Stanisław Filibert Fleury

Stanisław Filibert Fleury
Ilustracja
Stanisław Filibert Fleury (ok. 1910)
Data i miejsce urodzenia22 sierpnia 1858
Papaje (pod Wilnem)
Data i miejsce śmierci21 kwietnia 1915
Wilno
Dziedzina sztukifotografia, malarstwo

Stanisław Filibert Fleury (ur. 22 sierpnia 1858 w Papajach[1], zm. 21 kwietnia 1915 w Wilnie[2]) – polski fotograf i malarz.

Życie

Urodził się pod Wilnem, w folwarku w miejscowości Papaje[3], w zubożałej rodzinie ziemiańskiej. Jego pradziadek Filip de Fleury (1745–1811) był Francuzem, fligeladiutantem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 1869–1873 Fleury uczęszczał do gimnazjum rosyjskiego w Wilnie, którego nie ukończył z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny. Naukę kontynuował w latach 1874–1878 w miejskiej szkole rysunkowej i za namową dyrektora Iwana Pietrowicza Trutniewa wysyłał swoje prace na konkursy i wystawy w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Był wielokrotnie nagradzany, jednak brak środków finansowych nie pozwolił mu na podjęcie studiów.

Nagrobek Stanisława Filiberta Fleury

Jeszcze w czasie nauki Fleury podjął pracę w wileńskim zakładzie fotograficznym dyplomowanego malarza Aleksandra Straussa i poznał tajniki fotografii. W 1885 r. wspólnie z Ryszardem Baczańskim i Faustynem Łopatyńskim założył własny zakład pod nazwą „Fleury i Baczański”. Od 1891 r. prowadził już samodzielnie zakład fotograficzny przy ulicy Wielkiej 47. Do historii przeszedł jako osoba nieprzystępna, o silnym i stanowczym charakterze, np. nigdy nie ulegał klientkom zakładu fotograficznego żądającym retuszu fotografii i kwitował ich pretensje stwierdzeniem: „Jak się tak wygląda, to i takie zdjęcie…”[4]. Z żoną Felicją miał pięcioro dzieci, ich córka Wacława ukończyła ASP w Petersburgu i została malarką. Zmarł w 1915 i spoczął na Cmentarzu Bernardyńskim[5].

Twórczość

Widok na kościół św. Jakuba i Filipa i klasztor Dominikanów w Wilnie

Stanisław Filibert Fleury przeszedł do historii fotografii jako mistrz scen rodzajowych dokumentujących życie codzienne Wilna na przełomie wieków. Jego czarno-białe prace odznaczają się stopniowaniem planów, perspektywiczną głębią i dbałością o detal. Artysta dokumentował też architekturę rodzinnego miasta i jego okolic. Wykonywał zlecenia dla Kongresu Archeologicznego w Wilnie oraz Akademii Umiejętności w Krakowie. Wydawał pocztówki i ilustrował książki (m.in. „Kalwaria pod Wilnem” Emmy Jeleńskiej i „Katedra Wileńska” Władysława Zahorskiego). Współpracował z gazetami i czasopismami, był prekursorem fotografii stereoskopowej. Kilkakrotnie otrzymywał nagrody państwowe.

Prawdziwą pasją Fleury’ego było malarstwo, posługiwał się głównie akwarelami i rysował piórkiem, rzadziej sięgał po gwasz i farby olejne. Był ważną i znaną postacią środowiska artystycznego Wilna, a także kolekcjonerem książek, map i starych rycin[6][7].

Spuścizna po artyście zachowała się głównie w zbiorach wileńskich w Muzeum Narodowym i Bibliotece Akademii Nauk (dawna Biblioteka Wróblewskich). Około 500 fotografii posiada Muzeum Narodowe w Gdańsku.

Współczesne wystawy

Rybacy łowiący podrywkami ryby nad Wilią (ok. 1900)
  • Tak sia żyło kochanińkie, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 1995
  • Wilno i Wileńszczyzna na przełomie wieków w fotografii Stanisława Filiberta Fleury, Warszawa 1999
  • Photography of Vilnius 1858–1915, Muzeum Narodowe Litwy, 2001
  • Stanisław Filibert Fleury (1858–1915). Fotografijos, Muzeum Narodowe Litwy, 2007
  • Stanisław Filibert Fleury. La Photographie à Vilnius à la charnière des XIXe et XXe siècles, Biblioteka Polska w Paryżu, 2014[8]
  • Stanisław Filibert Fleury. Fotografia Wileńska na przełomie XIX i XX w., Muzeum Narodowe w Gdańsku, 2015

Przypisy

  1. ↑ Kasdienybės vaizdų metraštininkas 1 (lit.). lnm.lt. [dostęp 2015-10-30].
  2. ↑ Jolanta Maurin Białostocka: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działaja̧cych: malarze, rzeźbiarze, grafícy. T. 2: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: D–G. Zakład Narodowy im. Ossolińskich / Instytut Sztuki (Polska Akademia Nauk), 1975, s. 228.
  3. ↑ Etnografia polska. T. 41. Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk), 1997, s. 251.
  4. ↑ Dziennik Bałtycki: Wystawa zdjęć Stanisława Filiberta Fleury'ego w Gdańsku. [dostęp 2015-10-18].
  5. ↑ Muzeum Historii Fotografii: Tak sia żyło, kochanińkie... Wileńszczyzna w fotografiach Stanisława Filiberta Fleury - 1858-1915. [dostęp 2015-10-18].
  6. ↑ Tygodnik Wileński: Fleury – wybitny pionier fotografii. [dostęp 2015-10-18].
  7. ↑ Lietuvos Nacionalinis Muziejus: Kasdienybės vaizdų metraštininkas (lit.). [dostęp 2015-10-18].
  8. ↑ Biblioteka Polska w Paryżu: Stanisław Filibert Fleury. La Photographie à Vilnius à la charnière des XIXe et XXe siècles. [dostęp 2015-10-18].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Nagrobek Stanisława Filiberta Fleury.jpg
Autor: Mar2225, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nagrobek Stanisława Filiberta Fleury na cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie
Stanisław Filibert Fleury.jpg
Stanisław Filibert Fleury - autoportret
Rybacy łowiący podrywkami ryby nad Wilią, Wilno.jpg
Rybacy łowiący podrywkami ryby nad Wilią, Wilno, przełom XIX i XX w., fotografia czarno-biała, brom tonowany,
Wilno- widok na Kościół św. Jakuba i Filipa i klasztor Dominikanów.jpg
Wilno- widok na Kościół św. Jakuba i Filipa i klasztor Dominikanów w Wilnie