Stanisław Ossowski (cichociemny)

Stanisław Ossowski

Jastrzębiec 2, Kaszuba 2

kapitan
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1912 Łąg
Data i miejsce śmierci	13 marca 1987 Birmingham
Przebieg służby
Lata służby	1939–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne w ZSRR Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armia Krajowa
Jednostki	65 Starogardzki pułk piechoty, 86 pułk piechoty, 15 pułk piechoty, odcinek taktyczny „Topór”, odcinek taktyczny „Bogumił”, Batalion Iwo, Batalion „Ostoja”
Stanowiska	dowódca plutonu, adiutant batalionu, dowódca kompanii, I zastępca dowódcy batalionu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, powstanie warszawskie
Odznaczenia

Stanisław Ossowski pseud. „Jastrzębiec 2”, „Kaszuba 2” (ur. 17 sierpnia 1912 w Łęgu, zm. 13 marca 1987 w Birmingham) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, Armii Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny.

Życiorys

Był synem Józefa, rolnika, i Elżbiety z domu Reszki. Uczył się w szkole powszechnej w Łęgu, w 1932 roku zdał maturę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie. W latach 1934–1935 uczył się w ramach VI kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Od 8 czerwca do 30 września 1935 roku odbył praktykę w II batalionie 65 Starogardzkim pułku piechoty. Po zakończenia szkolenia wojskowego rozpoczął pracę w charakterze nauczyciela we wsi Zaborce (powiat dziśnieński). W 1939 roku służył w 86 pułku piechoty^[1].

We wrześniu 1939 roku służył w Ośrodku Zapasowym 19 Dywizji Piechoty, jako dowódca plutonu w improwizowanej „kompanii szturmowej” płk. Zygmunta Blumskiego, która weszła do Obszaru Warownego „Grodno”. 23 września przekroczył granicę polsko-litewską i został internowany na Litwie w obozach w Birsztanach i Kalwaria^[2]. W lipcu 1940 roku został zesłany w głąb ZSRR. W sierpniu 1941 roku wstąpił do Armii Andersa, przydzielono go na stanowisko adiutanta I batalionu 15 pułku piechoty 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty w Tatiszczewie. W październiku 1942 roku został dowódcą kompanii w IV batalionie strzelców, a w styczniu 1943 roku został przydzielony na kurs dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Armii. W lutym 1943 roku został ewakuowany przez Samarkandę, Aszchabad do Krasnowodzka, skąd dotarł do irańskiego portu Pahlawi. Jego dywizja została przetransportowana do Iraku do obozu Khanaquin. W kwietniu-maju odbył kurs dowódców grup i oddziałów szturmowych i w czerwcu został mianowany dowódcą kompanii^[3].

Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 14 lutego 1944 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 30 na 31 lipca 1944 roku w ramach operacji „Jacek 1” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela. Zrzut przyjęła placówka odbiorcza „Solnica” położona 7 km na południe od Grodziska Mazowieckiego.

W powstaniu warszawskim walczył na odcinku taktycznym „Topór” działającym w Śródmieściu Południowym, następnie na odcinku taktycznym „Bogumił”, gdzie od ok. 1–6 września był dowódcą szturmowej kompanii odwodowej odcinka. 15 września był ranny w walce o budynek ambasady chińskiej. Później w Batalionie Iwo i Ostoja, w którym był I zastępcą dowódcy batalionu.

Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej. Pod przybranym nazwiskiem Stanisław Oleński trafił do obozu jenieckiego X B Sandbostel w Dolnej Saksonii, z którego został uwolniony 29 kwietnia przez oddziały amerykańskie. Po uwolnieniu 25 czerwca 1945 roku przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie został zdemobilizowany i wstąpił do Polskiego Korpusu Rozmieszczenia i Przysposobienia. Osiedlił się w Birmingham, gdzie znalazł zatrudnienie w koncernie elektryczno-mechanicznym „Lucas”^[4]. Po przejściu na emeryturę działał społecznej wśród brytyjskiej Polonii w Kole nr 225 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK) w Birmingham w latach 1983-1985 pełnił funkcje sekretarza i prezesa^[5]. W testamencie zostawił pewną sumę na rzecz szkoły w swej rodzinnej miejscowości – Łęgu^[6].

Zmarł 13 marca 1987 roku w Birmingham, zgodnie z jego ostatnią wolą został skremowany, a prochy złożone w rodzinnym grobie Ossowskich na cmentarzu komunalnym w Sopocie przy ul. Malczewskiego^[7] (kwatera F4-G-5)^[8].

Grób Stanisława Ossowskiego na cmentarzu komunalnym w Sopocie

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1938 roku
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 3 maja 1943 roku
• kapitan – 2 października 1944 roku.

Odznaczenia

W trakcie swej służby otrzymał odznaczenia^[9]:

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie, w tym jeden 15 września 1944 roku za udział w powstaniu.
• Krzyż Armii Krajowej,
• Kombatancki Krzyż Zasługi (Wielka Brytania),
• King’s Medal for Courage in the Cause of Freedom,
• Złota Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Polskich Kombatantów.

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 126. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 378. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 243–244.
• Artur Ochał. Mjr Stanisław Ossowski – cichociemny rodem z Kaszub. „Zeszyty Chojnickie”. 30/2014, 2014. Chojnice: Chojnickie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1509-3050. 

Linki zewnętrzne

• Biogram. eilitadywersji.org