Stanisław Kwaśniewicz

Stanisław Kwaśniewicz (ur. 18 kwietnia 1930 w Krakowie, zm. 23 lipca 2006 w Katowicach) – polski architekt, działający głównie na Śląsku. Wybitny przedstawiciel późnego modernizmu. Jago realizacje wywarły istotny wpływ na kształt architektoniczny współczesnych Katowic.

Stanisław Kwaśniewicz

Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1930 Kraków
Data i miejsce śmierci	23 lipca 2006 Katowice
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	modernizm

Życiorys

Pochodził z rodziny inteligenckiej. Był synem Mieczysława i Ireny z Grabskich. Do 1939 roku mieszkał na Śląsku (Brzeziny Śląskie, Janów), gdzie ojciec pracował w górnictwie węglowym. Okupację spędził w Krakowie, gdzie ukończył szkołę podstawową oraz dwie klasy gimnazjum w tajnym nauczaniu. W 1945 roku wrócił do Katowic. W latach 1945-1948 uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika, gdzie zdał maturę. W latach 1948-1954 studiował architekturę na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W 1972 ukończył studium podyplomowe urbanistyki na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1979 roku otrzymał status architekta twórcy. Był rzeczoznawcą SARP. Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach^[1][2].

Kariera zawodowa

W 1954 rozpoczął pracę zawodową w „Miastoprojekcie” Katowice, gdzie pracował do 1991 roku. Początkowo był asystentem architekta Piotra Śramkiewicza, następnie pracował w Wielobranżowej Pracowni Projektowej Miastoprojektu Katowice, powołanej w celu przebudowy śródmieścia Katowic^[3].

Od 1964 roku uczestniczył w pracach Archidiecezjalnej Komisji Architektury i Sztuki Sakralnej w Katowicach.

Od 1965 roku podjął indywidualną działalność twórczą. Pracował w Pracowni Sztuk Plastycznych (1965-1991) oraz w Autorskim Atelier Realizacyjnym ARAR (1989-1998).

W 1999 roku przeszedł na emeryturę, kontynuując indywidualną działalność twórczą^[1][4].

Realizacje architektoniczne

• zespół mieszkalno-usługowy w centrum Gołonoga, Dąbrowa Górnicza (1955)
• kino Kosmos, Katowice Koszutka, współautor Jurand Jarecki, Marian Skałkowski (1959-65)
• zespół szkół pawilonowych, ul. Grażyńskiego, Katowice Koszutka (1960-62)
• dom meblowy „Domus” ul. Mickiewicza, Katowice, współautor Marian Skałkowski (1961-64)
• budynek Biura Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”, ul. Korfantego 2, Katowice (1962-1965)
• pawilon wystawowy Biura Wystaw Artystycznych(BWA), Katowice (1966-1972)
• punktowiec mieszkalny „Ślizgowiec”, ul. Korfantego 8, Katowice, współautor Tadeusz Krzysztofiak (1966-1968)
• zespół mieszkaniowy „Kopalniana” ul. Uniwersytecka, Katowice (1964-66)
• zespół 6 budynków mieszkalnych „Niebieski bloki” Katowice Koszutka (proj. 1958-59, realizacja 1963)
• koncepcja urbanistyczna tzw. "Bloku D" Os. J. Marchlewskiego (żłobek, ośrodek zdrowia, pawilon handlowy), ul. Ordona, Katowice Koszutka, współautorzy Marian Skałkowski, Tadeusz Sadowski (1970)
• osiedle Paderewskiego w Katowicach, współautorzy Jurand Jarecki, Ryszard Ćwikliński (1970-80)
• wielofunkcyjny ośrodek usługowy, Os. Paderewskiego, Katowice (1972)
• Dzielnicowy Ośrodek Dziecięco-Młodzieżowy, Os. Paderewskiego, Katowice (1972)
• zespół budynków usługowo-mieszkalnych ul. Poniatowskiego i Mikołowska, Katowice, współautor Jurand Jarecki (1959-63)
• osiedle „Gołonóg” Dąbrowa Górnicza, współautorzy: Wiesław Baryń, Wacław Lipiński, Maria Glanc-Knosała, Jan Maas, Kazimierz Sołtykowski, Ryszard Ćwikliński, Mieczysław Rek, Wojciech Podleski, Zygmunt Fagas
• osiedle C3 Zagórze-Południe, Sosnowiec (1976)
• centrum handlowo-usługowe, Jastrzębie-Zdrój
• siedziba Śląskiego Instytutu Naukowego, ul. Graniczna, Katowice (1970-1977)
• zespół bloków mieszkalnych, ul. Krasińskiego-Floriana, Katowice
• Biblioteka Śląska, współautorzy Jurand Jarecki, Marek Gierlotka (1991-1997)
• Wystrój sklepu „Supersam” Katowice, współpraca Marian Skałkowski (1961-64)
• Wystrój sklepu „Delikatesy” Katowice, współpraca Marian Skałkowski (1962)
• Plan zagospodarowania przestrzennego dzielnicy Koszutka w Katowicach (współautorzy Marian Skałkowski, Mieczysław Król)
• Niezrealizowany projekt Dzielnicy Uniwersyteckiej Katowice Ligota
• Niezrealizowany projekt centrum miasta Jastrzębie-Zdrój, współpraca Marin Skałkowski, Zygmunt Winnicki
• Niezrealizowany projekt Śląskiej Biblioteki Akademickiej Katowice (współpraca Marian Skałkowski, Jurand Jarecki)^[4][1][5]

Od 1964 roku wykonywał szereg projektów architektury sakralnej. Zaprojektował 16 kościołów i kaplic, kilka dzwonnic oraz cały szereg aranżacji wnętrz kościelnych m.in. Bazyliki w Piekarach Śląskich, Kaplicy w Kurii Diecezjalnej w Katowicach, kościołów w Wiśle, Ustroniu-Centrum, Skoczowie, Pawłowicach Śląskich, Orzegowie i innych.

Był autorem realizacji oprawy przestrzennej i plastycznej spotkania z papieżem Janem Pawłem II na lotnisku Muchowiec w Katowicach w 1983 roku^[2].

• kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Drogomyślu (1965- 69) uznany za pierwszą na Górnym Śląsku realizację postulatów Soboru Watykańskiego w budownictwie sakralnym^[6]
• kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, Wrzosowa, współautor Marian Ficenes (1972-78)
• kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, Lubojna (1973-77)
• kościół Bożego Narodzenia, Ruda Śląska Halemba II (1976-81)
• kościół ewangelicki Świętej Trójcy, Bażanowice, współautor Karol Gaś (1978-81)
• kościół Wniebowzięcia NMP, ul. Graniczna 26, Katowice, współautor Mieczysław Molicki (1980-83)
• kościół Nawiedzenia NMP Sosnowiec (1981-88)
• kościół Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej, Zaborze (1981-86)
• kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, Mysłowice-Kosztowy (1982-1992)
• kościół św. Jana Nepomucena, Krostoszowice, współautor Henryk Hawel (1983)
• kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Boskiej Częstochowskiej, Pszczyna (1984-1989)
• kościół Chrystusa Króla, Świerklaniec (1989-1994)
• kościół Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana, Sosnowiec (1992-2004)
• kościół św. Jacka, Częstochowa (1995-2000)^[7]

Konkursy

projekt osiedla „Paderewskiego” w Katowicach, współautorzy Jurand Jarecki, Ryszard Ćwikliński – I nagroda (1965)

projekt Muzeum Sztuki w Łodzi, współautorzy Albin Cieszyński i Marian Skałkowski – wyróżnienie

projekt dzielnicy mieszkaniowej im. Marii Curie-Skłodowskiej w Zabrzu, współautorzy: Albin Cieszyński, Henryk Trzcionkowski – wyróżnienie równorzędne (1969)

projekt nowego gmachu Biblioteki Śląskiej w Katowicach, współautorzy Jurand Jarecki, Marek Gierlotka (1989)^[4]

Stowarzyszenia

SARP oddział Katowice

Śląska Okręgowa Izba Architektów RP

Odznaczenia

Srebrna Odznaka SARP (1972)

Medal SARP „Za osiągnięcia w dziedzinie architektury” (1976)

Order Papieski Pro Ecclesiae Pontifice (1984)

Galeria

• 

  Budynek Biura Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”, Katowice (2007)

• 

  Kino Kosmos, Katowice Koszutka (1967)

• 

  Szkoła Katowice Koszutka (1964)

• 

  Zespół mieszkaniowy „Kopalniana”, ul. Uniwersytecka, Katowice (2016)

• 

  Pawilon BWA i Ślizgowiec, Katowice (2017)

• 

  Śląski Instytut Naukowy, Katowice (2018)

• 

  Niebieskie Bloki, Katowice Koszutka (2016)

• 

  Osiedle Paderewskiego,Katowice (2011)

• 

  (c) PetrusSilesius, CC-BY-SA-3.0

  Biblioteka Śląska, Katowice (2006)

• 

  Kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, Wrzosowa (2015)

• 

  Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Katowice (2007)

• 

  Kościół Matki Bożej Częstochowskiej, Drogomyśl (2011)

• 

  Kościół ewangelicki Świętej Trójcy (2011)

• 

  Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Boskiej Częstochowskiej, Pszczyna (2015)

Bibliografia

• Julia Sowińska: Forma i sacrum : współczesne kościoły Górnego Śląska. Warszawa, 2006.
• Aneta Borowik: Nowe Katowice : forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945-1980). Warszawa, 2019

Przypisy