Stanisław Jasiński (lotnik)

Stanisław Jasiński

pułkownik dyplomowany pilot
Data i miejsce urodzenia	5 kwietnia 1891 Oskrzesińce
Data i miejsce śmierci	10 sierpnia 1932 Nowy Sącz
Przebieg służby
Lata służby	1914–1932
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Formacja	K.u.k. Luftfahrtruppen, Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	1 Galicyjski Pułk Ułanów 10 Kompania Lotnicza 5 eskadra wywiadowcza Szefostwo Lotnictwa Polowego Departament IV MSWojsk. 3 Grupa Aeronautyczna
Stanowiska	dowódca eskadry szef Lotnictwa Polowego zastępca szefa departamentu dowódca grupy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Zakończenie rajdu lotniczego kobiet dookoła Polski - przed samolotem PZL.5 stoją od lewej: obs. Maria Lierówna, pilot Danuta Sikorzanka, ppłk Stanisław Jasiński, pilot Wanda Olszewska i pilot Maria Wardasówna; Kraków 1931

Stanisław Jasiński^[a] (ur. 5 kwietnia 1891 w Oskrzesińcach, zm. 10 sierpnia 1932 w Nowym Sączu) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego, teoretyk lotnictwa.

Życiorys

Stanisław Jasiński urodził się 5 kwietnia 1891 roku w Oskrzesińcach, w rodzinie Łukasza i Marii z Iwanickich. Maturę uzyskał w Kołomyi. Studiował w Akademii Górniczej w Leoben. Po wybuchu I wojny światowej, 1 sierpnia 1914 został wcielony do Armii Austro-Węgier i przydzielony do 1 pułku ułanów Rycerza von Brudemanna. W sierpniu 1915 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy Kawalerii i w stopniu chorążego został skierowany na front. W maju 1916 ukończył szkołę obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt. Od grudnia 1916 latał jako obserwator na froncie rosyjskim w 10 kompanii lotniczej. Po wykonaniu 76 lotów bojowych został przeniesiony do 46 kompanii lotniczej na front włoski, gdzie odbył 24 loty bojowe. Następnie ukończył kurs pilotażu w Campoformido i został pilotem jednomiejscowych samolotów rozpoznawczych Phönix D.I^[2]. Od czerwca 1918 w stopniu porucznika rezerwy pełnił obowiązki dowódcy 37P kompanii lotniczej (jego podkomendnym był w tym czasie inny polski lotnik por. rez. Stefan Bastyr). 7 lipca 1918 został zestrzelony na Phönixie, lecz nie odniósł obrażeń^[2].

W trakcie odzyskiwania przez Polskę niepodległości, od początku listopada 1918 był jednym z organizatorów lotnictwa polskiego w Krakowie. Został dowódcą nowo sformowanej I eskadry bojowej, przemianowanej później na 5 eskadrę wywiadowczą^[3]. Awansował w tym czasie na stopień rotmistrza. Dowodząc 5 eskadrą, od stycznia 1919 walczył w wojnie polsko-ukraińskiej, początkowo stacjonując na lotnisku Hureczko. Eskadra wykonywała loty rozpoznawcze i bombowe, w składzie III Grupy Lotniczej, od kwietnia 1919 II Grupy^[4]. Walki trwały do lipca 1919, po czym Jasiński dowodząc 5 eskadrą wziął udział w działaniach wojny polsko-bolszewickiej na Froncie Podolskim. Eskadra powróciła w skład III Grupy, a w marcu 1920 Jasiński na krótko zastąpił kpt. Bastyra w dowodzeniu III Grupą, po czym został skierowany na stanowiska sztabowe do Warszawy^[5]. Od marca do sierpnia 1920 był pomocnikiem szefa Departamentu III Żeglugi Napowietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, a następnie pełnił funkcję szefa Lotnictwa Polowego przy Naczelnym Dowództwie. W tym roku awansował na stopień majora.

Po wojnie został szefem sekcji Departamentu III Żeglugi Napowietrznej MSWojsk. Zajął się wówczas rozwojem teoretycznym lotnictwa wojskowego. W 1921 opublikował pierwszą broszurę teoretyczną Najpilniejsze postulaty polskiego lotnictwa wojskowego. Uważał m.in., że organizacja lotnictwa powinna być niezależna od armii lądowej oraz omawiał zasady operacyjnego użycia lotnictwa. Publikował też artykuły w prasie wojskowej. Wchodził w skład zespołu redakcyjnego, wychodzącego od 1928 „Przeglądu Lotniczego”.

W latach 1922–1923 był słuchaczem Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. 15 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko asystenta. 1 maja 1924 został przeniesiony w stan nieczynny na dziewięć miesięcy bez prawa do poborów^[6][7]. Z dniem 1 lutego 1925 został powołany do służby czynnej i przydzielony do Oddziału IV Sztabu Generalnego na stanowisko wojskowego komisarza lotniczego^[8]. W 1925 został przeniesiony do rezerwy. 23 maja 1928, jako oficer rezerwy powołany do służby czynnej, został przeniesiony z dyspozycji szefa Departamentu Lotnictwa MSWojsk. do 6 pułku lotniczego we Lwowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[9]. W listopadzie tego roku został przeniesiony macierzyście do kadry oficerów lotnictwa z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Departamentu Lotnictwa MSWojsk. na stanowisko inspektora wyszkolenia^[10]. 11 grudnia 1929 został przemianowany z dniem 1 marca 1929 na oficera zawodowego w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[11]. Następnie pełnił służbę na stanowisku I zastępcy szefa Departamentu Lotnictwa MSWojsk. i dowódcy 3 Grupy Aeronautycznej w Krakowie.

10 sierpnia 1932 w Nowym Sączu^[12] zginął w wypadku samochodowym. Został pochowany na Cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie (kwatera 4 A WOJ-3-7)^[13].

Awanse

• chorąży – sierpień 1915
• podporucznik
• porucznik (Oberleutnant i.d.Res.) – czerwiec 1918
• kapitan
• major – 1920
• podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 6. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
• pułkownik – 22 grudnia 1931 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[14]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, 1921)^[15][16]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[17]
• Medal Niepodległości (24 października 1931)^[18]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[19]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[19]
• Polowa Odznaka Pilota nr 8 (11 listopada 1928)^[20]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Marian Romeyko (red.) Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, Warszawa 1933.
• Czesław Krzemiński, Prekursor polskiej myśli lotniczej, „Żołnierz Polski”, nr 19/1988.
• Krzysztof A.K.A. Tarkowski Krzysztof A.K.A., Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919–1920, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991, ISBN 83-206-0985-2, OCLC 69498511 .

Linki zewnętrzne

• Najpilniejsze postulaty polskiego lotnictwa wojskowego (1921) w bibliotece Polona