Stanisław Motyka

Stanisław Motyka
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1906
Zakopane

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1941
k. Szentendre

Przyczyna śmierci

utonięcie

Zawód, zajęcie

narciarz, taternik, przewodnik tatrzański

Stanisław Motyka (ur. 6 maja 1906 w Zakopanem, zm. 7 lipca 1941 koło Szentendre na Węgrzech) – narciarz, taternik, olimpijczyk z St. Moritz 1928, przewodnik tatrzański.

Życiorys

Jego ojciec Jan pochodził z okolic Tarnobrzega, natomiast matka Karolina z domu Golonka – spod Limanowej. Od roku 1923 latem uprawiał wspinaczkę górską, natomiast zimą narciarstwo.

Był mistrzem (1927, 1928) i wicemistrzem (1932, 1933) Polski w sztafecie narciarskiej 5 × 10 km. Na igrzyskach olimpijskich w 1928 zajął 24. miejsce w kombinacji norweskiej[1].

Po zakończeniu kariery zawodniczej (na skutek poważnego upadku na skoczni narciarskiej) poświęcił się taternictwu. Największe jego sukcesy w tej dziedzinie miały miejsce w latach 30. Do jego partnerów wspinaczkowych początkowo należeli m.in. Witold Henryk Paryski, Jan Sawicki, Bronisław Czech i Jan Gnojek. W późniejszym okresie uprawiał taternictwo w towarzystwie wspinaczy różnych narodowości: spiskimi Niemcami, Węgrami, Słowakami i Polakami, m.in. Zoltánem Brüllem, Istvánem Zamkovszkym czy Wojciechem Hudymą. Często w wyprawach brał udział w charakterze przewodnika, jednak uprawnienia uzyskał dopiero w 1937.

Jako pierwszy przeszedł około 50 dróg w Tatrach, powtórzył też wiele spośród najtrudniejszych przejść innych wspinaczy. Jako instruktor taternictwa niektóre ściany przechodził nawet kilkudziesięciokrotnie. Znany był z lekkiego stylu wspinania się i z bardzo dobrej orientacji w terenie wysokogórskim.

Na nartach uczestniczył w wielu tatrzańskich wyprawach, takich jak zjazd z Wagi do Doliny Białej Wody. Wyjątkowym wydarzeniem pomiędzy licznymi sukcesami była nieudana wycieczka przez Polski Grzebień, podczas której zabłądził we mgle i w lawinie doznał poważnej kontuzji.

Był pierwszą osobą bez góralskiego pochodzenia, która zdała egzamin Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego na przewodnika tatrzańskiego II klasy. To wydarzenie w czerwcu 1937 wzbudziło wielkie kontrowersje wśród społeczności Zakopanego. W 1938 Motyka zdobył uprawnienia przewodnika I klasy.

Stanisław Motyka był też aktywnym działaczem na rzecz rozwoju taternictwa, w 1939 objął kierownictwo Szkoły Turystyki i Taternictwa na Hali Gąsienicowej. Publikował opisy nowych dróg, m.in. w „Taterniku” i „Krzesanicy”. Ponadto był autorem fotografii dokumentujących wspinaczki oraz karykatur, pisał też wiersze na temat Tatr. Bardzo mało z tej twórczości jest zachowane.

Na początku II wojny światowej Motyka zajmował się transportowaniem osób na Słowację i Węgry[1]. Był poszukiwany przez gestapo, ukrywał się w Warszawie, a następnie przez Zakopane i Tatry uszedł na Węgry, gdzie zatrzymał się w obozie polskich uchodźców w Leányfalu koło Szentendre. Tam w wieku 35 lat utonął w Dunaju[a], został pochowany w pobliskim Pócsmegyer. Jego grób nie zachował się do dzisiejszych czasów.

Miał braci Juliana i Aleksandra, także jego kuzyn Mieczysław Motyka był przewodnikiem i instruktorem narciarskim. Z kolei stryjeczny brat Stanisława, Zdzisław Motyka, był narciarzem i olimpijczykiem.

Wybrane pierwsze przejścia w Tatrach

Uwagi

  1. Zdaniem Jurewicza i Stępińskiego utonął w Drawie[1].

Przypisy

  1. a b c Andrzej Jucewicz, Włodzimierz Stępiński: Chwała olimpijczykom, 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1968, s. 59–60. OCLC 61559795.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie