Stanisław Hryniewiecki

Stanisław Hryniewiecki

Kmdr Hryniewiecki na pomoście „Orkana”
komandor porucznik
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1896 Samara
Data i miejsce śmierci	8 października 1943 Ocean Atlantycki
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Marynarka Wojenna Imperium Rosyjskiego Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej Marynarka Wojenna (II RP) Polska Marynarka Wojenna
Jednostki	dywizjon kontrtorpedowców ORP „Orkan” ORP „Piorun” ORP „Błyskawica” ORP „Gryf” ORP „Grom” ORP „Podhalanin” ORP „Generał Haller” ORP „Warszawa” ORP „Horodyszcze”
Stanowiska	dowódca ORP „Orkan”
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Hryniewiecki (ur. 29 listopada 1896 w Samarze, zm. 8 października 1943 na Atlantyku) – polski komandor porucznik i morski oficer pokładowy okrętów nawodnych. W okresie od 1912 do 1917 służył w Imperatorskiej Marynarce Wojennej Rosji, a następnie wstąpił do odrodzonej polskiej Marynarki Wojennej. Brał udział w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. Dowodził wieloma okrętami oraz dywizjonem niszczycieli. Zginął jako dowódca ORP „Orkan” na Oceanie Atlantyckim podczas drugiej wojny światowej.

Życiorys

Służba wojskowa

Stanisław Hryniewiecki urodził się 29 listopada 1896 w Samarze. W 1912 ukończył Morski Korpus Kadetów w Petersburgu i przez 5 lat pływał na rosyjskim pancerniku „Połtawa”. W 1917 został w stopniu miczmana zwolniony ze służby w carskiej Marynarce Wojennej.

W 1919 zgłosił się do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do Flotylli Pińskiej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził początkowo baterią artylerii nadbrzeżnej i zatopił w Skrygłowie statek „Wołga”. W 1920 był oficerem artylerii, a następnie dowódcą na statku pancernym „Pancerny 1”, rzadziej określany w dokumentach jako „P-1”. Przyczynił się do zatopienia rosyjskiej kanonierki „Gubitielnyj” pod Czarnobylem i uszkodzenia kolejnych dwóch. Po samozatopieniu „P-1” i odwrocie Flotylli Pińskiej, podczas którego dowodził statkiem uzbrojonym „Pancerny 2”, przydzielono go na dowódcę monitora rzecznego ORP „Horodyszcze” we Flotylli Wiślanej. Od 1922 do 1923 dowodził monitorem ORP „Warszawa”. W 1923 został przeniesiony do Pucka na zastępcę dowódcy torpedowca ORP „Kujawiak”. Następnie był kierownikiem ćwiczeń i oficerem kursowym II rocznika w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, a także dowódcą kanonierki ORP „Generał Haller”. Po odbyciu we Francji stażu na niszczycielach otrzymał przydział na ORP „Wilia”. Od 1928 brał udział w budowie niszczyciela ORP „Wicher”, po czym przez krótki czas dowodził torpedowcem ORP „Podhalanin”. W 1930 był zastępcą dowódcy ORP „Wicher” w pierwszej załodze i został skierowany na Oficerski Kurs Taktyczny. Następnie pełnił funkcję zastępcy dowódcy Flotylli Wiślanej. Od 1936 pracował w komisji odbioru niszczyciela ORP „Grom”, a rok później powierzono mu obowiązki dowódcy tego okrętu. W latach 1937–1938 był jednocześnie dowódcą dywizjonu kontrtorpedowców. Po przekazaniu dowództwa dywizjonu i okrętu wyznaczono go na kierownika Warsztatów Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni. 29 sierpnia 1937 odniósł ciężkie obrażenia w wypadku drogowym po zderzeniu prowadzonego przez siebie auta z ciężarówką^[1]. Na początku 1939 został przeniesiony w stan spoczynku.

W przededniu II wojny światowej otrzymał rozkaz mobilizacyjny do Dowództwa Floty na Helu. Podczas kampanii wrześniowej, 1 września przejął dowodzenie stawiaczem ORP „Gryf”. Po zatopieniu okrętu został oficerem łącznikowym dowódcy Floty kadm. Józefa Unruga przy dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża płku Stanisławie Dąbku. Podczas oblężenia Kępy Oksywskiej uciekł z Babich Dołów do Lipawy na kutrze rybackim „Albatros”, internowany 14 września 1939 roku na Łotwie^[2]. Przez Estonię i Szwecję przedostał się na początku 1940 do Wielkiej Brytanii. Po przybyciu do Londynu początkowo znajdował się w dyspozycji szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej kadm. Jerzego Świrskiego. Następnie został wyznaczony p.o. dowódcy dywizjonu kontrtorpedowców i zaokrętowany na ORP „Grom”. Po zatopieniu tego okrętu w kampanii norweskiej pełnił obowiązki dowódcy niszczyciela ORP „Błyskawica”. Od końca 1940 do 1941 był ostatnim dowódcą dywizjonu kontrtorpedowców. W 1942 jako dowódca niszczyciela ORP „Piorun” brał udział w konwojach atlantyckich. Pod koniec 1942 został dowódcą niszczyciela ORP „Orkan”. Uczestniczył w konwojach do Islandii i Nowej Fundlandii oraz patrolach w Zatoce Biskajskiej.

Zginął 8 października 1943 na Atlantyku w wyniku storpedowania „Orkana” przez niemiecki okręt podwodny U-378 torpedą akustyczną nowego typu.

Awanse

• porucznika marynarki – 1919
• kapitana marynarki – 1924
• komandora podporucznika – 1932
• komandora porucznika – 1937

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[3]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[4]
• Medal Morski (trzykrotnie)

Przypisy

Bibliografia

• Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki: Kadry Morskie Rzeczypospolitej: Tom II, Polska Marynarka Wojenna, Część I, Korpus oficerów 1918–1947. Gdynia: Wyższa Szkoła Morska, 1996. ISBN 83-86703-50-4.
• Jerzy Pertek: Wielkie dni małej floty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976.
• Sławomir Zagórski: Białe kontra Czerwone. Polscy marynarze w wojnie z bolszewikami. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2018.

Linki zewnętrzne

• Memoriał komandora Stanisława Hryniewieckiego na stronie findagrave.com