Stanisław Jan Starowieyski

Stanisław Jan Starowieyski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 grudnia 1866
Bratkówka

Data i miejsce śmierci

9 kwietnia 1926
Kraków

Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres

od 1911
do 1913

Poprzednik

Jan Trzecieski

Poseł do Rady Państwa
Okres

od 1911
do 1918

poseł na Sejm Ustawodawczy RP
Okres

od 1919
do 1922

Grobowiec Stanisława Starowieyskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Stanisław Jan Stefan Starowieyski herbu Biberstein (ur. 25 grudnia 1866 w Bratkówce, zm. 9 kwietnia 1926 w Krakowie) – poseł do Sejmu Krajowego Galicji i austriackiej Rady Państwa, poseł na Sejm Ustawodawczy (1919–1922), właściciel dóbr Bratkówka i Korabniki.

Życiorys

Urodził się 25 grudnia 1866 w Bratkówce[1]. Był synem Stanisława Michała i Zofii z domu Jabłonowskiej (siostrzenica i bratanica Aleksandra Fredry)[1]. Wychowywał się w rodzinnym majątku swojej matki w domu o głęboko katolickich przekonaniach[1]. Miał brata (późniejszego księdza) oraz dwie siostry (późniejsze zakonnice)[1].

W dzieciństwie był kształcony przez wypędzonego z Prus Niemca, ks. Falkenberga[1]. Później uczył się w C. K. Gimnazjum w Jaśle, a następnie w C. K. III Gimnazjum w Krakowie, gdzie zdał egzamin dojrzałości w 1884 zdał maturę[2]. Studiował na Wydziale Prawa iUniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1889 stopień doktora obojga praw[1]. W tym czasie związał się ze stronnictwem Stańczyków, pozostając wierny temu ugrupowaniu do końca życia[1].

Po studiach powrócił do Bratkówki zajmując się gospodarstwem rolnym i leśnym[1]. Został redaktorem dziennika politycznego we Lwowie pod tytułem „Ruch Katolicki”[1][3]. Publikował w krakowskim dzienniku „Czas”[1]. Z ramienia konserwatystów[3] został wybrany posłem 18 czerwca 1909 na miejsce zmarłego w marcu posła Jana Trzecieskiego z I kurii obwodu sanockiego do Sejmu Krajowego Galicji kadencji IX (1909–1913)[4][1]. Należał do Stronnictwa Prawicy Narodowej[1], którego był wiceprezesem w 1910[5]. Został wybrany z kurii wiejskiej na posła do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu ostatniej kadencji XII (1911-1918)[1]. Tam należał do Koła Polskiego, był członkiem komisji budżetowej i oświatowej[1].

Był szambelanem papieża Leona XIII oraz jednym z założycieli Sodalicji Mariańskiej w Starej Wsi w 1892[6].

Podczas I wojny światowej w latach 1914-1915 pracował w austriackim Ministerstwie Wojny, gdzie wraz z posłem Józefem Czaykowskim, uzyskując na rzecz Polaków kwoty pieniężne jako zaliczki (tzw. Kriegsleistung)[1]. Majątek rodzinny w Bratkówce pozostał niezniszczony podczas działań wojennych[1]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został posłem na Sejm Ustawodawczy (1919–1922) jako przedstawiciel okręgu sanockiego[1]. Był członkiem Klubu Pracy Konstytucyjnej[1][7].

Po wygaśnięciu mandatu osiadł w Krakowie i prowadził salon polityczny, łącząc elitę miasta[1]. Skupiał także młodzież o przekonaniach konserwatywnych[1]. Przez całe życie zdobywał wiedzę z zakresu historii, heraldyki, statystyki[1][3]

16 września 1890 ożenił się z hrabianką Amelią Krystyną Łubieńską (1870–1943), pochodzącą z Kossowa, późniejszą galicyjską działaczką społeczną i oświatową[1]. Był ojcem sześciorga dzieci: Zofii Morstinowej (1891-1966), Ludwika (ur. 1894, żonaty z Marią Dembińską, podporucznik Wojska Polskiego[8]), Stanisława Kostki Starowieyskiego (1895-1941, kapitan Wojska Polskiego[9])[10], Marii (pracująca w szkole dla pielęgniarek, zm. 1951[11]), Mariana (doktor praw) i Izy (absolwentka prawa, zatrudniona w Banku Rolnym)[1]. Jego wnukiem był Franciszek Starowieyski oraz jest Marek Starowieyski (1895-1941).

Zmarł na serce 9 kwietnia 1926 w Krakowie[1]. Został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Rakowickim[12][13][14] (pas AB).

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Włodzimierz Dzwonkowski, Henryk Mościcki: Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1927. Warszawa: 1928, s. 357-359.
  2. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. III Gimnazyum w Krakowie za rok szkolny 1884. Kraków: 1884, s. 56, 63.
  3. ↑ a b c Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, redakcja naukowa prof. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 436.
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 355.
  5. ↑ Trzecie walne zgromadzenie Stronnictwa Prawicy Narodowej : odbyte w dniu 7 maja 1910 roku w sali Rady powiatowej w Krakowie / Stronnictwo Prawicy Narodowej, Kraków 1910, s. 33.
  6. ↑ Kazimierz Piliński: R. 1892–1917. Dwudziestopięciolecie działalności Sodalicyi Maryańskiej panów Ziemi Sanockiej. Miejsce Piastowe: Sodalicja Mariańska, 1917, s. 6.
  7. ↑ Tadeusz Rzepecki, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920, s. 288.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 272, 1039.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 732, 844.
  10. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 240, 442.
  11. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Maria Starowieyska. rakowice.eu. [dostęp 2019-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
  12. ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987. ISBN 83-08-01428-3.
  13. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Stanisław Starowieyski. rakowice.eu. [dostęp 2017-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
  14. ↑ Stanisław Jan Stefan Starowieyski h. Biberstein. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-10-24].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Stanisław Jan Starowieyski.jpg
Stanisław Jan Starowieyski
GróbStanisławaStarowieyskiego-CmentarzRakowicki-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 3.0
Grobowiec Stanisława Starowieyskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.