Stanisław Janikowski

Stanisław Janikowski

Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1891 Piotrków Trybunalski, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	23 września 1965 Warszawa, Polska
Chargé d’affaires RP przy Stolicy Apostolskiej
Okres	od 27 grudnia 1937 do 24 lipca 1939
Poprzednik	Władysław Skrzyński (ambasador)
Następca	Kazimierz Papée (ambasador)
Chargé d’affaires RP we Włoszech
Okres	od 1 lutego 1945 do 5 lipca 1945
Poprzednik	Bolesław Wieniawa-Długoszowski (ambasador do 13 VI 1940)
Następca	Stanisław Kot (ambasador, reprezentujący Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej)
Odznaczenia

Stanisław Leopold Janikowski (ur. 17 lutego 1891 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 23 września 1965 w Warszawie) – dyplomata II Rzeczypospolitej, etruskolog.

Życiorys

Syn Leopolda Janikowskiego – etnografa i podróżnika. W latach 1909–1914 studiował na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolutorium otrzymał w 1917. Członek Polskich Drużyn Strzeleckich i Sokoła w Krakowie. Sekretarz i członek prezydium Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (KSSN). Członek „Zetu” (tzw. „starszy brat” w Warszawie), jeden z twórców „Wolnej Szkoły Wojskowej” w Warszawie, która w 1915 weszła w skład Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Członek Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (XI 1916 - II 1917)^[1] Z ramienia CKN był członkiem powstałej w 1919 Rady Narodowej. Od 10 lutego 1917 referent prasowy Tymczasowej Rady Stanu, od 1 lipca 1918 pracował w biurze prasowym departamentu stanu w rządzie Królestwa Polskiego (regencyjnego). Był członkiem Konwentu Polonia^[2].

Należał do aktywnych członków powołanego w lutym 1918 Towarzystwa Straży Kresowej. W czerwcu 1918 opuścił oficjalnie szeregi „Zetu”, a w listopadzie 1918 należał do założycieli zakonspirowanego ugrupowania o nazwie „Związek Patriotyczny”, w którym pełnił funkcję członka Komitetu Centralnego.

15 listopada 1918 wstąpił do służby dyplomatycznej II Rzeczypospolitej, do 1 września 1922 pracował w Departamencie Polityczno-Ekonomicznym MSZ. W latach 1922–1924, korzystając z urlopu bezpłatnego był kierownikiem oddziału Polskiej Agencji Telegraficznej (PAT) w Wilnie. W okresie tym angażował się w działalność polityczną w tzw. Litwie Środkowej prowadzoną z inicjatywy Towarzystwa Straży Kresowej. Należał do władz powstałego w 1921 ugrupowania Związek Rad Ludowych Ziem Wschodnich Rzeczypospolitej, które startowało w wyborach do Sejmu Litwy Środkowej. Z ramienia tej partii został w styczniu 1922 posłem na Sejm Litwy Środkowej, a w czerwcu tegoż roku jej przewodniczącym.

Po powrocie do MSZ 14 października 1924 mianowany zastępcą, a następnie 17 grudnia 1925 naczelnikiem Wydziału Wschodniego. 1 marca 1927 skierowany do ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej jako radca ambasady. Po śmierci ambasadora Władysława Skrzyńskiego kierował placówką od 27 grudnia 1937 do 24 lipca 1939 jako chargé d’affaires ad interim. Od 1 lutego 1945 do 5 lipca 1945 chargé d’affaires RP we Włoszech (do wycofania uznania rządowi RP na uchodźstwie). Od 18 stycznia 1954 do 7 maja 1954 kierownik MSZ w gabinecie Jerzego Hryniewskiego (rząd RP na uchodźstwie), był członkiem Ligi Niepodległości Polski. Latem 1965 przyjechał do Polski, gdzie we wrześniu tego roku zmarł. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 36-6-29/30)^[3].

Stanisław Janikowski był żonaty z Hanną Marią Prewysz-Kwinto (1898-1981), z którą miał troje dzieci: Hannę Marię (1926-1995)^[4] - żonę byłego premiera RP na uchodźstwie Edwarda Szczepanika, Stanisława (ur. 1927) oraz Wojciecha (ur. 1935).

Grób Stanisława Janikowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Odznaczenia

• Krzyż Niepodległości^[5]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi (1937)^[6][7]
• Wielki Oficer Orderu Korony (Rumunia)^[5]
• Wielki Oficer Orderu św. Sawy (Jugosławia)^[5]
• Komandor Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)^[5]
• Krzyż Zasługi Odznaki Honorowej za Zasługi (Austria)^[5]

Wybrane publikacje

• Miscellanea Copernicana. Przyczynki do biografii, red. Mirosław J. Kucharski, Toruń: Towarzystwo Przyjaciół Archiwum Emigracji – Oficyna Wydawnicza Kucharski 2011.

Przypisy

Bibliografia

• Janikowski Stanisław, w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 97–98.
• Ludwik Hass, Związek patriotyczny 1918-1926. Z dziejów infrastruktury życia politycznego II Rzeczypospolitej, w: „Kwartalnik Historyczny” nr 4 z 1978.
• Janusz Rakowski, Zetowcy i piłsudczycy (I), w: „Zeszyty Historyczne”, nr 54, wyd. Instytut Literacki, Paryż 1980.
• Janusz Rakowski, Zetowcy i piłsudczycy (II), w: „Zeszyty Historyczne”, nr 55, wyd. Instytut Literacki, Paryż 1981.
• Przemysław M. Żukowski, Pracownicy i absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego w polskiej służbie zagranicznej 1918-1945, w: „Zeszyty Historyczne”, nr 165, wyd. Instytut Literacki, Paryż 2008.
• Krzysztof Tarka, Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna Rządu RP na uchodźstwie 1945-1990, wyd. Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2003.