Stanisław Latwis

Stanisław Latwis

porucznik pilot
Data i miejsce urodzenia	19 czerwca 1906 Stanisławów
Data i miejsce śmierci	29 maja 1935 Dęblin
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	111 eskadra myśliwska, 113 eskadra myśliwska
Stanowiska	dowódca klucza
Odznaczenia

Tablica nagrobna na Powązkach

Marsz Lotników, zapis nutowy

Stanisław Latwis (ur. 19 czerwca 1906 w Stanisławowie, zm. 29 maja 1935 w Dęblinie^[1]) – porucznik pilot Wojska Polskiego, instruktor lotniczy, autor muzyki do Marsza Lotników.

Życiorys

Urodził się jako syn Jana i Marii Latwisów^[2].Miał dwie siostry: Halinę^[3] i Janinę, doktor nauk farmaceutycznych, pracownicę Akademii Medycznej w Gdańsku^[4]. Naukę w szkole średniej rozpoczął w Witebsku, a maturę zdał w 1924 r. w Wilnie i wstąpił na Uniwersytet Stefana Batorego^[5]. Po ukończeniu drugiego roku studiów wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej^[6]. W 1927 r. został słuchaczem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie, równolegle studiował inżynierię wojskową na Politechnice Warszawskiej^[7]. 15 sierpnia 1929, po ukończeniu drugiego roku nauki, został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1929 w korpusie oficerów inżynierii i saperów, i wcielony do kadry oficerów saperów^[8]. 17 września 1930, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Inżynierii (VI promocja) otrzymał 34. lokatę wśród podporuczników VI promocji i został wcielony do Batalionu Silnikowego w Modlinie^[9]. W tym samym roku został przeniesiony z korpusu oficerów inżynierii i saperów do korpusu oficerów aeronautycznych, i przydzielony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa^[10]. Minister spraw wojskowych nadał mu tytuł i odznakę obserwatora nr 794^[11]. 22 grudnia 1931 został mianowany na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 i 48. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[12]. W marcu 1932 został przeniesiony do 1 pułku lotniczego w Warszawie^[13]. Od 18 kwietnia do 31 sierpnia 1932 był przydzielony na kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa^[14].

W 1929 r. został członkiem Aeroklubu Akademickiego, gdzie uzyskał w 1931 r. licencję sportową pilota samolotowego^[15]. Ubiegał się o przyjęcie do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, jednak ze względu na stan zdrowia jego kandydatura została odrzucona^[5].

W 1930 wyjechał do Francji, gdzie pracował w przemyśle lotniczym^[5]. Po uzyskaniu zgody szefa Departamentu Aeronautyki Ministerstwa spraw Wojskowych zdał eksternistycznie egzaminy do Szkoły Podchorążych Lotnictwa^[16].

W 1932 rozkazem nr 219/32, został przeniesiony do 113 eskadry myśliwskiej nocnej i otrzymał Odznakę Pilota. W latach 1932–1933 odbył w Grudziądzu kurs pilotów myśliwskich^[5]. Był dowódcą klucza myśliwskiego.

We wrześniu 1933 r., na samolocie PZL.5 z nawigatorem Eugeniuszem Przysieckim wziął udział w V Krajowym Lotniczym Konkursie Turystycznym gdzie zajął 6. miejsce w klasyfikacji ogólnej^[5]. Na 19 załóg startujących na tych zawodach uzyskał największą liczbę punktów: w konkurencji lądowania w koło (I miejsce) oraz w punktacji ogólnej, wśród 5-ciu pilotów startujących na samolotach PZL-5^[17]. W 1934 r. był członkiem zespołu przygotowującego się w Grudziądzu do startu w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych (nazywanych w Polsce Challenge)^[18]. Odpowiadał za techniczną obsługę odcinka afrykańskiego^[5] i był pilotem rezerwowym.

W marcu 1935 roku został oddelegowany ze 113 Eskadry do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa (CWOL) w Dęblinie na miesięczny kurs instruktorski i pracował tam jako pilot-instruktor grupy oficerów-obserwatorów^[18]. 29 maja 1935 r. wykonywał lot szkolny z ppor. obs. Wilhelmem Hofmoklą-Ostrowskim. Ich samolot, Potez XVA2 nr 40.87 (oznaczenie boczne 9), wpadł w korkociąg na wysokości 200 m. Pilotowi nie udało się wyprowadzić maszyny z korkociągu, rozbiła się i obaj lotnicy zginęli na miejscu^[19]. Zostali pochowani na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach (kwatera C18-1a-1)^[20].

Marsz Lotników

W 1933 r., na motywie Marszu Kosynierów z Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 r., skomponował melodię Marsza Lotników, do którego słowa napisała Aleksandra Zasuszanka-Dobrowolska^[5]. Utwór ten początkowo był marszem 111 eskadry myśliwskiej, jednak szybko zdobył dużą popularność. 22 lipca 1934 r. został nadany poprzez Polskie Radio^[7], płyta z wykonaniem przez kwartet Chór Juranda z towarzyszeniem orkiestry Syrena-Rekord została wydana przez wytwórnię „Syrena-Electro”^[19]. Słowa i zapis nutowy został wydrukowany w Skrzydlatej Polsce w lipcu 1934 roku^[21]. Zwycięstwo Jerzego Bajana w Challange 1934 przyczyniło się do jego popularyzacji. 15 października 1937 r., w dziesięciolecie istnienia Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie, Dowództwo Lotnictwa Rzeczypospolitej Polskiej uznało ten utwór za oficjalny marsz polskiego lotnictwa^[7]. Dziś Marsz Lotników wykonywany jest na wszystkich uroczystościach lotniczych z powagą hymnu narodowego.

Podczas powstania warszawskiego Bronisław Robert Lewandowski ps. Zbyszek żołnierz Armii Krajowej zgrupowania „Żywiciel” napisał słowa do piosenki pt. „Marsz Żoliborza”, muzykę zaczerpnięto z „Marszu Lotników” Stanisława Latwisa ^[22].

Upamiętnienie

• Janusz Meissner upamiętnił postać Stanisława Latwisa w swojej książce Pilot gwiaździstego znaku,
• w Poznaniu, w dzielnicy Jeżyce, jedna z ulic jest nazwana imieniem Stanisława Latwisa,
• w 2012 r. w Dowództwie Sił Powietrznych odsłonięto tablicę pamiątkową, poświęconą autorom „Marsza Lotników” Aleksandrze Zasuszance-Dobrowolskiej i por. pil. Stanisławowi Latwisowi. Również głównej sali konferencyjnej w DSP nadano imię twórców Marsza Lotników^[23].

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].