Stanisław Karol Łużecki
 Lubicz herb Łużeckich | |
| Data i miejsce śmierci | 18 września 1686 |
|---|---|
| Ród | Łużeccy herbu Lubicz |
| Rodzice | Wojciech |
| Małżeństwo | 1-żona: Katarzyna z Humieckich, 2-żona: Anna z Kopciów |
| Dzieci | Antoni, Jan, Stanisław, Rozalia. |
| Wojny i bitwy | bitwa pod Połonką, bitwa nad Basią, bitwa pod Kalnikiem, bitwa pod Częstochową (1665), Bitwa pod Ładyżynem |
| Administracja | |
Stanisław Karol Łużecki herbu Lubicz (zm. 1686) – rotmistrz pancerny, regimentarz, kasztelan podlaski, wojewoda podolski, senator, starosta szmeltyński, pułkownik Jego Królewskiej Mości w 1674 roku[1].
Życiorys
Urodził się w osiadłej na Podlasiu polskiej rodzinie szlacheckiej Łużeckich herbu Lubicz, która wzięła nazwisko od rodowego majątku ziemskiego Łużki w ziemi drohickiej. Był synem Wojciecha i Maryny z Oborskich.
Posiadał majątki ziemskie Rogów i Łużki oraz klucz sokołowski. Od 1659 był tenutariuszem niegrodowego starostwa szmeltyńskiego w Inflantach[2], w 1660 został mianowany podkomorzym drohickim. Poseł na sejm 1662 roku z ziemi drohickiej[3]. Z zamiłowania żołnierz, prawdopodobnie wziął udział w walkach ze Szwedami w czasie Potopu. W 1660 został rotmistrzem, otrzymał list przypowiedni na organizację chorągwi pancernej. Na czele tej formacji walczył z wojskami rosyjskimi na Polesiu i Litwie, był uczestnikiem bitwy pod Połonką, w bitwie nad rzeką Basią, 8 października 1660, dowodził kilkoma chorągwiami jazdy.
Poseł sejmiku drohickiego na sejm 1664/1665 roku i sejm nadzwyczajny 1668 roku, poseł sejmiku kamienieckiego na sejm 1667 roku[4].
W czasie rokoszu Lubomirskiego, pozostał wierny królowi Janowi Kazimierzowi, 4 września 1665 w bratobójczej bitwie pod Częstochową był dowódcą 12 chorągwi królewskich. Jego jazda zmusiła do ucieczki z pola walki pułk rokoszan, jednak w dalszej fazie bitwy został pokonany i wzięty do niewoli.
W lipcu 1667 z rozkazu hetmana Jana Sobieskiego poprowadził główną część wojsk koronnych do walki z czambułami tatarskimi. Poseł na sejm konwokacyjny 1668 roku z ziemi drohickiej[5]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na tym sejmie[6]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z ziemi drohickiej w 1669 roku[7]. Należał do bliskich współpracowników hetmana polnego Dymitra Wiśniowieckiego, dzięki protekcji hetmana otrzymał w 1670 urząd kasztelana podlaskiego. W 1671 wziął udział w wyprawie Sobieskiego na Ukrainę przeciw wojskom koalicji kozacko-tatarskiej, walczył w bitwach pod Bracławiem i Kalnikiem. 20 października 1671 przekazał współpracującemu z Rzecząpospolitą Michałowi Chanence insygnia hetmana zaporoskiego. W 1672 został mianowany regimentarzem, zdołał wtedy opanować bunty w wojsku koronnym na Ukrainie, podjął walkę z oddziałami kozackimi, tocząc bitwy w rejonie Niemirowa, Czetwertynówki i Ładyżyna. Rozbijając 13 sierpnia 1672, w starciu pod Szemrajówką kozacki pułk białocerkiewny, uwolnił Białą Cerkiew z oblężenia. We wrześniu dotarł do miejsca koncentracji głównych wojsk koronnych pod Telatynem. W wyprawie Sobieskiego na czambuły tatarskie Łużecki osobiście jednak nie uczestniczył.
W listopadzie 1673 walczył z wojskami osmańskimi w bitwie pod Chocimiem, następnie blokował załogę turecką w Kamieńcu Podolskim, dowodził wówczas oddziałem wydzielonym z wojsk wojewody bracławskiego Jana Potockiego. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa podlaskiego[1], podpisał jego pacta conventa[8]. W 1674 odbył kampanię wojenną na Ukrainie, w 1676 walczył z Turkami pod Żurawnem.
W 1683 nie wziął udziału w kampanii wiedeńskiej, pozostał na terenach Rzeczypospolitej, wpierw osłaniał miejsce koncentracji (pod Krakowem) wojsk koronnych, potem trasę przemarszu wojsk litewskich, z którymi wkroczył na Węgry.
W grudniu 1683 Jan III Sobieski mianował go wojewodą podolskim. W 1686 wziął udział w wyprawie do Mołdawii, w sierpniu odbierał w imieniu króla przysięgę wierności od bojarów mołdawskich, zginął 18 września 1686 w starciu z Tatarami.
Rodzina
Stanisław Łużecki był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną Katarzyną z Humieckich miał czworo dzieci:
- Antoni Abdon – pokojowy królewski, starosta bielski.
- Jan – generał-major piechoty królewskiej, starosta kolewicki.
- Stanisław
- Rozalia – żona wojewody smoleńskiego Krzysztofa Jesmana[9].
Drugą żoną Łużeckiego była Anna z Kopciów, nie miał z nią potomstwa.
Przypisy
- ↑ a b Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]
- ↑ Adam Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1902, tom-XVI, s. 162.
- ↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Sejmy lat 1661-1662. Przegrana batalia o reformę ustroju Rzeczypospolitej, Wrocław 1977, s. 256.
- ↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 356.
- ↑ Diariusz sejmu konwokacyjnego 1668 roku. Opracował Kazimierz Przyboś, Kraków 2009, s. 75.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 500.
- ↑ Svffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Zgodnie na Naiaśnieyßego Michała Korybvtha, Obranego Krola Polskiego [....] Dnia dziewiętnastego Czerwca, Roku 1669, [b.n.s].
- ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey Między Warszawą a Wolą, przez opisane Artykuły do samego tylko Aktu Elekcyey należące, uchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego Tysiąc Szesc Set Siedmdziesiat Czwartego, dnia Dwudziestego Miesiaca Kwietnia., s. 28.
- ↑ Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej tom X, s. 65-66.
Bibliografia
- Wiesław Majewski, Łużecki Stanisław Karol (zm. 1686) [w] Polski Słownik Biograficzny, tom-XVIII, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk Wrocław 1973, s. 591-592.
Media użyte na tej stronie
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Lubicz