Stanisław Jan Witwicki

Stanisław Jan Witwicki
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

ok. 1630
Smolnik

Data i miejsce śmierci

4 marca 1698
Warszawa

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie

Biskup łucki
Okres sprawowania

1682-1688

Biskup poznański
Okres sprawowania

1688-1698

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

12 czerwca 1679

Sakra biskupia

brak danych

Stanisław Jan Witwicki herbu Sas[1] (ur. około 1630 w Smolniku, zm. 4 marca 1698 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, biskup kijowski, łucki i poznański, kanonik gnieźnieński i warszawski, sekretarz królewski, rejent[2] kancelarii koronnej, opat komendatoryjny płocki, prepozyt w Ołyce[3], pisarz religijny.

Życiorys

Urodził się około roku 1630 jako syn Samuela i Anny z Rościeskich. Nauki pobierał w lubelskim i braniewskim kolegiach jezuickich, a następnie podjął studia w Rzymie i Paryżu (wg K. Niesieckiego), po ukończeniu których przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie do Polski został sekretarzem króla Jana II Kazimierza Wazy, a od roku 1665 pełnił też obowiązki kanonika gnieźnieńskiego, proboszcza-infułata ołyckiego i był (od roku 1676) opatem komendatoryjnym płockim. W międzyczasie otrzymał rejentostwo kancelarii królewskiej. Brał czynny udział w życiu politycznym, posłując m.in. do: Francji, Danii i cesarza Leopolda Habsburga.

12 czerwca 1679 roku prekonizowany został na ordynariusza kijowskiego, a od 25 maja 1682 został przeniesiony na biskupstwo łuckie. W 1685 roku założył Seminarium Duchowne w Janowie Podlaskim. 12 stycznia 1688 roku został biskupem Poznania. W rok później przeprowadził synod, występując w roli instygatora koronnego przeciwko Kazimierzowi Łyszczyńskiemu po ujawnieniu jego ateizmu. Domagał się dla niego kary śmierci[4]. Miał olbrzymie zasługi w rozwoju zakonu Trynitarzy w Polsce[5]. 13 listopada 1697 roku, zgodnie z prawem kanonicznym uznał wizerunek Matki Bożej Skrzatuskiej za cudowny[6].

Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[7]. W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa poznańskiego[8]. Zmarł 4 marca roku 1698 w Warszawie (Warszawa należała do diecezji poznańskiej), a jego zwłoki spoczęły w kolegiacie św. Jana Chrzciciela.

Twórczość

Ważniejsze dzieła

  • Nauka powołania do stanu duchownego i obowiązków chrześcijańskich, cz. 1-2, Warszawa 1684, drukarnia Pijarów; wyd. następne: Kraków 1751
  • Abrys doczesnej szczęśliwości, Warszawa 1685, drukarnia K. F. Schreiber; wyd. następne: Wilno 1748; Wilno 1754; pt. O szczęśliwości doczesnej pisma, Warszawa 1779
  • Opis podróży po Francji, Włoszech, Niemczech i Danii, rękopis w posiadaniu biskupa A. Krasińskiego zaginął (wiadomość podał H. Juszyński Dykcjonarz poetów polskich, t. 2, Kraków 1820, s. 336.

Listy

  • Od biskupa kujawskiego B. Madalińskiego z roku 1688, rękopisy (kopie) znajdowały się w Bibliotece Krasińskich nr 813.

Przypisy

  1. Herbarz polski, t. IX, Lipsk 1842, s. 370.
  2. Nitecki nazywa rejentem urzędników, których literatura raczej nazywa regensami lub regentami
  3. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 484-485.
  4. Wiesław Mercik, Bez płaszcza z gronostajów. Kraków 1988, s.80.
  5. Zakon Przenajświętszej Trójcy. [zarchiwizowane z tego adresu].
  6. Skrzatusz
  7. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  8. Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.

Bibliografia

  • Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.
  • Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 404-405
  • Wiesław Mercik: Bez płaszcza z gronostajów. Kościół a państwo i prawa człowieka. Kraków: KAW, 1988, s. tak. ISBN 83-03-02361-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL COA Sas I.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Sas