Stanisław Krauss (wojskowy)

Stanisław Krauss

major
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1897 Kałusz
Data śmierci	?
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	3 Pułku Piechoty 22 Pułk Piechoty 29 Pułk Piechoty 14 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Krauss (ur. 8 lipca 1897 w Kałuszu, zm. ?) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, niemiecki szpieg.

Życiorys

Urodził się 8 lipca 1897 w Kałuszu, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii^[1], w rodzinie Kazimierza^[2].

16 sierpnia 1914, jako uczeń VII klasy szkoły realnej, razem z innymi ochotnikami ze Lwowa i powiatu lwowskiego, wstąpił do Legionów Polskich^[2]. Służył jako sierżant w 10. kompanii III batalionu 3 Pułku Piechoty^[2]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego^[2]. Po bitwie pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) służył w II Korpusie Polskim w Rosji^[2].

15 listopada 1918 jako chorąży byłego II Korpusu Polski i byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego został przyjęty do Wojska Polskiego, mianowany podporucznikiem^[3] i przydzielony do Okręgowego Pułku Piechoty w Siedlcach, późniejszego 22 Pułku Piechoty^[4]. Później został przeniesiony do Batalionu Zapasowego 22 pp^[4], a 7 sierpnia 1919 zatwierdzony na stanowisku dowódcy 2. kompanii^[2]. 27 listopada 1919 został przeniesiony z Obozu Ćwiczeń nr I w Przemyślu do 22 pp z równoczesnym odkomenderowaniem do Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych^[5].

1 czerwca 1921 pełnił służbę w 29 Pułku Piechoty w Kaliszu^[6][7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1752. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[8]. Z dniem 1 listopada 1924 został przydzielony z macierzystego pułku do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu normalnego 1924/26^[9][10]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie^[11][12]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 84. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[13]. Z dniem 15 września 1930 został przeniesiony do 14 Pułku Piechoty we Włocławku na stanowisko dowódcy batalionu^[14]. 15 kwietnia 1931 wykazany w 71 Pułku Piechoty w Zambrowie^[15].

Od początku 1928 do czerwca 1930 we Lwowie przywłaszczył sobie od różnych oficerów i instytucji wojskowych około 35 tys. złotych. W połowie października 1930 nie powrócił z miesięcznego urlopu i zdezerterował. W trakcie prowadzonego postępowania ustalono, że major Krauss trafił do Belgii, ale przebywał również w Paryżu. W czasie przeszukania jego mieszkania ujawniono kopie tajnych dokumentów. W listopadzie 1930 było już pewnym, że major Krauss prowadził działalność szpiegowską na rzecz Niemiec. W następnym miesiącu zwrócono się do władz belgijskich i francuskich o ekstradycję majora Kraussa, lecz wniosek ten nie został pozytywnie załatwiony. Wiosną 1934 wywiad francuski zatrzymał majora Kraussa, występującego jako Georg Tworyt vel Sybert, w związku z podejrzeniem o kierowanie niemiecką siatką szpiegowską. 5 sierpnia 1934, po trzymiesięcznym procesie, francuski sąd skazał majora Kraussa na karę pięciu lat bezwarunkowego więzienia. Dodatkowo został on ukarany grzywną w wysokości 500 franków^[16].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7397 (17 maja 1922)^{[17][18][19][20][21]}
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[22][23][24]
• Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)^[25]
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja)^[22][23]

27 września 1932 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia^[26].

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
• Lucjan Bełdowski: Zarys historji wojennej 29-go pułku strzelców kaniowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Czesław Czajkowski: Zarys historji wojennej 3-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Eugeniusz Quirini: 3 Pułk Piechoty Legionów. W dwudziestą rocznicę 1914 – 30 IX – 1934. Jarosław: Zarząd Główny „Koła Trzeciaków” w Warszawie, 1934.
• Remigiusz Kasprzycki. Niespełnione marzenia naiwnych. Losy dezerterów z Wojska Polskiego w Niemczech w latach 1921−1939. „Niepodległość i Pamięć”. 1 (65), 2019. Warszawa: Muzeum Niepodległości. ISSN 1427-1443.