Stanisław Dygat

Stanisław Dygat
Ilustracja
Imię i nazwisko

Stanisław Ludwik Dygat

Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1914
Warszawa

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 1978
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.

Życiorys

Dygat był praprawnukiem Ludwika Mierosławskiego (jednego z najpopularniejszych Polaków w Europie połowy XIX w.)[1], wnukiem powstańca 1863 Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja[2]. Studiował architekturę i filozofię.

Współpracował z pismami: „Kuźnica”, „Twórczość”, „Przegląd Kulturalny”. Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film pod tytułem Jowita. Była to ekranizacja powieści Dygata Disneyland.

Stanisław Dygat w swej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.

Był kierownikiem literackim w gdańskim Teatrze Wybrzeże[3]. Pisarz zajmował się również twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli Szekspira oraz Króla Edypa Sofoklesa.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4], z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji[5].

Jeden z parków warszawskiego Mokotowa nosi od 2009 imię Stanisława Dygata (Park Stanisława Dygata w Warszawie). Imię Dygata nosi również jedna z ulic warszawskiego Żoliborza i jedna z ulic w Malborku.

Życie prywatne

Był w związku małżeńskim z Władysławą Nawrocką i Kaliną Jędrusik. Jego siostra Maria Danuta Lutosławska (wcześniej Bogusławska), z domu Dygat, była żoną polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego. Córka Stanisława Dygata, Magda Dygat, napisała wspomnienia o ojcu w książce Rozstania.

Zmarł na atak serca[6][7]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych, grób 100)[8].

Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Odznaczenia

Wybrana twórczość

Powieści

Opowiadania i felietony

  • 1949 – Pola elizejskie
  • 1957 – Słotne wieczory
  • 1958 – Różowy kajecik
  • 1959 – Rozmyślania przy goleniu
  • 1973 – W cieniu Brooklynu
  • 1979 – Kołonotatnik
  • 1983 – Gucin

Dramaty

Ekranizacje

Przypisy

  1. ↑ Jacek Perzyński, Żeglarz i siłacz, Łódź: Księży Młyn Dom wydawniczy, 2016, s. 38.
  2. ↑ Kalendarz warszawski 1 X – 31 XII 1986 r.. „Kronika Warszawy”. 3–4 (71–72), s. 242, 1986. 
  3. ↑ „Życie na Gorąco” 2010, nr 44, s. 30–31.
  4. ↑ Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki, t. III 1964-1980, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstęp Andrzej Gronczewski, Warszawa 2011, s. 46.
  5. ↑ Errata do biografii. Stanisław Dygat. Rzeczpospolita, 2009-03-12. [dostęp 2015-05-07].
  6. ↑ Jacek Szczerba: Co ja, Jezus Chrystus jestem?. wysokieobcasy.pl, 2012-10-15. [dostęp 2015-05-07].
  7. ↑ Ryszarda L. Pelc: Magda Dygat o swoim ojcu Stanisławie i jego związku z Kaliną Jędrusik – jej macochą. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
  8. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW DYGAT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].
  9. ↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 2, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1994, s. 233. ISBN 83-02-05446-1.
  10. ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Stanisław Dygat.jpg
Literat Stanisław Dygat. Fotografia portretowa pochodząca archiwum Władysława Miernickiego.
Dygat Jedrusik grave.jpg
Autor: Cezary Piwowarski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.