Stanisław Likiernik

Stanisław Likiernik

Staszek, Stach

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1923 Garwolin
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 2018 Wersal
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	Kedyw, zgrupowanie „Radosław”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Miejsce na Żoliborzu, w którym Stanisław Likiernik wraz z innymi żołnierzami Kedywu 15 czerwca 1944 zlikwidował gestapowców, oraz pomnik upamiętniający tę akcję^[1]

Grób Stanisława Likiernika na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Stanisław Bolesław Likiernik ps. „Staszek”, „Stach” (ur. 25 czerwca 1923 w Garwolinie, zm. 17 kwietnia 2018^[2] w Wersalu^[3]) – podpułkownik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, politolog pochodzenia żydowskiego. Posiadał podwójne obywatelstwo: polskie i francuskie.

Losy okupacyjne

Syn Tadeusza i Stanisławy Likierników. W 1939 miał 16 lat, początkowo nie próbował dostać się do konspiracji. Jego ojciec Tadeusz Likiernik został pojmany przez Niemców jako oficer wywiadu i wywieziony do obozu jenieckiego. Nad Stanisławem całą okupację ciążyło zagrożenie związane z żydowskim pochodzeniem^[4]. W 1940 brał udział w tajnych kompletach. W tym samym roku przez swojego przyjaciela nawiązał kontakt z podziemiem. Jego przyjęcie opóźnił starszy rangą znajomy, którego zdaniem Stanisław nie ukłonił się na ulicy, więc postulował, aby nie przyjmować go w szeregi AK^[5]. Od początku 1943 walczył w szeregach Kolegium A Kedywu; brał udział w likwidacjach jako obstawa (m.in. w akcji Panienka w marcu 1944^[6]). Uczestniczył w wielu akcjach sabotażowo-dywersyjnych.

Powstanie warszawskie

W powstaniu warszawskim walczył w szeregach Zgrupowania „Radosław”, był wielokrotnie ranny. Przebywał m.in. w szpitalu przy ul. Kilińskiego 13 sierpnia, „Czarnej Niedzieli”, co opisywał w swoich publikacjach. Był uczestnikiem przejścia przez Ogród Saski tzw. górą (Stare Miasto - Śródmieście). Szlak bojowy Stanisława Likiernika to: Wola, Stare Miasto i Czerniaków. Wspomnienia dotyczące okupacji i powstania warszawskiego opisał w książce Diabelne szczęście czy palec Boży?^[7]. Jego wspomnienia zawiera także opublikowana w czerwcu 2014 książka Emila Marata i Michała Wójcika pt. Made in Poland. Opowiada jeden z ostatnich żołnierzy Kedywu Stanisław Likiernik^[8].

Losy powojenne

W 1946 wyjechał do Francji, by uniknąć aresztowania przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa. Ukończył studia w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu^[9]. Zajmował stanowiska dyrektorskie w firmie Philips. Obywatelstwo francuskie uzyskał w 1957^[9]. Wielokrotnie później odwiedzał Polskę, m.in. przy okazji odsłonięcia w sierpniu 2012 tablicy pamiątkowej na cześć Kolegium A Kedywu na warszawskim Żoliborzu^[10], a także w 2014 przy okazji przejęcia tradycji Oddziału Dyspozycyjnego „A” Kedywu przez Oddział Specjalny ŻW w Warszawie^[11].

Zmarł 17 kwietnia 2018 w podparyskim Wersalu. Został pochowany 21 maja 2018 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[3] (kwatera 18D kolumbarium lewe B-8-5)^[12].

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari^[13] nr 13605
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2007^[14]
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP – 2011^[15]
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP – 2000^[16]
• Krzyż Walecznych
• Medal Honorowy za zasługi dla Żandarmerii Wojskowej – 2014^[17]

Upamiętnienie w literaturze

Stanisław Likiernik był jednym z pierwowzorów (obok Krzysztofa Sobieszczańskiego) postaci Stanisława Skiernika „Kolumba” w powieści Kolumbowie. Rocznik 20 (1957) Romana Bratnego, na podstawie której powstał serial Kolumbowie (1970) w reżyserii Janusza Morgensterna.

Przypisy

Bibliografia

• Nota biograficzna w książce: S. Likiernik, Diabelne szczęście czy palec Boży? Wydawnictwo Norbertinum, Lublin 2004. ISBN 83-7722-190-1
• Emil Marat, Michał Wójcik: Made in Poland. Opowiada jeden z ostatnich żołnierzy Kedywu Stanisław Likiernik. Warszawa: Wielka Litera, 2014. ISBN 978-83-64142-53-6.
• Kolumb rocznik 23. Ze Stanisławem Likiernikiem rozmawia Ewa Winnicka, "Magazyn Reporterów Duży Format" nr 30/1088 24 VII 2014, s. 24-26.