Stanisław Janusz Sosabowski

Stanisław Janusz Sosabowski
Stasinek, Staszek
Ilustracja
major major
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1917
Brno, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

6 listopada 2000
Wimborne Minster, Wielka Brytania

Przebieg służby
Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Jednostki

Zgrupowanie Pułku Baszta, Kedyw

Stanowiska

dowódca kompanii

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Późniejsza praca

lekarz

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie) Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”
Grób Stanisława Janusza Sosabowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Janusz Sosabowski, ps. Staszek, Stasinek (ur. 6 stycznia 1917 w Brnie, zm. 6 listopada 2000 w Wimborne Minster[1][2]) – polski lekarz, doktor nauk medycznych, major Wojska Polskiego, oficer Kedywu Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej, powstaniec warszawski. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Syn generała Stanisława Franciszka Sosabowskiego i Marii z domu Tokarskiej (1893–1958)[3][4][5]. W wyniku wypadku w dzieciństwie stracił lewe oko. Miał młodszego brata, Jacka (1922–1938)[6][7], który zginął w wypadku z bronią[8].

Ukończył Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. W 1935 został przyjęty do Szkoły Podchorążych Sanitarnych i rozpoczął jednocześnie studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego[9].

W trakcie kampanii wrześniowej w stopniu podporucznika dowodził plutonem obsługi pociągu sanitarnego[9]. Po ucieczce z tymczasowego obozu jeńców w Żyrardowie zaangażował się w grudniu 1939 w działania konspiracyjne. Kontynuował także studia medyczne na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, odbywając praktyki w Szpitalu Dzieciątka Jezus. W latach 1939–1942 był instruktorem i dowódcą jednego z plutonów żoliborskiego oddziału „Fabryka”. W sierpniu 1942 zorganizował oddział dywersyjny w strukturach Tajnej Organizacji Wojskowej, który po jej scaleniu z Armią Krajową wszedł w skład grupy „Andrzeja" Józefa Rybickiego (późniejszego Oddziału Dyspozycyjnego „A"), należącej do Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej[9].

15 czerwca 1944 brał udział w zamachu w którym zginął Herbert Junk, kat Pawiaka. [10]

Powstańczy oddział Kedywu pod jego dowództwem 1 sierpnia 1944 oswobodził strzeżoną przez SS w magazynach na Umschlagplatzu 50-osobową grupę Żydów z Węgier i Grecji, więźniów pobliskiego obozu na Gęsiówce. Na początku powstania został ciężko ranny w twarz i trwale utracił wzrok w prawym oku. Znalazł się następnie w Szpitalu św. Łazarza na Woli. Następnie został przetransportowany na Stare Miasto, z którego przeprowadzono go kanałami do Śródmieścia. We wrześniu przebywał w szpitalu polowym nr 7 przy ul. Marszałkowskiej[9].

Po upadku powstania został uwięziony w oflagu w Niemczech. Uwolniony przez aliantów przedostał się do Wielkiej Brytanii[11]. Jako pierwszy w historii Brytyjskiej Izby Lekarskiej nostryfikował dyplom lekarski i stał się członkiem General Medical Council. Praktykował w specjalizacji - rehabilitacja.

W latach 90. został awansowany do stopnia majora w stanie spoczynku[12].

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A19-7-10/11)[13].

Odznaczenia

Przypisy

  1. Stanisław Janusz «Stasinek» Sosabowski, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2019-07-23].
  2. Stanisław Janusz Sosabowski, geni.com [dostęp 2019-07-23] (pol.).
  3. Maria Sosabowska (z d. Tokarska), www.myheritage.pl [dostęp 2019-07-23].
  4. Maria Sosabowska (Tokarska), geni.com [dostęp 2019-07-23] (pol.).
  5. Maria Tokarska, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2019-07-23].
  6. Jacek Sosabowski, geni.com [dostęp 2019-07-23] (pol.).
  7. Jacek Sosabowski, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2019-07-23].
  8. General brygady Stanisław Franciszek Sosabowski (1892-1967), www.sosabowski.com [dostęp 2019-07-23].
  9. a b c d Powstańcze Biogramy – Stanisław Sosabowski, www.1944.pl [dostęp 2019-07-23] (ang.).
  10. Zamach na Junka. Jak zginął kat Pawiaka. Brawurowa akcja AK, Do Rzeczy (pol.).
  11. Stanisław Janusz Sosabowski "STASINEK", www.info-pc.home.pl [dostęp 2019-07-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-28].
  12. Archiwum prasowe Józefa Szczurka, jozefszczurek.pl [dostęp 2019-07-23].
  13. Lista pochowanych. Sosabowski. um.warszawa.pl. [dostęp 2018-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Stanisław Janusz Sosabowski.jpg
Stanisław Janusz Sosabowski (1917-2000) – Major of the Polish Army
Naramiennik Major.svg
Naramiennik majora Wojsk Lądowych RP.
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
POL Medal Za udział w wojnie obronnej 1939 BAR.svg
Baretka: Medal Za udział w wojnie obronnej 1939
Sosabowski grave.JPG
Autor: Cezary Piwowarski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Sosabowskiego na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach