Stanisław Dzierzbicki (1854–1919)

Stanisław Dzierzbicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1854
Jaranowo, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

10 września 1919
Krzywonoś, Polska

Wiceprezydent Rady Ministrów Królestwa Polskiego
Okres

od 27 lipca 1918
do 30 września 1918

Przynależność polityczna

Liga Państwowości Polskiej

Poprzednik

funkcja utworzona

Następca

Bohdan Broniewski

Minister rolnictwa i dóbr koronnych
Okres

od 4 kwietnia 1918
do 23 października 1918[1]

Poprzednik

Stanisław Janicki (jako kierownik ministerstwa)

Następca

Władysław Grabski

Stanisław Dzierzbicki (ur. 18 kwietnia 1854 w Jaranowie, zm. 10 września 1919 w Krzywonosi) – polski inżynier, ekonomista, działacz społeczno-polityczny. Wiceprezydent Rady Ministrów Królestwa Polskiego i minister rolnictwa i dóbr koronnych w rządzie Jana Kantego Steczkowskiego (1918).

Rodzina

Pochodził ze szlacheckiej rodziny ziemiańskiej, ze związku ziemianina Konstantego oraz Franciszki ze Skrzyńskich. 13 września 1876 roku ożenił się z Walerią Bajkowską[2].

Życiorys

W 1870 roku ukończył gimnazjum we Włocławku otrzymując złoty medal. Kontynuował naukę studiując rok na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego przenosząc się później do Belgii. Ukończył tam z wyróżnieniem avec grande distinction Szkołę Dróg i Mostów w Gandawie uzyskując stopień inżyniera cywilnego. Później wyjechał do Anglii, gdzie w 1874 poszerzał swoją wiedzę z zakresu techniki podejmując również studia ekonomiczne[2].

W końcu 1874 roku powrócił do kraju bezskutecznie starając się podjąć pracę jako inżynier komunikacji. Królestwo Polskie, gdzie mieszkał znajdowało się pod zaborem rosyjskim i większość administracji oraz urzędników pochodziła z Rosji. Ze względu na rusyfikację na ważne stanowiska w Królestwie promowani byli Rosjanie[2].

Z tych względów Dzierzbicki podjął pracę w majątku rodziców Święte na Kujawach, a później przeniósł się do kupionego majątku Krzywonoś w powiecie mławskim. W 1878 roku został wybrany przez okolicznych włościan na pełnomocnika gminnego. W 1883 roku jednogłośnie został wybrany przez wotantów z czterech gmin sędzią gminnym w Nieszawie[2].

Działalność społeczno-polityczna

Udzielał się (również na stanowiskach kierowniczych) w organizacjach społecznych, politycznych i gospodarczych. Był członkiem: Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, Centralnego Towarzystwa Rolniczego, Sekcji Rolnej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, Towarzystwa Ubezpieczeń Ziemiopłodów "Ceres", "Snop", Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia "Snop". W latach 1905-1918 był członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych, od 14 XII 1909 do 15 XII 1910 także członkiem Zarządu TKN[3]. Był także działaczem i współzałożycielem organizacji Polska Macierz Szkolna[2].

Był współzałożycielem Warszawskiego Syndykatu Rolniczego, Towarzystwa Rolniczego guberni warszawskiej, Towarzystwa Melioracyjnego, Banku Ziemiańskiego oraz wiceprezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego[4].

W 1916 został członkiem Tymczasowej Rady Stanu z ramienia Ligi Państwowości Polskiej. Zastępca przewodniczącego Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu w 1917 roku[5]. W Rządzie Jana Kantego Steczkowskiego (1918) był ministrem rolnictwa i dóbr koronnych oraz Wiceprezydentem Ministrów.

Publicystyka

Publikował w prasie artykuły; głównie z dziedziny gospodarki oraz rolnictwa w Królestwie Polskim. Ukazywały się one głównie w kwartalniku "Ekonomista". Dzierzbicki w latach 1900-1902 był redaktorem działu rolnego w dzienniku "Wiek"[4]. Pozostawił po sobie także pamiętniki obejmujące jego działalność społeczno-polityczną w latach 1915–1918, które stanowią ważne źródło historyczne na temat sytuacji społeczno-politycznej w okresie bezpośrednio poprzedzającym uzyskanie przez Polskę niepodległości. Wydane zostały one pt. "Pamiętnik z lat wojny 1915-1918" w 1983 roku[6].

Przypisy

  1. 5 września 1918 – 23 października 1918 jako pełniący obowiązki
  2. a b c d e Stanisław Dzierzbicki 1983 ↓, s. 6.
  3. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  4. a b Stanisław Dzierzbicki 1983 ↓, s. 7.
  5. Jan Snopko, Sprawozdanie z działalności Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu (styczeń – sierpień 1917), w: Studia Podlaskie, t. XIX, Białystok 2011, s. 311.
  6. Stanisław Dzierzbicki 1983 ↓.

Bibliografia

  • Stanisław Dzierzbicki: Pamiętnik z lat wojny 1915-1918 wstęp – Janusz Pajewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00828-6.

Media użyte na tej stronie