Stanisław Gano
 | |
 pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | 17 maja 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 lipca 1968 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | Oddział II SG |
| Stanowiska | attaché wojskowy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 _4r_BAR.svg){kind=small} _BAR.svg){kind=small}    | |
Stanisław Włodzimierz Paweł Gano[1], ps. „Stanisław” (ur. 17 maja 1895[2] w Opatowie, zm. 5 lipca 1968 w Casablance) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, szef Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza, mianowany generałem brygady w 1964 przez władze emigracyjne.
Rodzina
Był synem Zachariasza Wacława Gano, notariusza w Opatowie[3] i Marii Heleny z Mroczkowskich. W 1931 r. w parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie zawarł związek małżeński z Bronisławą Władysławą ze Szczepańskich Mieszanowską[4], która w 1940 została wywieziona z okupowanej Warszawy do Francji przez kuriera Samsona Mikicińskiego[5].
Życiorys
Studiował w Instytucie Technologicznym w Moskwie. Podczas I wojny światowej był oficerem saperów w armii rosyjskiej, następnie w 4 Dywizji Strzelców Polskich, po odzyskaniu niepodległości w 2 Dywizji Piechoty Legionów. Był absolwentem Wyższej Szkoły Wojennej. Z dniem 1 października 1924 roku, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Oddziału III Sztabu Generalnego. 16 grudnia 1925 roku został przesunięty ze stanowiska referenta na stanowisko kierownika referatu[6]. 24 lipca 1928 roku został przeniesiony z Biura Ogólno–Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie do Ekspozytury Nr 1 Oddziału II Sztabu Generalnego[7].
Z dniem 1 maja 1933 roku został przeniesiony ze Sztabu Głównego na stanowisko attaché wojskowego przy Poselstwie Polskim w Helsinkach[8]. Z dniem 30 czerwca 1935 roku został przeniesiony do dyspozycji szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[9]. W grudniu tego roku został przeniesiony do 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach stanowisko dowódcy batalionu. 19 marca 1937 roku został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 43. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10]. W lutym 1939 roku powrócił do Oddziału II Sztabu Głównego na stanowisko kierownika Samodzielnego Referatu Technicznego[10].
W czasie II wojny światowej był najpierw zastępcą szefa, a potem szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. Uważany jest za jednego z autorów sukcesów tej służby. Do stopnia pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1943 roku w korpusie oficerów piechoty.
W 1945 roku przekazał Brytyjczykom w depozyt, na ich żądanie, akta wywiadowcze II Oddziału Sztabu Naczelnego Wodza. Akta nie zawierały kartoteki agentów, którą płk Gano rozkazał spalić, by nie weszła w posiadanie Sowietów. Po demobilizacji osiedlił się w Maroku.
Uchwałą Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 26 września 1946 roku pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które przywrócono mu pośmiertnie w 1971 roku.
Awansowany przez Naczelnego Wodza, gen. broni Władysława Andersa generałem brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów[10].
Zmarł 5 lipca 1968 roku w Casablance[10].
Staraniem Ambasady RP w Rabacie w dniu 27 stycznia 2013 odsłonięto nowy pomnik nagrobny Generała na Cmentarzu chrześcijańskim w Casablance. W uroczystości uczestniczyli między innymi kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski, wysoki komisarz do spraw kombatantów Królestwa Maroka Mustafa El Ktiri, konsul USA w Casablance Erica Magallon oraz burmistrz Opatowa Andrzej Chaniecki.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4553 (6 grudnia 1921)[11]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[12]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[13]
- Krzyż Oficerski Order Białej Róży Finlandii (Finlandia, przed 1936)[14]
Przypisy
- ↑ W 1935 dokonano zmiany imienia ze Stanisław na Stanisław Włodzimierz Paweł. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 57, 1 czerwca 1935.
- ↑ Genealogia, Program indeksacji aktów stanu cywilnego i metryk kościelnych, metryki.genealodzy.pl [dostęp 2018-05-31].
- ↑ Super User, Urząd Miasta i Gminy w Opatowie - Opatowskie ciekawostki, www.umopatow.pl [dostęp 2018-05-31] (pol.).
- ↑ Akt małżeństwa na genealodzy.pl, dostęp 2018-05-31, http://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0181_EwAugsburskie/EwAugsb_1931MZ/M/152-153.jpg
- ↑ Jakub Szczepański: Błyskotliwy agent czy zdrajca? Tajenica Samosna Mikicińskiego. Nasza Historia Gazeta online, 29.04.2016. [dostęp 2020-07-26].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 132 z 16 grudnia 1925 roku, s. 721.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 227.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 131.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 55.
- ↑ a b c d Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 94.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1608.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 21, 11 listopada 1936.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Marek Lis. Generał Stanisław Gano (1895–1968). „Rocznik Muzeum Historyczno Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim”, s. Tom III, s. 173–194, 2000.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Orzełek legionowy
Autor: Bronislaw.Szkliniarz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odnowiony w styczniu 2013 r., staraniem Ambasady RP w Rabacie, grób Generała Stanisława Gano na Cmentarzu chrześcijańskim w Casablance.
Baretka: Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Baretka Orderu Białej Róży - Rycerz I klasy
Stanisław Gano (1895-1968) - Colonel of the Polish Army, Chief of Polish Military Intelligence in WW II
Col. Stanisław Gano, Officer of Polish Intelligence (from 1920 on), Chief of Polish Intelligence in Staff of CiC of Polish Army in London during WWII