Stanisław Ciechanowski (anatomopatolog)

Stanisław Ciechanowski

Data i miejsce urodzenia	28 kwietnia 1869 Kraków
Data i miejsce śmierci	15 sierpnia 1945 Kraków
profesor nauk medycznych
Specjalność: anatomopatolog
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1897
Profesura	1919
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Okres zatrudn.	1894–1939
Odznaczenia

Stanisław Witalis Ciechanowski (ur. 28 kwietnia 1869 w Krakowie^[1], zm. 15 sierpnia 1945 tamże) – polski lekarz anatomopatolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Życiorys

Był synem Wiktoryna^[1], inżyniera kolejowego, i Florentyny ze Schwarzów^[1]. Ukończył w 1886 Gimnazjum św. Anny podejmując studia medyczne na Wydziale Lekarskim UJ. W 1894 uzyskał tytuł doktora nauk lekarskich i rozpoczął pracę jako asystent w Zakładzie Anatomii Patologicznej UJ u profesora Tadeusza Browicza. Habilitował się w 1898 z zakresu anatomii patologicznej. W roku 1900 uzyskał profesurę nadzwyczajną. W roku 1919 Ciechanowski przejął po Browiczu katedrę i zakład, którymi kierował aż do 1939 roku. Był dwukrotnie w latach 1919–1920 oraz 1927–1929 dziekanem Wydziału Lekarskiego oraz w 1927 inicjatorem i organizatorem Studium Wychowania Fizycznego UJ. W latach 1905–1920 pełnił obowiązki redaktora naczelnego „Przeglądu Lekarskiego”, a także w latach 1906–1912 był redaktorem naczelnym „Rocznika Wydziału Lekarskiego”. W 1919 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Również w tym samym roku nie przyjął oferowanej mu teki Ministra Zdrowia Publicznego. Praca O przeroście gruczołu krokowego z 1896 drukowana w kilku językach, zyskała rozgłos światowy. Ciechanowski należał również do pionierów w badaniu mechanizmów i klasyfikacji chorób nowotworowych. W oparciu o blisko 80 000 przypadków sekcyjnych sporządził wielokierunkową i wielopoziomową analizę przyczyn i warunków powstawania nowotworów, proponując ich oryginalną klasyfikację w oparciu o ustalone przez siebie trzy podstawowe grupy. Z nazwiskiem związany jest także wieloletni trud uporządkowania i skodyfikowania poprawnego nazewnictwa medycznego oraz terminologii lekarskiej. Był jednym z inicjatorów i współautorów nowoczesnego słownika lekarskiego, który zawierał ok. 36 000 haseł obcojęzycznych i ok. 12 tysięcy haseł polskojęzycznych. Był między innymi członkiem PAU, Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, Związku Polskich Lekarzy i Przyrodników w Petersburgu, Towarzystwa Lekarzy Czeskich w Pradze, Akademii Nauk Lekarskich, Towarzystwa Walki z Gruźlicą i Polskiego Towarzystwa Higienicznego.

W latach 1931–1934 wykładał patologię ogólną i doświadczalną. W dniu 31 sierpnia 1939 przeszedł na emeryturę. 6 listopada 1939 znalazł się w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego i wraz z innymi pracownikami i profesorami UJ i AGH został aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau. Ze względu na podeszły wiek i zły stan zdrowia uniknął wywiezienia do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Został zwolniony 9 listopada 1939. W czasie okupacji w ograniczony sposób był zaangażowany w tajne nauczanie w formie egzaminowania zgłaszających się kandydatów z patologii ogólnej. W lutym 1945 wobec złego stanu zdrowia kierownictwo katedry i zakładu Anatomii Patologicznej spoczęło w rękach docent Janiny Kowalczykowej.

Od 25 stycznia 1895 był żonaty z Janiną Wańkowicz.

Zmarł w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera T-wsch)^[2].

Grób prof. Stanisława Ciechanowskiego

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1925)
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)^[3]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Upamiętnienie

W 2001 roku u wejścia do sali wykładowej przy ul. Grzegórzeckiej 16 wmurowano pamiątkową tablicę ku jego czci^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 109. [dostęp 2021-01-12].

Linki zewnętrzne

• Publikacje Stanisława Ciechanowskiego w bibliotece Polona