanie w formie egzaminowania zgłaszających się kandydatów z patologii ogólnej. W lutym 1945 wobec złego stanu zdrowia kierownictwo katedry i zakładu Anatomii Patologicznej spoczęło w rękach docent Janiny Kowalczykowej.

Od 25 stycznia 1895 był żonaty z Janiną Wańkowicz.

Zmarł w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera T-wsch)[2].

Grób prof. Stanisława Ciechanowskiego

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

W 2001 roku u wejścia do sali wykładowej przy ul. Grzegórzeckiej 16 wmurowano pamiątkową tablicę ku jego czci[4].

Przypisy

  1. a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 109.
  2. Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 48, ISBN 978-83-233-4527-5.
  3. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym, położone w latach 1905–1918”.
  4. Zarys biografii na stronie Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939–1956

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grób prof. Stanisława Ciechanowskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób prof. Stanisława Ciechanowskiego
Stanisław Ciechanowski.jpg
Stanisław Witalis Ciechanowski (1869-1945) lekarz anatomopatolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.