Stanisław Krzaczyński
.jpg) mjr Stanisław Krzaczyński (1919) | |
 podpułkownik żandarmerii | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | do 1920 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | szef Żandarmerii Polowej |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Krzaczyński ps. „Wolski”[1] (ur. 15 kwietnia 1886 w Kamienicy Polskiej, zm. 2 września 1920 pod Modlinem) – podpułkownik żandarmerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Stanisław Krzaczyński urodził się 15 kwietnia 1886 w Kamienicy Polskiej, w ówczesnej guberni piotrkowskiej Królestwa Polskiego[2]. Przed I wojną światową był członkiem oddziału konnego „Sokoła”. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Był oficerem 2 pułku piechoty. Dowodził 15 kompanią oraz IV batalionem w zastępstwie Bolesława Roji. Uczestniczył w kampanii karpackiej i wszystkich walkach 2 pułku piechoty do lutego 1915. Awansował kolejno na: podporucznika (29 września 1914), porucznika (5 listopada 1914) i kapitana (15 maja 1915). 16 lutego 1915 został ciężko ranny prowadząc półbatalion Legionistów i kompanię Bośniaków do szturmu na Sołotwinę. Leczenie z odniesionych ran i rekonwalescencja trwała dziesięć miesięcy[3]. 6 listopada 1916 pozostawał w stanie żywionych Personalnej Stacji Zbornej Legionów Polskich we Lwowie, jako niezdolny do służby na tyłach[4]. W grudniu 1916 zastąpił porucznika Stefana Żerańskiego na stanowisku oficera (komendanta[5]) placu w Krakowie. Głośno zaprotestował przeciw notatce austriackiej komendy twierdzy, wydrukowanej w „Deutsche Krakauer Zeitung”, która w swojej treści „ubliżała czci Legionów Polskich”[5]. W związku z tym został aresztowany na dwa tygodnie[5]. Nie mogąc ugiąć postawy Krzaczyńskiego władze twierdzy uzyskały u zwierzchnictwa usunięcie go z Krakowa[5]. Został gorąco pożegnany przez ludność Krakowa[5]. 2 maja 1917 został przeniesiony z 2 pułku piechoty do Sądu Polowego Komendy Legionów Polskich w Warszawie na stanowisko komendanta formującego się przy tym sądzie więzienia wojskowego. 11 czerwca 1917 został mianowany referentem w Oddziale „Polska Siła Zbrojna” Generalnego Gubernatorstwa w Warszawie. Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 został 15 sierpnia 1917 zwolniony z Legionów Polskich bez prawa noszenia munduru[6][5]. Był internowani w Beniaminowie[5].
2 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany majorem w piechocie[7]. W marcu 1919 był komendantem placu w Warszawie[5]. Od 15 czerwca 1919 do 25 kwietnia 1920 był szefem Szefostwa Żandarmerii Polowej w Naczelnym Dowództwie. 2 września 1920 o godz. 14.30, w czasie podróży inspekcyjnej, utonął w wezbranych nurtach Wisły pod Modlinem[8]. 9 września 1920 w kościele garnizonowym przy ulicy Długiej w Warszawie odbyło się nabożeństwo żałobne, w którym uczestniczył ojciec, brat i siostra zmarłego[9].
30 września 1920 został pośmiertnie zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika, w żandarmerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[10]. Stanisław Krzaczyński był także prezesem Komisji Rewizyjnej Polskiego Związku Giełdowego[11]
W czwartek 26 maja 1932 w Warszawie redakcja „Nowin Codziennych” opublikowała artykuł zatytułowany Galeria „żywych trupów”. Jak „umarł” i „zmartwychwstał” płk Krzaczyński. We wspomnianym artykule przypomniano, że pułkownik Krzaczyński był osobą bardzo popularną w środowisku warszawskim, odegrał aktywną rolę w zamachu Sapiehy i Januszajtisa, wpadł do Wisły, gdy płynął łodzią motorową, a jego zwłok nie wydobyto. Następnie redakcja poinformowała, że „znajduje się w posiadaniu materiałów i niezbitych dowodów”, że pułkownik Krzaczyński żyje, mieszka w Szwajcarii i utrzymuje „kontakt korespondencyjny z kilku wtajemniczonymi osobami w Warszawie”[12].
Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Niepodległości za pracę w dziele odzyskania niepodległości[13][14].
Przypisy
- ↑ M. J. Olexińska, Polskie pseudonimy wojskowe 1908-1918, „Panteon Polski” nr 43, kwiecień 1928, s. 8.
- ↑ „Kurier Warszawski” nr 249 z 8 września 1920, wydanie poranne, s. 9.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 3. „Głos Stolicy” nr 9 z 7 grudnia 1916, s. 3. Władysław Matkowski, Na polach Mołotkowa, „Panteon Polski” nr 72, wrzesień-październik 1930, s. 5.
- ↑ CAW sygn. akt I.120.1.3 s. 520.
- ↑ a b c d e f g h Na odpowiedzialnym stanowisku. „Nowości Illustrowane”. Nr 11, s. 6, 15 marca 1919.
- ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295, s. 396, 537 [1].
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 10 z 11 grudnia 1918, poz. 217.
- ↑ „Kurier Warszawski” nr 244 z 3 września 1920, wydanie poranne, s. 4. Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa 2003, ISBN 83-912638-5-1, s. 63.
- ↑ Nekrolog zamieszczony przez ojca, siostrę i brata płk. Krzaczyńskiego, „Kurier Warszawski” nr 249 z 8 września 1920, wydanie poranne, s. 9.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 39 z 13 października 1920, poz. 916.
- ↑ Nekrolog zamieszczony przez Zarząd Polskiego Związku Giełdowego, „Kurier Warszawski” nr 249 z 8 września 1920, wydanie poranne, s. 9.
- ↑ Galeria „żywych trupów”. Jak „umarł” i „zmartwychwstał” płk Krzaczyński. „Nowiny Codzienne”. Nr 26, s. 2, 26 maja 1932.
- ↑ M.P. z 1931 r. poz. 179.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
mjr Stanisław Krzaczyński (1919)