Stanisław Lubomirski (wojewoda kijowski)

Stanisław Lubomirski
Ilustracja
Herb
Szreniawa bez krzyża
Rodzina

Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża

Data urodzenia

1704

Data i miejsce śmierci

19 lipca 1793
Warszawa

Ojciec

Jerzy Aleksander Lubomirski

Matka

Joanna Karolina von Sartzhausen

Żona

Ludwika Pociejówna

Dzieci

Ludwika (Potocka)
Franciszek Ksawery Lubomirski
Józef Lubomirski
Aleksander Lubomirski
Michał Lubomirski (1752–1825)

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)

Stanisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. w 1704 roku – zm. 19 lipca 1793 roku w Warszawie) – polski magnat kresowy XVIII. w., wojewoda kijowski w latach 1772-1785, wojewoda bracławski w latach 1764-1772, podstoli koronny w latach 1739-1764, starosta sądecki w latach 1735-1746, starosta radomyski i sieciechowski[1], słynny z awanturniczego życia i rozlicznych przygód.

Był synem wojewody sandomierskiego Jerzego Aleksandra i Joanny Karoliny von Sartzhausen.

Życiorys

W 1735 otrzymał starostwo grodowe sadeckie, które w 1754 odstąpił Małachowskim. Był posłem na sejm 1738[2], poseł województwa wołyńskiego na sejm 1740 roku[3]. 29 lipca 1738 roku dostał urząd podstolego koronnego. Poseł województwa kijowskiego na sejm 1744 roku[4]. W 1744 roku został kawalerem Orderu Orła Białego. Pozostawał w zatargach z sąsiadami Potockimi i Jabłonowskimi. Angażował się także w utarczki graniczne z Tatarami. Poseł województwa kijowskiego na sejm konwokacyjny 1764 roku[5].Występował jako kandydat do korony polskiej. Po swoim wyborze król Stanisław August Poniatowski mianował Lubomirskiego 15 grudnia 1764 wojewodą bracławskim, a w 1766 kawalerem Orderu Św. Stanisława. Sympatyzował z Konfederacją Barską, ale do niej nie należał. Niektóre jego chorągwie wzięły udział w konfederacji. 29 października 1772 został wojewodą kijowskim. Członek konfederacji 1773 roku[6]. Na Sejmie Rozbiorowym 1773–1775 wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór[7]. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski[8].

W związku z nawrotami choroby umysłowej krewni wystąpili o ustanowienie kurateli, aby uniknąć trwonienia majątku. W 1785 zrzekł się stanowiska wojewody kijowskiego. Pochowany w katakumbach na Starych Powązkach w Warszawie (rząd 169-7)[9].

Majątek

W 1738 odziedziczył po ojcu wielki majątek w województwie sandomierskim i kijowskim. Po bezpotomnej śmierci brata Józefa w 1755 wzbogacił go jeszcze o dobra na Wołyniu i Podolu. Na posiadanych terenach prowadził intensywną akcję osadniczą. Był jednym z najbogatszych magnatów w Polsce. Posiadał majątki na Wołyniu: Dubno, Równe i Świda[10].

Rodzina

Żonaty od 1740 z Ludwiką Pociejówną pozostawił córkę Ludwikę (mąż - starosta halicki i czorsztyński Józef Makary hr. Potocki) i czterech synów Ksawerego, Józefa, Aleksandra i Michała.

Wywód przodków

4. Aleksander Lubomirski   
  2. Jerzy Aleksander Lubomirski
5. Katarzyna Anna z Sapiehów
córka Pawła Jana Sapiehy
    
   1. Stanisław Lubomirski
6. Jan Karol von Starzhausen  
  3. Joanna Startzhausenówna  
7. Regina Maximiliana Fieger von Hirschberg   
 

Przypisy

  1. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 182.
  2. Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 470.
  3. Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 710.
  4. Mieczysław Skibiński, Europa a Polska w dobie wojny o sukcesyę austryacką w latach 1740-1745. T. 2. Dokumenty, Kraków 1913, s. 289.
  5. Tomasz Szwaciński, Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., w: Kwartalnik Historyczny R. 113 nr 1 (2006), s. 31.
  6. Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
  7. Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545-562.
  8. Volumina Legum t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
  9. Cmentarz Stare Powązki: STANISLAO LUBOMIRSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
  10. Świda, wś na pograniczu powiatu żytomierskiego, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 643.

Media użyte na tej stronie

POL COA Lubomirski (RGB color).jpg
Autor: Jolanta Krawczyk, Licencja: CC BY 3.0
Herb Lubomirskich używany przez przedstawicieli rodziny
POL Order Świętego Stanisława BAR.svg
Baretka: Order Świętego Stanisława (Polska)
Stanislaw Lubomirski.jpg
Stanisław Lubomirski (1704-1793)
COA of Kiev Voivodship XVII.svg
Autor: Лобачев Владимир, Licencja: CC BY-SA 3.0
COA of Kiev Voivodship. 17 century.