Stanisław Künstler

Stanisław Künstler

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1892 Józefów
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1971 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Dywizji Piechoty 1 Pułk Artylerii Ciężkiej 3 Grupa Artylerii Armia „Prusy” Dowództwo Jednostek Wojska na Środkowym Wschodzie
Stanowiska	szef sztabu dywizji dowódca pułku artylerii dowódca grupy artylerii dowódca artylerii armii szef sztabu dowództwa jednostek wojska
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Płk Stanisław Künstler jako członek władz PZŁ wręcza nagrodę panczenistce Helenie Łukasik; kwiecień 1934

Stanisław Künstler (ur. 2 maja 1892 w Józefowie, zm. 4 stycznia 1971 w Londynie) – pułkownik doktor Wojska Polskiego. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów^[1].

Życiorys

Był synem Jana. Od sierpnia 1914 do września 1917 walczył w Legionach Polskich. Był m.in. oficerem 1 pułku artylerii. 25 maja 1915 awansował na chorążego, a 1 grudnia 1915 na podporucznika^[2]. Latem 1917, po kryzysie przysięgowym, wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii, w której ukończył szkołę oficerską.

W okresie od stycznia 1920 do września 1921 był słuchaczem I Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. W tym czasie (od kwietnia do grudnia 1920) pełnił służbę w Oddziale III Operacyjnym Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego na stanowisku szefa Sekcji „Wschód”. 6 września 1921, po ukończeniu kursu i „przyznaniu pełnych kwalifikacji do służby na stanowiskach Sztabu Generalnego”, przydzielony został na stanowisko szefa sztabu 5 Dywizji Piechoty we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach^[3]. 27 września 1923 roku został przeniesiony do Oddziału II Sztabu Generalnego w Warszawie^[4]. Zajmował w nim stanowisko kierownika Referatu Ogólnego, a od lutego 1925 – kierownika Samodzielnego Referatu Ligi Narodów^[5][6]. W październiku 1927 wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 1 pułku artylerii ciężkiej, stacjonującego w Twierdzy Modlin^[7]. 22 marca 1929 został przesunięty na stanowisko dowódcy pułku^[8]. W czerwcu 1931 został I oficerem sztabu inspektora armii we Lwowie^[9]. W marcu 1937 został oficerem do zleceń II Wiceministra Spraw Wojskowych i szefa Administracji Armii, gen. bryg. Aleksandra Litwinowicza. W sierpniu 1938 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 3 Grupy Artylerii w Grodnie^[1]. Rok później, w sierpniu 1939, objął stanowisko dowódcy artylerii Armia „Prusy”.

W okresie II RP został osadnikiem wojskowym w kolonii Wola Korybutowiecka (osada Gniłowa, gmina Wiśniowiec, powiat krzemieniecki)^[10].

W trakcie kampanii wrześniowej 27 września 1939 we wsi Wołoczuchy (Wołczuchy) k. Gródka Jagiellońskiego dostał się do niewoli sowieckiej, gdy z częścią sztabu gen. Dąb-Biernackiego kierował się na południe. Sowieci przesłuchiwali go najpierw w Winnikach, by następnie przez Tarnopol przewieźć do obozu przejściowego we Frydrychówce. Po kilku dniach pobytu w obozie przejściowych został przewieziony do obozu w Putywlu^[11]. Od 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu^[12][13]. Stamtąd 10 października 1940 został przewieziony do Moskwy^[14]. W 1941 był osadzony w moskiewskim więzieniu Butyrki^[15]. W sierpniu 1941, po zawarciu układu Sikorski-Majski oraz podpisaniu umowy wojskowej z ZSRR i ogłoszeniu „amnestii” dla obywateli polskich w ZSRR, zwolniony został z więzienia i wcielony do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, w których powierzono mu stanowisko dowódcy artylerii. W październiku 1942 został oficerem łącznikowym przy brytyjskim Dowództwie Persja-Irak. W październiku 1943 wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa sztabu Armii Polskiej na Wschodzie, a w marcu 1944 szefa sztabu Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie^[1]. Od kwietnia 1945 do lipca 1947 zajmował stanowisko dowódcy Jednostek Terytorialnych w Egipcie^[1].

Po demobilizacji pozostał na emigracji. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów^[1]. Mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 4 stycznia 1971 roku.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[16]
• Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[17]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[16]
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[16]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[16]
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
• Komandor Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[16]
• Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 24 czerwca 1929)^[18]
• Kawaler Orderu Leopolda (Belgia)^[19]
• Order Trzech Gwiazd (Łotwa)^[16]

Przypisy

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.