Stanisław Morawski (1802–1853)

Stanisław Morawski

(c) I, Voytek S, CC-BY-SA-3.0 Dąbrowa
Rodzina	Morawscy herbu Dąbrowa
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1802 Mickuny
Data i miejsce śmierci	6 października 1853 Ustronie
Ojciec	Apolinary Morawski
Matka	Marianna Siemaszko
Odznaczenia

Stanisław Morawski herbu Dąbrowa (ur. 22 lipca 1802 w Mickunach koło Wilna, zm. 6 października 1853 w Ustroniu) – litewski^[1] lekarz, pisarz i pamiętnikarz.

Był synem Marianny z Siemaszków i Apolinarego (zm. 1838), szambelana Stanisława Augusta. W latach (1818–1823) studiował medycynę na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim, osiągając tytuł naukowy doktora medycyny. Był członkiem Towarzystwa Filaretów, a od 1820 Filomatów. W latach (1827–1835) przebywał w Petersburgu i Paryżu, gdzie spotkał się z Adamem Mickiewiczem. W styczniu 1833 r. awansował na lekarza Sekretariatu Stanu dla Królestwa Polskiego. W 1835 porzucił praktykę lekarską i objął stanowisko urzędnicze w Komisji Prawodawczej przy przekładzie na polski rosyjskiego Zbioru praw. Po śmierci ojca, w czerwcu 1838, złożył dymisję z urzędu. Osiadł w rodzinnym majątku Ustronie w powiecie trockim na Litwie, gdzie spisywał wspomnienia lat ubiegłych i obrazy obyczajowe z życia szlachty „okolicznej” litewskiej. Nie założył rodziny, w 1838 odznaczony został Orderem św. Włodzimierza IV klasy. Pochowany został w kaplicy cmentarnej w Niemoniunach w powiecie trockim.

Oprócz rozpraw lekarskich pisał wiersze satyryczne, utwory sceniczne i pamiętniki. Wybitne jego zalety pisarskie oceniono dopiero po wydaniu drukiem trzech tomów jego pism: „Kilka lat młodości mojej w Wilnie 1818–1825” (1924), „W Petersburgu 1827–1838” (1928)^[2] i „Szlachta-bracia. Wspomnienia, gawędy, dialogi 1802–1850” (1930), zawierających pierwszorzędnej wartości obrazy czasu i ludzi, odznaczające się bystrą spostrzegawczością i niepoślednim humorem. W swych wspomnieniach Morawski opowiada o wielu współczesnych mu wybitnych ludziach, m.in. o Mickiewiczu oraz o jego otoczeniu wileńskim i petersburskim.

Według rodzinnej tradycji był członkiem wileńskiej loży masońskiej „Litwin Gorliwy”.

Przypisy

Bibliografia

• Małgorzata Karpińska Morawski Stanisław biografia wersja elektroniczna
• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1928-1939)
• Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego
• Wielka Encyklopedia powszechna PWN (1962-1969)

Linki zewnętrzne

• W Peterburku 1827-1838 : wspomnienia pustelnika i koszałki kobiałki (1928) w bibliotece Polona