Stanisław Pac (lekarz)

Stanisław Pac (ur. 1703, zm. 3 grudnia 1826 w Satanowie) – lekarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego, zoolog i podróżnik. Stanisław Pac zmarł w wieku 123 lat[1], superstulatek.

Nie wiadomo wiele o wczesnym życiu Stanisława Paca; studiował w Polsce i w Niemczech na bliżej nieznanych uczelniach[2]. Będąc podróżnikiem przebywał w Ameryce, krajach Orientu oraz Egipcie[3]. Po śmierci króla jako 92-letni starzec zamieszkał w Satanowie (dziś miasto na zachodzie Ukrainy).[1] Zajmował się leczeniem okolicznych mieszkańców, w tym biedoty, oraz aklimatyzacją zwierząt egzotycznych[3][2]. Mimo swojej charytatywnej działalności był uważany za dziwaka, nawet czarnoksiężnika, który sprzedał swoją duszę diabłu[2]. W swoim domu otworzył zwierzyniec z egzotycznymi zwierzętami, de facto pierwsze zoo na Ukrainie, otwarte o sto lat wcześniej niż zoo w Kijowie[3][2]. Jego dom, zwany też niekiedy pałacem, i uważany za jedną z najciekawszych budowli Satanowa pierwszej połowy XIX-wieku, był oryginalną budowlą; trzy poziomy tej budowli znajdowały się pod ziemią, natomiast czwarta, ozdobiona rzeźbami, nad ziemią[3][4][2]. Po śmierci Paca jego pałac popadł w ruinę i został rozebrany już w połowie XIX-wieku; jego dokładna lokalizacja nie jest do dziś znana[2].

Z Pacem związane jest powiedzenie: „Pac ma mieszkać w pałacu, a nie w Satanowie”[3].

Źródła

  1. ↑ a b Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawn. Polskiej Akademii Nauk, 1978, s. 110 [dostęp 2021-07-05] (pol.).
  2. ↑ a b c d e f Dmytro Poluchowycz, Podolski „doktor Faust” i eliksir długowieczności, „Kurier Galicyjski”, 341 (1), 30 stycznia 2020.
  3. ↑ a b c d e Katarzyna Węglicka, Wędrówki kresowe: gawędy o miejscach, ludziach i zdarzeniach, Książka i Wiedza, 2006, s. 305, ISBN 978-83-05-13450-7 [dostęp 2021-07-05] (pol.).
  4. ↑ Satanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 336.

Bibliografia

  • Przeździecki Alexander: Podole, Wołyń, Ukraina: Obrazy miejsc i czasów (Wilno 1841, tom 2, str. 48)
  • „Satanów” – „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” (Warszawa 1889, tom 10, str. 336)

Linki zewnętrzne