Stanisław Michel

Stanisław Michel
Data i miejsce urodzenia2 stycznia 1927
Sambor
Data i miejsce śmierci1 lipca 2020
Gdańsk
Zawód, zajęciearchitekt
Kamieniczka przy Długim Pobrzeżu 4, miejsce zamieszkania Michela i siedziba jego pracowni[1]

Stanisław Michel (ur. 2 stycznia 1927 w Samborze[2], zm. 1 lipca 2020 w Gdańsku[3]) – polski architekt przez całe życie związany z Gdańskiem, autor projektu budowy lub odbudowy przeszło stu kamienic w obrębie Głównego Miasta, a także obowiązującej przez kilkadziesiąt lat koncepcji zagospodarowania przestrzennego gdańskiego Śródmieścia[4]. Przez wiele lat związany z biurem Miastoprojekt, w XXI wieku członek zespołu architektów Zapa-Architekci[5].

Życiorys

W czasie II wojny światowej kończył edukację w jawnym technikum w Lublinie, działał także w Szarych Szeregach. Po przejściu frontu pozostał w konspiracji: gromadził broń i uczestniczył w akcjach zbrojnych[6][1]. Gdy kierownictwo jego organizacji rozkazało mu rozpędzić chłopów zebranych w Wólce Lubartowskiej na wiecu z okazji parcelacji ziemi, 18-letni Michel porzucił szeregi i uciekł do Gdańska. Do miasta przybył z Lublina przez Warszawę w czerwcu 1945[6].

Wstąpił na Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, gdzie jego profesorami byli m.in. Jan Kilarski prowadzący zajęcia z wyglądu dawnego Gdańska, po wojnie znajdującego się w stanie ruiny oraz Jan Borowski i Władysław Lam[6]. Studia ukończył w 1951[2]. Po ukończeniu studiów włączył się w ruch odbudowy Gdańska ze zniszczeń wojennych i wkrótce został jednym z naczelnych projektantów w Miastoprojekcie[7][8][9]. Jego projekty wpisywały się w nurt „rekonstrukcji kreatywnej”, to jest nie odtwarzały kamienic w ich przedwojennej formie, a w wersji zidealizowanej[10]. Stworzył projekty budowy i odbudowy 104 kamienic, w tym około 90 w obrębie gdańskiego Głównego Miasta[4][6]. Wśród nich m.in. koncepcję odbudowy i dostosowania do celów muzealnych Domu Uphagena[11], projekty trzech kamienic przy ulicy Mariackiej[12], a także projekty m.in. hali targowej przy Targu Siennym, gospody pod Wielkim Młynem i Domu Młynarza[4][5]. W tym okresie stworzył także plan zagospodarowania gdańskiego Głównego Miasta i Śródmieścia (Plan Szczegółowy Zagospodarowania Śródmieścia Gdańska), który obowiązywał przez kilkadziesiąt lat[4][8].

Początkowo uczestniczył w wyburzaniu pozostałości architektury XIX-wiecznej jako reliktów pruskiego panowania nad Gdańskiem[10][6]. W latach 80. i 90. powrócił w swoich projektach do form historyzujących, a powojenne wyburzenia zachowanych budynków ze względu na ich konotacje nazwał największym błędem w dziejach sztuki[4][9][8]. Do jego projektów historycyzujących należy m.in. 12 kamienic w kompleksie „Stągiewna” na Wyspie Spichrzów oraz siedziba gdańskiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia przy Podwalu Staromiejskim[5][4][8].

Stworzył także wiele projektów modernistycznych, m.in. budynek Domu Rzemiosła, siedziby Rolniczej Kasy Ubezpieczeniowej, pawilon handlowy przy Kartuskiej, wieżowiec Olimp, dom kultury na Oruni, czy kompleks biurowy Artus Park[5][4][8]. Zaprojektował także 12-budynkowe osiedle punktowców w Gdańsku-Oruni i dziesięć budynków mieszkalnych na Osiedlu Społecznym w Gdańsku[5][8]. Brał również udział w tworzeniu ogólnego planu zagospodarowania miasta Rumi[5]. Przez pewien czas pełnił również funkcję przewodniczącego komisji ładu przestrzennego przy Radzie Dzielnicy Śródmieście[13].

Należał do założycieli zarejestrowanego w 1982 Zespołu Autorskich Pracowni Architektonicznych[2].

W 2012 w galerii GTPS „Punkt” odbyła się wystawa prac malarskich i architektonicznych Michela.

Pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon V, taras VIII-7-8/9)[14].

Grób Stanisława Michela na Cmentarzu Srebrzysko

Przypisy

  1. a b Piotr Olejarczyk, To on współtworzył Orunię, Moja Orunia, 30 czerwca 2012 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  2. a b c Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
  3. Nie żyje Stanisław Michel - zasłużony architekt, budowniczy Gdańska
  4. a b c d e f g mr, Ludzie tacy jak Ty. Stanisław Michel, „Gazeta Wyborcza”, 25 marca 2004 [dostęp 2017-04-14].
  5. a b c d e f Katarzyna Gebert, STANISŁAW MICHEL, www.zapa-architekci.pl [dostęp 2017-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-16] (pol.).
  6. a b c d e Barbara Szczepuła, Sekrety ulicy Mariackiej, „Dziennik Bałtycki”, 3 września 2011 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  7. Tu jest nasza ojczyzna: z pamiętników mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych, Wydawn. Poznańskie, 1981, s. 328, ISBN 978-83-210-0217-0 (pol.).
  8. a b c d e f Anna Pisarska-Umańska, Ryszard Kopittke, Stanisław Michel, Człowiek, który odbudował Mariacką, [w:] Gdańsk Strefa Prestiżu [online], 30 marca 2017 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  9. a b Izabella Trojanowska (red.), Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, Wydawnictwo Morskie, 1978, s. 121-122, 299 (pol.).
  10. a b Jacek Friedrich, Neue Stadt in altem Gewand: der Wiederaufbau Danzigs 1945 - 1960, Köln; Weimar: Böhlau Verlag, 2010, s. 35, 115-118, ISBN 978-3-412-20312-2 [dostęp 2017-04-14] (niem.).
  11. Teresa Guć-Jednaszewska, Bogna Jakubowska, Zygmunt Kruszelnicki, Studia z historii sztuki Gdańska i Pomorza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 10, ISBN 978-83-04-03426-6 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  12. Ewa Kowalska, Święto ulicy Mariackiej – Stanisław Michel i jego wspomnienia, iBedeker, 1 września 2011 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  13. Stanisław Michel, Problemy odbudowy Śródmieścia Gdańska, Nasz Gdańsk, 17 września 2013 [dostęp 2017-04-14] (pol.).
  14. Stanisław Michel. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2021-05-12].

Media użyte na tej stronie

Gdańsk, Długie Pobrzeże 4 - fotopolska.eu (257199).jpg
(c) Yanek / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kamieniczka przy Długim Pobrzeżu. Miejsce gdzie mieszka jeden z odbudowujących (jednocześnie kontrowersyjny wg wielu z SSC) Główne Miasto, czyli architekt Stanisław Michel.
Grób Stanisława Michela.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Michela na Cmentarzu Srebrzysko