Stanisław Kiryluk

Stanisław Kiryluk
Data i miejsce urodzenia

18 stycznia 1911
Ostrówek

Data śmierci

6 października 1997

Zawód, zajęcie

działacz komunistyczny i partyjny, wojskowy, dyplomata

Stanowisko

I sekretarz Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PPR (1944–1945), p.o. I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PPR w Toruniu/Bydgoszczy (1945)

Partia

KPP, PPR, PZPR

Stanisław Kiryluk (ur. 18 stycznia 1911 w Ostrówku, zm. 6 października 1997[1]) – polski działacz komunistyczny i partyjny, wojskowy w stopniu pułkownika i dyplomata. I sekretarz Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PPR (1944–1945) i p.o. I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PPR w Bydgoszczy, w latach 1946–1947 prezes Ligi Morskiej, ambasador Polski w Chinach (1952–1959), Korei Północnej (1952–1954) i Iranie (1964–1969).

Życiorys

Syn działacza komunistycznego z powiatu radzyńskiego Emila oraz Antoniny. Komunistami zostali także jego siostra i dwóch braci, w tym Aleksander, major MO. Od 1924 działał w grupie pionierskiej, od 1926 w Komunistycznym Związku Młodzieży Polski, zaś od 1932 do 1938 w Komunistycznej Partii Polski[2]. W ramach KZMP był m.in. członkiem komitetu w Radzyniu Podlaskim, Komitetu Okręgowego w Siedlcach i Komitetu Okręgowego na Muranowie, kierował także komitetem KPP w Radzyniu Podlaskim[3]. W 1936 zgłosił się jako ochotnik do walki w Brygadach Międzynarodowych w wojnie domowej w Hiszpanii, jednak został zawrócony na granicy[4]. Przed wybuchem wojny skazany na 4 lata więzienia za działalność komunistyczną[5].

We wrześniu 1939 opowiedział się po stronie Sowietów i następnie w 1940 przeniósł się do Lwowa. Został skierowany do szkoły oficerów sztabowych Armii Czerwonej w Leningradzie, którą ukończył 14 marca 1943, kolejnego dnia zrzucony do pracy dywersyjno-wywiadowczej w okolicy Białej Podlaskiej. Od 1943 do 1944 służył w Gwardii Ludowej i Armii Ludowej na Lubelszczyźnie (m.in. powiat radzyński i Lasy Parczewskie). Od kwietnia do lipca 1944 pod pseudonimem „Michał” był oficerem ds. specjalnych poruczeń w 1 Batalionie AL im. Jana Hołoda, dowodzonym przez Zbigniewa Stępkę ps. „Mara”, jednocześnie oficer łącznikowy przy ddziale mjr. Josifa Magometa ps. „Mag”[2][6].

Od 1942 członek Polskiej Partii Robotniczej, od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od lipca 1944 zaangażowany w działalność partyjną, w tymże roku objął funkcję pełnomocnika Rządu RP ds. reformy rolnej w województwie warszawskim. Od 25 października 1944 do 6 lutego 1945 był I sekretarzem Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PPR (z siedzibą najpierw w Mińsku Mazowieckim, następnie w Warszawie), na początku lutego 1945 objął tymczasowo analogiczne stanowisko w Komitecie Wojewódzkim (najpierw z siedzibą w Toruniu, a od marca w Bydgoszczy). Z tej funkcji odszedł w czerwcu 1945 wskutek konfliktu z pełnomocnikiem rządu przy dowództwie 2 Frontu Białoruskiego Antonim Alsterem, który został jego następcą[7][8].

Pod koniec 1945 powrócił do służby wojskowej[5]. W 1946 wybrany sekretarzem generalnym Ligi Morskiej, zajmował stanowisko do 1947. Od 1948 do 1952 starszy referent (w stopniu pułkownika) w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1950 do 1952 prezes urzędujący Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Pomiędzy 1952 a 1959 był ambasadorem RP w Chińskiej Republice Ludowej, ponadto do 1954 akredytowanym w Korei Północnej. W latach 1959–1963 pierwszy zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, następnie od 1963/4 do 1969 ambasador w Iranie[2][9].

Życie prywatne

Autor prac wspomnieniowych. Od 1948 był żonaty z Izoldą Kowalską-Kiryluk, również działaczką PPR i PZPR. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A32-tuje-5)[1].

Nagrobek na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Przypisy

  1. ↑ a b Informacje o pochówku. timenote.info. [dostęp 2022-03-01]. (ang.).
  2. ↑ a b c Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-02-02].
  3. ↑ Magier 184–185 ↓.
  4. ↑ Magier 187 ↓.
  5. ↑ a b Kiryluk Stanislaw, Polish Ambassador to China and North Korea. europeana.eu. [dostęp 2022-03-01]. (ang.).
  6. ↑ Magier 194–195 ↓.
  7. ↑ Mirosław Szumiło. I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944–1948) — portret zbiorowy. „Dzieje Najnowsze”. 4 (XLV)/2013. s. 50–51, 56. ISSN 0419–8824. 
  8. ↑ Krzysztof Błażejewski: Czwórka z plusem dla I sekretarza. expressbydgoski.pl, 18 maja 2006. [dostęp 2022-02-03].
  9. ↑ Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-02-03].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Stanisław Kiryluk grób.jpg
Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY 4.0
Nagrobek na cmentarzu Wojskowym na Powązkach