Stanisław Janusz

Stanisław Janusz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1890
Mokra Strona, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

15 października 1970
Warszawa, Polska

Wiceprzewodniczący PKWN
Okres

od 9 października 1944
do 31 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

II wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 31 grudnia 1944
do 28 czerwca 1945

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

Wojewoda lwowski z siedzibą w Rzeszowie[a]
Okres

od 22 września 1944
do 22 października 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Wiktor Jedliński

Następca

Stanisław Tkaczow

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Złoty Krzyż Zasługi (nadany dwukrotnie) Medal za Warszawę 1939–1945 Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Stanisława Janusza

Stanisław Janusz (ur. 25 kwietnia 1890 w Mokrej Stronie, zm. 15 października 1970 w Warszawie) – polski rolnik, polityk, działacz Stronnictwa Chłopskiego i Stronnictwa Ludowego, wojewoda w Rzeszowie (1944), poseł w latach 1928–1930 i 1944–1952.

Życiorys

Stanisław Janusz był synem Mateusza i Katarzyny (z domu Kapusta), urodził się 25 kwietnia 1890 w Mokrej Stronie (późniejszej dzielnicy Przeworska). Ukończył szkołę powszechną w Przeworsku, przez rok uczęszczał także do gimnazjum w Jarosławiu. Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej, a od 1915 przebywał w niewoli rosyjskiej. Do kraju powrócił w 1918.

Od młodych lat był związany z radykalnym ruchem chłopskim, w 1927 przystąpił do Stronnictwa Chłopskiego. W latach 1928–1930 był posłem na Sejm RP II kadencji. W 1931 wraz z SCh przystąpił do Stronnictwa Ludowego, gdzie w latach 1933–1935 był członkiem Rady Naczelnej. Wykluczony został z partii za radykalizm. Współorganizował strajki chłopskie w powiecie przeworskim, przez co w 1933 był więziony przez sanację. W czasie II wojny światowej współpracował z Batalionami Chłopskimi, Armią Ludową i działaczami PPR, w związku z czym był więziony przez Gestapo.

Od 22 września 1944 do 22 października 1944 był wojewodą lwowskim z siedzibą w Rzeszowie. Od 1944 działał w prokomunistycznym Stronnictwie Ludowym, z ramienia którego w latach 1944–1947 był posłem do Krajowej Rady Narodowej. W latach 1944–1947 był także prezesem Zarządu Głównego Związku „Samopomocy Chłopskiej”, następnie honorowym prezesem. Od 9 października 1944 do 31 grudnia 1944 był wiceprzewodniczącym PKWN, a następnie – do 28 czerwca 1945 – był II wicepremierem w Rządzie Tymczasowym Edwarda Osóbki-Morawskiego. W latach 1947–1952 był posłem na Sejm Ustawodawczy, następnie od 1952 posłem na Sejm PRL I kadencji.

We wrześniu 1944 współtworzył Stronnictwo Ludowe, zostając jego wiceprezesem, którym był przez dwa miesiące. Od marca 1945 do stycznia 1946 przewodniczył radzie naczelnej tej partii. W listopadzie 1949 przystąpił wraz z nią do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, gdzie zasiadał we władzach krajowych (m.in. do 1959 w NKW). Był członkiem zarządu głównego Ligi Przyjaciół Żołnierza oraz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Zmarł 15 października 1970 w Warszawie[1]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A2-tuje-7)[2].

Odznaczenia

Uwagi

  1. Stanisław Janusz był formalnie wojewodą lwowskim rezydującym w Rzeszowie. Zgodnie z art. 11 dekretu PKWN z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji obowiązywał bowiem przedwojenny podział administracyjny kraju. Dopiero na mocy dekretu z dnia 7 lipca 1945 r. utworzono województwo rzeszowskie.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Stanisław Janusz.jpg
Stanisław Janusz (1890-1970) - Polish politician
Stanisław Janusz's grave.JPG
Autor: Shalom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grave of Stanisław Janusz at Warsaw Military Cemetery.
POL Złoty Krzyż Zasługi 2r BAR.svg
Baretka: Złoty Krzyż Zasługi (nadany dwukrotnie) – III RP (1992).
Edward Osóbka-Morawski.jpg
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
POL Za Warszawę 1939-1945 BAR.svg
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945
PKWN.png
PKWN eagle 1944