Stanisław Goździewski
 | |
 podpułkownik lekarz | |
| Data i miejsce urodzenia | 31 marca 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1934 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 80 Pułk Piechoty Austro-Węgier |
| Stanowiska | komendant szpitala |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Nikodem Goździewski (ur. 31 marca 1886 w Drohobyczu, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – lekarz pediatra, działacz społeczny, podpułkownik lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Stanisława i Stanisławy z Barskich[1]. Ukończył studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. W 1912 roku otrzymał dyplom lekarza. Był specjalistą pediatrą.
Uczestniczył w I wojnie światowej w szeregach c. i k. armii, w ewidencji której figurował jako Stanislaus Gozdziewski de Wieniawa. 1 marca 1915 roku został mianowany na stopień starszego lekarza rezerwy. Jego oddziałem macierzystym był 80 pułk piechoty[2]. W marcu 1915 roku otrzymał najwyższe wyrazy uznania za mężne zachowanie się wobec nieprzyjaciela[3].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-ukraińskiej brał udział w obronie Lwowa[4]. Potem uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
3 maja został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 96. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy, a jego oddziałem macierzystym była wówczas kompania zapasowa sanitarna Nr 5 w Krakowie[5]. W latach 1923–1924 był komendantem Szpitala Rejonowego Tarnów, pozostając oficerem nadetatowym 5 batalionu sanitarnego w Krakowie[6][7]. Na przełomie lat 20. i 30. był naczelnym lekarzem 16 pułku piechoty w Tarnowie[8][9]. Z dniem 30 czerwca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[10].
Działał jako prezes organizacji społecznych w Tarnowie (był prezesem tamtejszego oddziału PCK)[4], publikował prace naukowe.
W 1936 roku był dyrektorem Lecznicy dla dzieci miasta Tarnowa przy ulicy Nowodąbrowskiej 6d oraz członkiem zarządu miejscowego Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Do 1939 roku mieszkał przy Placu Kazimierza Wielkiego 2 w Tarnowie[11][12][13].
Jego żoną była Wilhelmina (1890–1937), córka Tadeusza Tertila[14]. Miał syna Stanisława[1].
Po wybuchu II wojny światowej 1939, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[15]. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.
Upamiętnienie
Stanisław Goździewski został upamiętniony wraz z innymi oficerami Wojska Polskiego na tablicy upamiętniającej ofiary zbrodni katyńskiej związane z Tarnowem, odsłoniętej w 1988 w kościele Świętego Krzyża i Świętego Filipa Neri w Tarnowie (prócz niego uhonorowany został m.in. także por. Jan Krudowski)[16].
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[18].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Stanisława Goździewskiego przy II Liceum Ogólnokształcącym im. Zbigniewa Herberta w Brzegu.
Ordery i odznaczenia
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża II stopnia (1935)[19]
- Order Żelaznej Korony III klasy z mieczami i dekoracją wojenną oraz uwolnieniem od taksy (1916)[20]
- Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
Przypisy
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 178.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1702.
- ↑ Odznaczenia. „Czas”, s. 3, Nr 166 z 24 marca 1915.
- ↑ a b Tarnowianie – ofiary Katynia. lootos-neverlandd.blogspot.com, 2008-08-08. [dostęp 2017-07-12].
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 312.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1150, 1194, 1198.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1016, 1043, 1080.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710, 725.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 322, w tym roku był jedynym podpułkownikiem lekarzem w służbie czynnej ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 146.
- ↑ Konopka 1936 ↓, s. 1106-1108.
- ↑ Rocznik Lekarski 1938 ↓, s. 603.
- ↑ Spis urzędowy lekarzy 1939 ↓, s. 67.
- ↑ Protokół nr IV/2002 z sesji Rady Miejskiej w Tarnowie, która odbyła się w dniu 19 grudnia 2002. Ad. 21 Sprawozdanie z działalności Prezydenta Miasta. bip.malopolska.pl. [dostęp 2015-01-13].
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 217. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ Tablica ofiar Katynia. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 2015-01-13].
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.
- ↑ Wysokie odznaczenie lwowianina Kurier Lwowski 1916 nr 629 s.5
Bibliografia
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Stanisław Konopka: Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 1936.
- Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1938 rok. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 1938.
- Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykazy : aptek, szpitali, ubezpieczalni społecz., ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny. Warszawa: Ministerstwo Opieki Społecznej, 1939.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Stanisław Goździewski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2018-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-03)].
Media użyte na tej stronie
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
nastrino Ordine imperiale della corona di ferro
_as_used_for_Signum_Laudis.gif)
Baretka Signum laudis
Baretka Złotej Honorowej Odznaki PCK
Lekarz ppłk Stanisław Goździewski