Stanisław Okoniewski (duchowny)

Stanisław Okoniewski
Ilustracja
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

21 kwietnia 1870
Popowo, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

1 maja 1944
Lizbona, Portugalia

Biskup diecezjalny chełmiński
Okres sprawowania

1926–1944

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

23 czerwca 1895

Nominacja biskupia

16 marca 1926

Sakra biskupia

25 kwietnia 1926

Odznaczenia
Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi Komandor Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

25 kwietnia 1926

Konsekrator

Antoni Julian Nowowiejski

Współkonsekratorzy

Stanisław Kostka Łukomski
August Hlond

Stanisław Wojciech Okoniewski (ur. 21 kwietnia 1870 w Popowie, zm. 1 maja 1944 w Lizbonie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup chełmiński w latach 1926–1944.

Życiorys

Najstarszy syn nauczyciela Jana i Stanisławy z Likowskich (siostry arcybiskupa Edwarda Likowskiego). W latach 1882–1884 uczył się w progimnazjum w Trzemesznie, później w Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie organizował konspiracyjne kółka Towarzystwa Tomasza Zana. Od 1891 studiował teologię w seminariach duchownych w Poznaniu i Gnieźnie. 23 czerwca 1895 przyjął w Poznaniu święcenia kapłańskie, pracował następnie jako wikary w Biezdrowie. Był proboszczem w Bninie i Kościelcu, redagował „Przegląd Kościelny”. Przez 3 semestry słuchał wykładów filozofii i ekonomii w Królewskiej Akademii w Poznaniu. Od 20 lipca 1905 wiceprezes nowo założonego „Towarzystwa Kultury i Literatów Polskich na Rzeszę Niemiecką Celem Wzajemnej Pomocy” w Poznaniu, w 1906 wystąpił w obronie nauczania języka polskiego w nauczaniu religii podczas strajków szkolnych, za co 6 marca 1907 został skazany na 6 tygodni więzienia we Wronkach. Wziął udział w kongresach eucharystycznych w Kolonii (1909) i Wiedniu (1913) i w pielgrzymkach do Rzymu (1908 i 1913), gdzie uzyskał godność szambelana papieskiego. W czasopismach teologicznych opublikował kilkanaście artykułów i recenzji oraz oddzielne tłumaczenie encykliki Piusa X „O zasadach modernistów” (1908) i biografię ks. Augustyna Jaskulskiego i jego prace „O wychowaniu” (1909) i „Materiały do odczytów w Towarzystwach Robotników” (1909). W 1912, w 300 rocznicę śmierci ks. Piotra Skargi wydał w Poznaniu dzieło pt. „Pismo święte w dziełach X Piotra Skargi”. Napisał też kilka artykułów na temat działalności ks. Skargi. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i współzałożyciel (1916) jego Wydziału Teologicznego.

14 grudnia 1924 został mianowany biskupem tytularnym Podalia i koadiutorem (następcą) biskupa chełmińskiego Augustyna Rosentretera. W 1926 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sakrę biskupią otrzymał 25 kwietnia 1926, przejął zwierzchnictwo nad diecezją (ze stolicą w Pelplinie) po śmierci Rosentretera 4 października 1926. Był pierwszym polskim biskupem chełmińskim od czasu zaborów (biskup Rosentreter był pochodzenia niemieckiego). Zaangażował się w odnowienie życia religijnego, przeprowadził w 1928 synod diecezjalny, zreorganizował urzędy kościelne, a także założył Muzeum Diecezjalne w Pelplinie. Wspierał działalność charytatywną i duszpasterstwo ludzi morza (w 1930 poświęcił „Dar Pomorza”). W związku z uczestnictwem w wielu uroczystościach poświęcenia okrętów i statków polskich lubił nazywać się „biskupem morskim”. Propagował w diecezji kult eucharystyczny i Najświętszego Serca Jezusowego. 13 grudnia 1938 w Pelplinie został odznaczony „Białym Krukiem” i Wielką Wstęgą Inkunabułu in Folio z cymeliami za zasługi na polu bibliofilskim, bibliotekarskim i naukowym[1]. Członek Prezydium Pomorskiego Wojewódzkiego Komitetu Funduszu Obrony Narodowej w Toruniu w 1938 roku[2].

Po wybuchu wojny wyjechał do Rumunii, następnie do Włoch, Francji i Portugalii. Zmarł w Lizbonie w 17 rocznicę ingresu na tron biskupi – 1 maja 1944. Pochowany w grobowcu rodziny da Silva Belo na cmentarzu Prazeres, a stamtąd jego prochy zostały przewiezione do Polski i uroczyście pochowane w podziemiach katedry w Pelplinie 6 listopada 1972. Zwierzchnictwo nad diecezją – po wyjeździe Okoniewskiego – od września do grudnia 1939 sprawował biskup Konstantyn Dominik, a następnie przejął jako administrator apostolski w grudniu 1939 niemiecki biskup gdański Karol Maria Splett. Od roku 1945 diecezją administrował biskup Andrzej Wronka.

Płyta nagrobna bpa Stanisława Okoniewskiego w Pelplinie

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Odznaczenie ks. biskupa dr. Okoniewskiego. „Gazeta Lwowska”. Nr 283, s. 3, 14 grudnia 1938. 
  2. ↑ Pomorski Wojewódzki Komitet Funduszu Obrony Narodowej w Toruniu : Obywatele! [Inc.:] W dniach 19 i 20 czerwca 1938 r., Pomorze święcić będzie w obecności Pana Marszałka Edwarda Śmigłego Rydza, dzień wielkiego tryumfu ofiarności [...]
  3. ↑ M.P. z 1936 r. nr 148, poz. 260 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.
  4. ↑ M.P. z 1927 r. nr 293, poz. 825 sprostowanie: zamiast nadanego 10 listopada 1927 Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 707) „za działalność naukową i zasługi około utrwalenia idei państwowości polskiej na Pomorzu”.
  5. ↑ M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  6. ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 219. [dostęp 2021-08-24].
  7. ↑ Diário Oficial da União (DOU) (port.). 1934-10-26. [dostęp 2014-06-22].

Bibliografia

Biskupi chełmińscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy

Media użyte na tej stronie

BRA Order of the Southern Cross - Commander BAR.png
Baretka Komandora Orderu Krzyża Południa
Stanislaw Okoniewski bishop.jpg
Stanisław Wojciech Okoniewski (ur. 21 kwietnia 1870 w Popowie, zm. 1 maja 1944 w Lizbonie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup chełmiński w latach 1926–1944.
Płyta bpa Stanisława Okoniewskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Płyta nagrobna bpa Stanisława Okoniewskiego w Pelplinie